طبیعتاً با پایان یافتن سال و لزوم ارائه برنامه‌های اقتصادی کارآمد از سوی مدیران ارشد استانی برای سال 1403، زمان آن رسیده است تا چالش‌ها و مسائل اقتصادی همدان در جهت رفع مشکلات اقتصادی و معیشتی از نگاه کارشناسان اقتصادی در استان، اولویت‌بندی شود.

مسلماً بسیاری از مشکلات کشور همچون افزایش تورم و گرانی، کاهش قدرت خرید مردم، افت چشمگیر ارزش ریال، گرانی افسارگسیخته مسکن و خودرو و غیره، از سال‌ها قبل به‌عنوان یک میراث پابرجا، به ما رسیده است و حالا مردم انتظار حل‌وفصل این مسائل و رفع چالش‌های متعدد اقتصادی را از سوی مدیران ارشد استانی دارند. اما مهم، اولویت‌بندی این مسائل است، زیرا رفع مشکلات و مسائل مهم‌تر، می‌تواند به حل‌وفصل بسیاری از نارسایی‌ها و چالش‌های اقتصادی کمک کند.

بر این اساس و با توجه به اهمیت موضوع، بر آن شدیم تا درخصوص اولویت‌های اقتصادی استان گفت‌وگویی را با امیرحسین رهبر، دانش‌آموخته دکترای تخصصی آینده‌پژوهی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان با بیان اینکه اولویت‌های اقتصادی استان همدان را می‌توان در بخش‌های مختلف همچون گردشگری، کشاورزی، صنعت، فناوری و معادن مورد بررسی قرار داد، گفت: رشد در هریک از این بخش‌ها می‌تواند توسعه اقتصادی را برای استان به ارمغان آورد.

امیرحسین رهبر با اشاره به اینکه در بحث گردشگری مسئله این است که ما از ابتدا مکانیزم‌های صحیح جذب گردشگر را متوجه نشدیم، افزود: به‌طوری که در ابتدا فکر می‌کردیم با افزایش ارتفاع برج مراقبت، می‌توانیم گردشگر بیشتری را به همدان بیاوریم؛ بنابراین با هزینه گزاف آنقدر ارتفاع برج مراقبت فرودگاه همدان را بالا بردند که درحال حاضر دومین برج مراقبت بلند در بین فرودگاه‌های کشور است! اما دریغ از یک گردشگر و برقراری پرواز.

رهبر با تأکید بر اینکه در حوزه گردشگری باید به سمت بازارهای کشورهایی همچون چین و روسیه که چندمیلیارد نفری هستند حرکت کنیم، ابراز کرد: مثلاً چندی پیش بود که هنرمندان و سلبریتی‌های کشورهای مذکور به‌ویژه چین به استان گیلان (با هزینه میراث فرهنگی) دعوت شدند و از نزدیک ظرفیت‌های گردشگری این استان را دیدند؛ حال آنکه این افراد به‌عنوان سفیران گردشگری می‌توانند در جذب گردشگران بیشتر نقش‌آفرینی کنند.

وی با تأکید بر اینکه اگر چنین اتفاقی برای استان همدان نیز رقم بخورد یقیناً در جذب گردشگران بسیار مؤثر واقع خواهد شد، ابراز کرد: اگر این افراد عکس و فیلم مراکز گردشگری استان را در صفحات مجازی خود بازتاب دهند و از سوی دیگر تعاملات با تورلیدرهای این کشورها و سایر کشورهایی که با ایران روابط سیاسی خوبی دارند بیشتر شود، یقیناً شاهد حضور بیشتر گردشگران خارجی در همدان خواهیم بود.

این دانش‌آموخته دکترای آینده‌پژوهی با تأکید بر اینکه به نظر می‌رسد تاکنون مشکل اصلی ما در جذب گردشگر به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین رویکردهای توسعه اقتصادی استان نداشتن یک چارچوب فکری- فرهنگی ذهنی درست و نگرش مناسب به موضوع گردشگری بوده است، اذعان کرد: در حوزه کشاورزی نیز در راستای بهره‌وری، مهم‌ترین اولویت باید بر بهره‌مندی از سیستم‌های نوین آبیاری استوار شود.

رهبر با تأکید بر اینکه این مهم به آن جهت حائز اهمیت است که درحال حاضر کشاورزی استان در تضاد با منابع آب قرار گرفته و دوست‌داران محیط‌زیست به دنبال حذف کشاورزی به این علت هستند، گفت: این حالت یقیناً در طولانی‌مدت و درصورت نداشتن برنامه، اتفاق خواهد افتاد؛ بنابراین در نخستین گام لازم است دیم‌کاران تقویت شوند؛ همچنین در این راستا لازم است متولیان امر طرح‌هایی همچون بنیاد برکت را به این سمت‌وسو سوق دهند.

