در سالی که توسط مقام معظم رهبری به نام سال کاهش تورم و رونق تولید نام‌گذاری شده است، باید مسیر را برای رشد و توسعه صنعت، بیش‌ازپیش، هموار کرد زیرا ایشان در سخنرانی سالانه خود، رونق و به‌تبع آن جهش تولید را در رفع معضل بیکاری، افزایش ارزش پول ملی و کاهش تورم مؤثر دانستند.
دی‌ماه سال 99، در گفت‌وگویی که با بنیامین جلیلی؛ فناور همدانی داشتیم مشخص شد که با فعالیت در یک واحد فناور به نام شرکت «مازوژن رازک کالا» به‌عنوان واحد فناور برتر در آن سال در همدان موفق به تولید نخستین محیط کشت‌های مورد استفاده در آزمایشگاه‌های بیولوژی شد.
امروز پس از گذشت بیش از دو سال از آن تاریخ برآن شدیم تا بار دیگر گفت‌وگویی را با وی ترتیب دهیم تا از آخرین دستاوردها و وضعیت تولید این محصول و احتمالاً سایر محصولات تولیدی در این واحد فناور اطلاعاتی را کسب کنیم که در ادامه می‌خوانید:
مدیر عامل شرکت مازوژن رازک کالا با بیان اینکه سال 99 در مسیر تولید محیط کشت فعال بودیم اما بنا به دلایلی این پروژه به سرانجام نرسید، گفت: این محصول دارای یک بازار انحصاری است که متأسفانه ما نتوانستیم در آن وارد شویم.
بنیامین جلیلی افزود: از طرفی به‌دنبال دریافت مجوز بهره‌برداری این محصول رفتیم اما در پاسخ به این پیگیری‌ها عنوان شد که شما باید در شهرک‌های صنعتی مستقر بوده و از دستگاه‌های بزرگ و مجهز که هزینه بالایی داشتند، برخوردار باشید افزود: بر این اساس از تولید این محصول به‌صورت انبوه منصرف شدیم.
وی افزود: با این وجود در بخش تحقیقات شرکت به فرمولاسیون یک نوع کود زیستی رسیدیم و در حال حاضر بر روی تولید آن تمرکز کرده‌ایم.
این فناور جوان همدانی با اشاره به اینکه در حال حاضر نیز به‌عنوان یک واحد فناور همچنان در مرکز رشد دانشگاه بوعلی مستقر هستیم، اظهار کرد: برای ارتقای سطح و دانش‌بنیان شدن نیز اقدام کردیم اما به لحاظ داوری بنا به دلایلی این امر محقق نشد.
جلیلی با اشاره به برخی ویژگی‌های محصول تولید شده، عنوان کرد: این کود زیستی از طریق متابولیسم‌های برخی قارچ‌های مفید تولید می‌شود.
وی ادامه داد: هزینه تولید آن نسبت به موارد مشابه داخلی و خارجی بسیار پایین‌تر بوده و علاوه بر اینکه ماده غذایی را برای گیاه تأمین می‌کند این قابلیت را دارد که از رشد قارچ و میکروارگانیسم‌ها نیز جلوگیری ‌کند که این امر میزان استفاده از سموم را کاهش می‌دهد.
این فناور برتر همدانی با اشاره به اینکه متأسفانه در مسیر تولید این کود زیستی نیز کمبود منابع و روند دشوار دریافت مجوزها، مشکل‌ساز است، اذعان کرد: در حال حاضر سالانه چیزی حدود پنج تا 10 تن کود تولید می‌کنیم.
جلیلی با بیان اینکه ارتقای میزان تولید منوط به افزایش منابع است، تشریح کرد: متأسفانه منابع مالی موجود در شرکت کفاف افزایش و تولید بیشتر را نمی‌دهد.
وی با اشاره به اینکه متأسفانه در شرایط تورمی سرمایه‌گذار رغبتی برای سرمایه‌گذاری بر روی فناوری نوین ندارد زیرا سود آن قابل مقایسه با سایر بخش‌ها نیست، اظهار کرد: یک بار از صندوق نوآوری و پژوهش ریاست جمهوری تسهیلات دریافت کرده و نسبت به خرید ماشین‌آلات اقدام کردیم اما در شرایط فعلی پاسخگوی نیاز برای تولید بیشتر نبود.
مدیر عامل شرکت مازوژن رازک کالا با بیان اینکه در حال حاضر همه محصول در استان و بین مشتریان خودمان به‌صورت موردی توزیع می‌شود، تشریح کرد: برخی از مشتریان را با حضور در نمایشگاه دستاوردهای دانشگاه بوعلی از طریق ارائه محصول، به‌صورت رو در رو پیدا کرده‌ایم وگرنه نداشتن مجوز بهره‌برداری و استاندارد، مانع از فروش و معرفی محصول در بازار است.
