سپهرغرب، گروه سیاسی: به تازگی نتایج یک پروژه تحقیقاتی نشان داده اخبار جعلی به‌سرعت در توییتر منتشر می‌شوند و انسان‌ها، نه ربات‌ها، در درجه اول مسئول انتشار اطلاعات گمراه کننده هستند.

ایجاد تنش و فضای یأس و ناامیدی در جامعه تنها یکی از اهدافی است که سازندگان اخبار جعلی آن را دنبال می‌کنند. از طرفی دیگر، اخبار کذب به شدت در حال رشد هستند و منجر به نادیده گرفتن یا حداقل کم‌رنگ دیده شدن واقعیت‌ها شده‌اند. در واقع، امروز خواندن و شنیدن اخبار نه تنها احساس خوبی به شما منتقل نمی‌کند، بلکه شما را بیش از قبل نگران و مضطرب می‌کند و شبکه‌های اجتماعی نظیر توییتر در بروز این پدیده به شدت تأثیرگذار بوده‌اند. به تازگی نتایج یک پروژه تحقیقاتی نشان داده که انسان، نه ربات‌ها، در درجه اول مسئول انتشار اطلاعات گمراه کننده هستند.

 سرعت انتشار اخبار دروغ در توییتر

نتایج پژوهشی تازه توسط محققان دانشگاه ام‌ای‌تی نشان می‌دهد که در توییتر اخبار دروغین سریع‌تر از اخبار واقعی همه‌گیر می‌شوند. بنا به نوشته نشریه «ساینس» پژوهشگران پخش شدن اخبار مختلف را از سال 2006 تا 2017 به یاری 6 سازمان تحلیلگر خبر بررسی کرده‌اند. سروش وثوقی، یکی از نویسندگان این مطالعه در مطالعات خود به این نکته رسیده که اخبار دروغ و کذب دست کم 70 درصد بیشتر از اخبار صحیح بازنشر می‌شوند.

سینان آرال،‌ استاد دانشگاه ام‌آی‌تی که دراین پژوهش شرکت داشته می‌گوید: «اطلاعات تازه ارزشمندتر از اطلاعات اضافی به نظر می‌رسد. کسانی که اطلاعات تازه منتشر می‌کنند موقعیت اجتماعی بهتری کسب می‌کنند چون دیگران فکر می‌کنند آنها افراد مطلعی هستند یا اطلاعات مخفیانه‌ای دارند».

 اخبار جعلی سیاسی و فرهنگی در رده نخست انتشار جعلی

این پژوهش نشان می‌دهد اخبار سیاسی و فرهنگی جعلی سریع‌تر از دیگر اخبار، نظیر فجایع طبیعی یا تروریسم فراگیر می‌شوند. باید افزود که پژوهشگران ترجیح می‌دهند از عبارت «اخبار نادرست» به جای «اخبار جعلی» استفاده کنند؛ چراکه عبارت دوم به گمان آنها سیاست‌زده است.

گرچه حساب‌های توییتری که اخبار واقعی منتشر می‌کنند نسبت به حساب‌هایی که اخبار نادرست منتشر می‌کنند، پیروان بیشتری دارند اما همچنان اخبار نادرست سریع‌تر از اخبار درست بازنشر می‌شوند؛ چون این خبرها تازه‌تر به نظر می‌رسند.

این نهادهای تحلیلگر اخبار، نخست منبع اصلی توییت‌کننده را یافته و آنگاه بازنشر آن را نیز بررسی کرده‌اند. بازه آماری آنها شامل 126 هزار خبر است که از سوی 3 میلیون نفر بیش از 4.5 میلیون بار توییت شده است.

این پژوهش نشان می‌دهد اخبار واقعی به زحمت از سوی 1000 نفر بازنشر شده است حال آنکه فقط یک درصد از مهم‌ترین اخبار نادرست را 100 هزار نفر بازنشر کرده‌اند.

 لزوم درک چگونگی انتشار اخبار نادرست

محققان همچنین روی سوژه‌های انسانی و ربات‌های منتشرکننده اخبار نیز آزمایش کرده‌اند و دریافته اند که ربات‌ها نقشی در انتشار بیشتر اخبار دروغین ندارند و کاربران مسئول این امر هستند.

پژوهشگران همچنان تصمیم داشته‌اند درک عمیق‌تری از چگونگی انتشار بیشتر اخبار نادرست کسب کنند تا بتوانند راه‌حل‌هایی را برای تصحیح این امر ارائه دهند.

یکی از راه‌حل‌های پیشنهادی، امتیاز دادن به منابع خبری براساس قابل اعتماد بودن آنهاست. راه‌حل دیگر نیز به گفته این محققان می‌تواند این باشد که شبکه‌های اجتماعی نظیر فیس‌بوک یا توییتر الگوریتم‌ها و سامانه‌هایی را فراهم کنند که افراد را از نشر اخبار نادرست منصرف یا آن‌ها را جریمه کند.

 نقش اخبار در امید به آینده

بیل‌ گیتس به عنوان یکی از کارآفرینان برتر جهان پیرامون نوع انتشار اخبار در رسانه‌ها نوشت:‌ چیزی که این روزها به شدت کمبودش احساس می‌شود، دلایل خوش بین بودن برای آینده است.

بیل گیتس با پافشاری بر این موضوع که قصد من نادیده گرفتن بدی‌ها و کاهش همت و تلاش همگان برای اصلاح شرایط نیست، ادامه می‌دهد:‌ خوش‌بین بودن به این معنی نیست که مردم جهان فجایع و ناعدالتی‌ها را نادیده بگیرند، بلکه بدین معناست که افراد باید الهام‌بخش یکدیگر در مسیر رشد و پیشرفت باشند و به گسترش هرچه بیشتر آن کمک کنند.

مالک ارشد مایکروسافت باور دارد، اینکه مردم احساس می‌کنند جهان در حال سقوط است، نشأت گرفته از اخباری‌ست که می‌بینند و می‌شنوند و تمام احساس خوب یا بد افراد به ماهیت پوشش خبری بازمی‌گردد.

رسانه‌ها با یکدیگر بر سر مخابره اخبار منفی رقابت می‌کنند و در این بین اگر خبر خوبی هم باشد یا نادیده گرفته می‌شود یا در میان اخبار منفی گم می‌شود؛ یک ویدئو از ساختمانی که در آتش می‌سوزد بسیار پربیننده‌تر از خبری با عنوان «امسال ساختمان‌های کمتری دچار حریق شدند» است و این برای مردم جهان تبدیل به یک عادت شده است.