سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش : میادین محلی تره‌بار و منطقه‌ای نقش مهمی در کنترل قیمت بازار میوه و تره‌بار، توزیع و پخش آن‌ها در سطح شهرها و مناطق مجاور (در بین عمده‌فروشان، خرده‌فروشان و شهروندان) و حذف حداقل چند مرحله واسطه‌گری از تولیدکننده تا مصرف‌کننده دارند. به همین خاطر افزایش بهره‌وری و راندمان این میادین تأثیر زیادی در ساختار اقتصادی شهر و شهرداری‌ها و سهولت دسترسی شهروندان به میوه و تره‌بار و همچنین بازاریابی و بازاررسانی آن دارد. همچنین این امر در تعدیل آلاینده‌های هوا از طریق کاهش سفرهایی که با قصد خرید انجام می‌شوند نیز مؤثرند.

اما متأسفانه علی‌رغم وجود این نیاز مبرم هنوز در همدان این میادین محلی به طور ساختارمند ایجاد نشده و همچنان مردم محلات مختلف شهر برای خرید مایحتاج ضروری خود روزانه باید با طی مسافتی کوتاه و یا بلند به ‌سرگذر و سبزه میدان مراجعه کنند که خود مستلزم شلوغی، ترافیک و تعداد بالای سفرهای درون شهری می‌شود. البته طی سال‌های اخیر بنا به این کمبود در روزهای منتهی به یلدا و شب عید غرفه‌هایی در چند نقطه شهر برای توزیع میوه با قیمت‌های پایین‌تر از طریق هماهنگی با شرکت تعاونی روستایی و شهرداری برپا می‌شود که در نبود نظارت درست هیچگاه نتواسته رضایت شهروندان را به همراه داشته باشد.

با نزدیک شدن به شب یلدا سال جاری نیز مردم دغدغه خرید میوه را داشتند که در همین راستا عرضه گسترده میوه و تشدید نظارت بر بازار از طریق همین غرفه‌های موقت در نقاط مختلف شهر همدان مستقر شد تا بازار میوه در شب یلدا نوسان قیمت و یا کمبود نداشته باشد. این امر خود مؤید لزوم توجه به استقرار میادین محلی میوه و تره‌بار در نقاط مختلف شهر است که اقتصاد شهری را پویاتر و فراوانی لازم به لحاظ دسترسی را ایجاد کرده است.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا در این خصوص با استادیار اقتصاد و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام‌نور واحد همدان گفت‌و‌گویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

سعید کیانپور با اشاره به اینکه امروز ایجاد میادین محلی تره‌بار به‌عنوان یک رویکرد در عرصه اقتصاد شهری در کل دنیا دنبال می‌شود، گفت: این رویکرد بدان جهت در سطح بین‌المللی و بسیاری از شهرهای ما رونق یافته که ما در محلات مختلف با لایه‌ها و اقشار با سلایق مختلف مواجهیم.

وی با تأکید بر اینکه یکی از نکات اصلی در ایجاد و معتبر قلمداد کردن این زیرساخت‌های مؤثر در اقتصاد شهری و پویایی آن، موضوع بازاریابی است اذعان کرد: در شهرهای دنیا پس از ایجاد چنین زیرساختی بیشترین سرمایه‌گذاری در عرصه بازاریابی و ایجاد زرق و برق برای این گونه زیرساخت‌ها است که بتواند در خریدار محلی اشتیاق ایجاد کرده و او را از مراجعه به بازارهای مرکزی منع کند.

این اقتصاددان با تأکید بر اینکه مسئله مهم این است که وجود این میادین محلی ویژه تره‌بار، در اقتصاد شهری مؤثر واقع می‌شود، تشریح کرد: به‌دلیل آنکه علم اقتصاد شهری عمری حداکثر 20 ساله دارد، متأسفانه اغلب مدیران متولی در شهر همچون شهرداران و اعضای شوراها از آن برخوردار نیستند، به طوری که به‌ندرت شاهد آن هستیم که حداقل یکی از اعضای شوراها در این رشته تحصیل کرده و از دانش لازم برخوردار باشد.

کیانپور با تأکید بر اینکه همین نداشتن اطلاع از فرایند پویایی اقتصاد شهری از طریق ایجاد پروژه‌ها است که ما را در جانمایی و پویایی پروژه‌های مؤثر در اقتصاد شهری دچار نقصان کرده، گفت: این علم یک گرایش میان‌رشته‌ای است که باید برای درک اهمیت آن از دانش و علم دیگر رشته‌ها نیز بهره برد.