جلیلی با اشاره به اینکه متأسفانه دریافت این مجوزها را منوط به داشتن واحد صنعتی بزرگ در خارج از مجموعه دانشگاه، تولید انبوه و داشتن ماشین‌آلات گران‌قیمت، کرده‌اند، تشریح کرد: در بازدیدی که رئیس سازمان صمت از غرفه ما در نمایشگاه دانشگاه داشت، مشکل را درمیان گذاشتیم، وی قول داد که آن را مرتفع کند اما با مراجعه به سازمان مذکور بازهم دست رد به سینه‌مان زده و عنوان کردند برای دریافت مجوز باید بنا به کوچک بودن فعالیتتان به اصناف مراجعه کنید، با مراجعه به این مجموعه نیز موفقیتی حاصل نشد زیرا آن‌ها زیر بار نرفته و عنوان کردند فعالیت شما شامل واحدهای صنفی نمی‌شود.
وی ادامه داد: مسئله بعدی حائز اهمیت این است که متأسفانه هزینه‌بر بودن حضور در نمایشگاه‌های بزرگ، ما را از حضور در این رویداد منصرف می‌کند زیرا هیچ یک از نهادهای متولی حوزه فناوری از ما به لحاظ منابع و یا فراهم کردن زیرساخت‌های حضور حمایت نمی‌کند.
مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد پروانه بهره‌برداری، سندی است که قبل از شروع کار به واحدهای صنعتی تأسیس شده داده می‌شود. حال آنکه طبق گفته این فناور جوان جهت دریافت پروانه بهره‌برداری حتماً باید واحد مورد نظر تأسیس شده باشد یعنی کلیه امور لازم اعم از نصب ماشین‌آلات خط تولید، استخدام نیروی انسانی و تولید آزمایشی صورت گرفته باشند که یقیناً فراهم کردن این زیرساخت‌ها از توان یک واحد فناور نوپا خارج بوده و به نوعی آن‌ها را از چرخه فعالیت‌های اقتصادی سودآور خارج می‌کند.
طبق قانون، هدف از صدور پروانه بهره‌برداری، تعیین نوع و ظرفیت تولید محصول در یک واحد صنعتی مشخص است که ظرفیت تولید سالیانه واحدهای صنعتی با توجه به ماشین‌آلات خط تولید را معین می‌کند بنابراین انتظار می‌رود برای واحدهای فناور این روند با توجه به نوپا بودن آن تغییر پیدا کند زیرا وقتی بحث از تولید دانش‌بنیان و یا فناورانه می‌شود این امر به‌مثابه خلق پول از علم است که بارها و بارها از سوی کارشناسان برای برون‌رفت از شرایط تحریمی و مشکلات اقتصادی یک امر ضروری قلمداد می‌شود؛ بنابراین اینکه یک واحد فنا ور برتر در استان همدان که عنوان نخست اقتصاد دانش‌بنیان را یدک می‌کشد بنا به ناتوانی در تأمین زیرساخت‌ها و در پی آن ناتوانی در تولید، نتواند پروانه بهره‌برداری و استاندارد محصول را دریافت کند قابل پذیرش نیست و باید برای این مانع چاره‌ای اندیشیده شود.
درواقع بر اساس ضوابط استقرار واحدهای صنایع پیشرفته و دانش‌بنیان، مجوز صدور پروانه بهره‌برداری برای شرکت‌های دانش‌بنیان به سازمان‌های صمت داده شده، لیکن علیرغم تأکید قانون، شرکت‌های فناور مستقر در مراکز رشد و پارک‌های علم فناوری از چنین تسهیلاتی برخوردار نیستند. به دیگر سخن یکی از دغدغه‌های این شرکت‌ها عدم امکان دریافت پروانه بهره‌برداری بوده که مشکلاتی برای ادامه فعالیت این شرکت‌ها ایجاد کرده است.
درواقع شرکت‌های فناور در بسترهای قانونی نادیده گرفته شده و دریافت پروانه‌های بهره‌برداری آنان در چارچوب معیارهای سازمان صمت واقع نشده‌ است. آنچه مسلم است اینکه در حال حاضر برای دریافت پروانه بهره‌برداری برای شرکت‌های فناور با سازمان صمت مشکلاتی به‌وجود آمده و حتی به دلیل اینکه شرکت‌های مستقر در پارک را به رسمیت نمی‌شناسند، در مواردی برای بازدید هم مراجعه نمی‌کنند؛ طبق قانون، وزارت صنایع و معادن موظف است برای شرکت‌ها و مؤسساتی که در مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری اقدام به تولید محصولاتی در زمینه فناوری‌های نوین می‌کنند، با تأیید وزارت علوم و تحقیقات و فناوری مجوز بهره‌برداری و تولید صادر کند.
پروانه بهره‌برداری صنعتی شامل کسانی می‌شود که مستقر در شهرک‌های صنعتی بوده و یا کاربری و تجهیزات صنعتی داشته و نفراتی در آن مشغول به کار باشند و خروجی آن نیز به‌صورت محصول بوده و تولید انبوه داشته باشند که این امر برای واحدهای نو دشوار است. از طرفی اینکه عنوان می‌شود امکان حضور در نمایشگاه‌های بزرگ برای حتی فناور برتر استان نیز بنا به شرایط مالی فراهم نیست، خود جای سؤال دارد که ذهن را به خود مشغول می‌کند زیرا بدیهی‌ترین تولید فناورانه، فراهم کردن بستر برای معرفی و فروش محصول است که گویی این بدیهیئت نیز در همدان مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

طاهره ترابی مهوش