وی ادامه داد: علاوه‌بر این لازم است در سایر بخش‌های کشاورزی همچون کشت گلخانه‌ای و سیستم‌های نوین آبیاری سرمایه‌گذاری لازم صورت پذیرد تا کشاورزی ما به‌عنوان یکی از ستون‌های اقتصادی استان، با محیط‌زیست تزاحمی نداشته باشد.

این دانش‌آموخته دکترای آینده‌پژوهی با بیان اینکه در حوزه صنعت مهم‌ترین اولویت این است که زنجیره‌های نیمه‌تمام استان را که روی منابع معدنی موجود در استان‌های هم‌جوار بنا نهاده شده را تکمیل کنیم، افزود: در این زمینه باید به موضوع پیچیدگی‌های اقتصادی توجه داشته باشیم.

وی ابراز کرد: منظور از پیچیدگی اقتصادی این است که روی محصولاتی دست بگذاریم که محتوای دانشی قابل قبول داشته باشد و درعین‌حال برای آن‌ها بتوان آینده رقابتی بلندمدتی ترسیم کرد؛ بنابراین محصولی که صرفاً سودده باشد، برای ایجاد زنجیره کافی نیست، بلکه باید آینده‌دار بودن محصول نیز در این زمینه مورد توجه قرار گیرد که این مهم پایداری سود را نوید می‌دهد.

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان با بیان اینکه در ایجاد این زنجیره‌ها ملاحظات جانبی محیط‌زیستی نیز نباید مورد غفلت واقع شود، خاطرنشان کرد: بنابراین به نظر می‌رسد برای سال آینده روی چند محصولی که روی آن‌ها از قبل مطالعه انجام شده، باید متمرکز شویم و آن‌ها را به‌سرعت پیش ببریم. البته باید این موارد به‌گونه‌ای انتخاب شوند که نتیجه در راستای تکمیل زنجیره صنعت در آن محصول بوده و حالت گلوگاهی داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه البته حوزه معدن را نیز لازم است پیوسته با صنعت رشد داد، گفت: در حوزه فناوری و ارتباط آن با توسعه اقتصادی می‌توان مکانیزم‌های زیادی را به کار بست.

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان با بیان اینکه این مکانیزم‌ها در حوزه ارتباط فناوری با صنعت نمود بیشتری پیدا می‌کند، تشریح کرد: درواقع راه‌های زیادی برای تزریق فناوری به صنعت وجود دارد که گام نخست آن ایجاد و تقویت ارتباط بین صنعت و دانشگاه است.

رهبر با تأکید بر اینکه دومین گام در تزریق فناوری به صنعت از طریق ایجاد همکاری فناورانه با شرکت‌های خارجی رقم می‌خورد که می‌تواند به‌صورت حضوری و یا آنلاین و در بستر اینترنت باشد، گفت: مسئله بعدی این است که ما باید ظرفیت جذب فناوری را در بنگاه‌های اقتصادی استان بالا ببریم.

وی خاطرنشان کرد: درواقع وقتی واحدهای تحقیق و توسعه را فعال کنیم نه‌تنها خودشان به توسعه محصول می‌پردازند، بلکه این مهم به‌عنوان دریچه به‌منظور برقراری ارتباطات فناورانه مؤثر چه با دانشگاه و چه با سایر شرکت‌های فناور خارجی می‌شود؛ یعنی لزوماً این نیست که واحدهای تولید خود دست به تحقیق و توسعه بزنند، بلکه این فهم از فناوری بایستی ایجاد شود.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان با تأکید بر اینکه باید ظرفیت جذب فناوری را از این طریق در واحدهای تولیدی و صنعتی بالا ببریم، اذعان کرد: حال آنکه این ظرفیت خود نیازمند مقدمات بسیاری در حوزه مدیریت فناوری است؛ پس باید به این نکته توجه کرد که این مهم به‌عنوان یک الزام محل گفت‌وگوهای فراوانی قرار گیرد.

مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، در دو سال گذشته تغییرات دیپلماسی اقتصادی را در همدان شاهد بودیم، به‌طوری که تاکنون استان میزبان هشت سفیر از کشورهای مختلف بوده تا بتواند مراودات تجاری و اقتصادی خود را تقویت کند و توسعه دهد، حال آنکه مسیر توسعه صادرات و به تبع آن رونق اقتصادی جز تقویت زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های اقتصادی بیان‌شده در بالا، نیست؛ بنابراین باید براساس نسخه‌های علمی ارائه‌شده، در مسیر قوت گرفتن ظرفیت‌های استان در بُعد اقتصادی گام برداشت.