وی با تأکید بر اینکه در «شهر زیست‌پذیر» که دست‌یابی به آن یکی از اهداف مدیریت شهری است رفاه شهروندان جایگاه ویژه‌ای دارد، به این معنا که هر شهروند باید احساس کند نیازهای اولیه و اساسی زندگی‌اش که یکی از آن‌ها تأمین میوه و تره‌‌بار روزانه است در کمترین زمان ممکن قابل تأمین است گفت: نرخ‌گذاری منطقی انواع محصولات متناسب با شرایط عرضه و تقاضا، به نحوی که مصرف‌کنندگان امکان خرید محصولات مورد نیاز خود را با قیمت‌های به‌مراتب پایین‌تر از سطح شهر داشته باشند، در این میادین محلی ملاک عمل است به گونه‌ای که در هر محله این رویکرد با درنظر گرفتن سطح معشیتی دنبال می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه شهرها با هر نقش و وظیفه‌ای که داشته باشند، نمی‌توانند دور از فعالیت‌های تجاری و بازرگانی قرار گیرند تشریح کرد: بازارهای محلی و میادین تره‌باره محلی نمونه بارزی از این فعالیت‌های تجاری هستند که از زمان‌های گذشته نیز وجود داشتند؛ بنابراین به لحظ اقتصاد شهری، ایجاد بازارهای روز، تمرکز بخشیدن به فعالیت‌های تجاری خدماتی است که باعث سهولت دسترسی مصرف‌کنندگان و صرفه‌جویی در وقت آن‌ها می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور همدان با اشاره به اینکه این میادین محلی علاوه بر آنچه گفته شد به لحاظ اقتصادی افزایش قدرت خرید شهروندان، ارتباط مستقیم تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، تعدیل قیمت‌ها، ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا، حذف واسطه‌گری‌های غیر اصولی و تقویت روابط محله‌ای را به‌دنبال خواهند داشت افزود: بنابراین در نگاه کلان حصول توسعه پایدار اقتصادی، ارتقای کیفیت خدمات‌رسانی به شهروندان، ایجاد فرصت‌های اشتغال، کسب درآمد و غیره از مهم‌ترین دستاوردهایی است که می‌توان آن‌ها را ماحصل پویایی اقتصاد شهری از طریق این میادین قلمداد کرد.

کیانپور در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اهمیت پرداختن به این موضوع از بعد جلب سرمایه‌های خرد شهروندان گفت: در این زمینه با توجه به بازگشت زودهنگام سرمایه یقیناً شهرداری‌ها با در نظر گرفتن تشویق‌ها و محرک‌هایی می‌توانند از طریق جلب مشارکت شهروندان نسبت به استقرار این گونه میادین اقدام کنند.

مع‌الوصف با توجه به آنچه در این گفت‌وگو عنوان شد، به‌نظر می‌رسد امروز میادن میوه و تره‌بار محلی یک ضرورت انکارناپذیر است که متأسفانه این نیاز در شهر همدان نادیده گرفته شده؛ حال آنکه در نبود همین بازارهای محلی، مغازه‌دارها در قیمت‌گذاری یکه‌تازی کرده و حتی در یک محله هم نمی‌توان یک محصول و میوه را در چند مغازه به‌قیمت پیدا کرد.

خواسته شهروندان همدانی این است که تعداد بازار میادین میوه و تره‌بار افزایش پیدا کند چون نیاز مردم است و شهروندان استقبال بیشتری از خرید مایحتاج عمومی خود از این میادین می‌کنند که نمونه آن را در روزبازارها مشاهده می‌کنیم چراکه این روزها قیمت در مغازه‌ها بسیار گران است.

از طرفی چنانکه از تجربه دیگر شهرهای دارای این زیرساخت قابل برداشت است به‌نظر می‌رسد تنوع محصولات و همچنین قیمت‌ها در میادین میوه و تره‌بار محلی بسیار مناسب است حال آنکه در شهری همچون همدان به‌دلیل کمبود این مراکز محلی، معابر شهری به جولان وانت‌بارهای میوه‌فروش تبدیل شده که مشکلاتی زیادی ازجمله آلودگی صوتی ایجاد می‌کنند.

ازسوی دیگر توقف این خودروها در حاشیه خیابان بارها موجب ترافیک سنگین به‌ویژه در ساعات عصرگاهی شده ضمن اینکه مردم مجبورند به‌دلیل مناسب بودن قیمت، میوه را از وانت‌بارهای سیار خریداری کنند.

بنابراین انتظار می‌رود مدیران متولی فکری به حال راه‌اندازی میادین میوه و تره‌بار در مناطق محروم کنند چراکه کیفیت اقلام و قیمت در این مراکز مناسب است.