سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش :

البته یکی دیگر از مهم‌ترین مطالبات و دغدغه‌های مشترک شرکت‌های دانش‌بنیان، تسهیل در گرفتن مجوز‌ها است؛ مثلاً اغلب شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در عرصه سلامت در بحث گرفتن مجوز از سازمان غذا و دارو در استان‌ها با مشکل مواجه‌اند یا اینکه برای شرکت‌های فناور فرایند گرفتن مجوز دانش‌بنیانی آنچنان با دشواری مواجهه است که عطایش را به لقایش می‌بخشند! زیرا این فرایند بنا به سختگیری‌ها به یک به پروسه فرسایشی برای این‌قبیل شرکت‌ها بدل شده؛ مثلاً اینکه باید میزان تولید یک شرکت نوپا به عدد و رقم خاصی در عرصه تولید انبوه برسد، حال آنکه رسیدن به این اعداد به‌لحاظ مالی از توان یک شرکت فناور نوپا خارج است.

مسئله بعدی به موضوع نداشتن فضای کار و کارگاه برای اغلب شرکت‌های دانش‌بنیان و نوپا بازمی‌گردد؛ به‌طوری که این مهم خود به یک مانع بزرگ در این عرصه بدل شده، یعنی بسیاری از شرکت‌ها به همین دلیل فعالیت تولید خود را به خارج استان خود و به استان‌های هم‌جوار انتقال داده‌اند، حال آنکه مجوز دانش‌بنیانی آن‌ها از سوی پارک علم و فناوری استان همدان صادر شده است.

هزینه زیاد تأمین مالی مهم‌ترین مانع رشد شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان است، این شرکت‌‌ها بخشی از سرمایه مورد نیاز برای تحقیق و توسعه را از طریق وام‌‌های بانکی تأمین می‌کنند، اما بانک‌ها به‌عنوان مؤسسات انتفاعی که باید امکان سودآوری را برای سهامداران خود فراهم کنند، به‌ناچار خطرپذیری پایینی دارند و از قبول تعهدات شرکت‌‌های نوپا به‌دلیل نبود سوابق مالی و اعتباری، استقبال نمی‌کنند. این سختگیری‌‌ها طی سال‌های اخیر با تشدید شرایط نامتوازن اقتصاد کشور، به‌مراتب بیشتر شده است.

از سوی دیگر بسیاری از شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان سقف وام‌‌های نهاد‌‌های مالی این حوزه ازجمله صندوق نوآوری و شکوفایی و صندوق‌های پژوهش و فناوری را با توجه به افزایش هزینه‌های تولید، کافی نمی‌‌دانند؛ از سوی دیگر با وجود قوانین متعدد حمایتی از تولید و ساخت داخل، متأسفانه دستگاه‌های اجرایی کشور قوانین و بخشنامه‌های ابلاغی نهاد‌‌های قانون‌‌گذار و دولت را در این حمایت به‌طور کامل رعایت نمی‌کنند.

چالش دیگر شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان که همچنان پابرجا بوده، تأخیر در وصول مطالبات قراردادی از خریداران و کارفرمایان دولتی است.

شرکت‌‌های نوپا و دانش‌‌بنیان تاب‌‌آوری دوره طولانی وصول مطالبات و تأخیر‌‌های کارفرمایان در ایفای تعهدات خود را ندارند، این موضوع موجب کمبود سرمایه در گردش شده و استمرار آن تعطیلی واحد‌‌های تولیدی و اشتغال‌‌آفرین را به همراه دارد.

بر این اساس و با توجه به اهمیت و کارآیی پارک‌های علمی و فناوری در مسیر توسعه اقتصادی و تولید، بر آن شدیم تا درخصوص آخرین وضعیت شرکت‌های دانش‌بنیان در استان همدان و حمایت‌هایی که پارک علم و فناوری در مسیر رفع چالش‌های پیش روی آن‌ها انجام می‌دهد، گفت‌وگویی را با مجید کزازی، رئیس پارک علم و فناوری استان همدان و درعین‌حال عضو هیئت‌علمی گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه بوعلی‌سینا ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

رئیس پارک علم و فناوری استان همدان با بیان اینکه درحال حاضر در بخش‌های مختلف مرتبط با حوزه فناوری و علوم 84 شرکت دانش‌بنیان در استان همدان مستقر هستند، گفت: یکی از عمده مشکلات پیش روی شرکت‌های دانش‌بنیان عدم در اختیار داشتن زمین برای ساخت کارگاه است.

مجید کزازی افزود: بر این اساس طی رایزنی که با مجموعه استانداری منطبق با بند ب ماده 6 قانون جهش تولید داریم، کارهای مقدماتی جهت رفع این مشکل در دستور کار قرار گرفته و درحال انجام است تا این کمبود را مرتفع کنیم.

وی با تأکید بر اینکه طبق پیگیری‌ها با همکاری استانداری و پارک علم و فناوری مقرر شده مشکل عرضه زمین به شرکت‌های دانش‌بنیان در کوتاه‌ترین زمان ممکن حل شود، تصریح کرد: در بحث فرایند تبدیل شدن شرکت‌های فناور به دانش‌بنیان نیز که یکی دیگر از مشکلات پیش روی شرکت‌های دانش بنیان است، باید بگویم درحال حاضر این فرایند در اختیار پارک‌های علم و فناوری در استان‌ها نیست، بلکه این مهم توسط معاونت علمی ریاست جمهوری دنبال می‌شود.

* وعده تنفید اختیار به پارک‌های استانی درجهت اعطای مجوز دانش‌بنیانی

وی ابراز کرد: با پیگیری‌ها که در این زمینه داشتیم، بالاخره قول ضمنی داده شده که از سال جاری پارک مجری اجرای این قانون در استان‌ها باشد.

کزازی در واکنش به این مسئله که یکی از مباحث مطرح در حوزه فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در استان کم‌رونق بودن این رویکرد در علوم انسانی است، گفت: این کم‌رونقی مختص استان همدان نیست، بلکه در کل کشور این سیستم ضعیف است؛ با این وجود با از ورود شرکت‌های مرتبط با علوم انسانی که به دنبال دانش‌بنیان شدن هستند، استقبال می‌کنیم.

وی افزود: دراین‌بین شرکت‌هایی همچون شرکت‌های پشتیبان، حسابداری و مشاوره‌ای می‌توانند در حوزه علوم انسانی ورود کنند.

این مقام مسئول در پاسخ به این سؤال که حمایت‌های پارک در عرصه بازاریابی برای محصولات دانش‌بنیان به‌عنوان یکی از موانع پیش رو جهت رشد فعالیت این‌قبیل شرکت‌ها چگونه است؟ اذعان کرد: درحال حاضر برای رفع این مانع چندین شرکت بازاریاب و پشتیبان فناور در پارک علم و فناوری استان مستقر هستند.

کزازی ادامه داد: علاوه‌بر این اکنون خود شرکت‌های دانش‌بنیان نیز به‌صورت مستقل در بازار‌های مختلف درحال فعالیت فروش و بازاریابی هستند.

رئیس پارک علم و فناوری استان همدان با بیان اینکه در سال گذشته بالغ‌بر 6.8 میلیون دلار فروش ارزی و افزون‌بر دو همت فروش ریالی محصول دانش‌بنیان را تجربه کردیم، خاطرنشان کرد: بخشی از فروش محصول در استان و بخش قابل توجهی نیز در سطح ملی و خارج از کشور بوده است.

وی ادامه داد: خوشبختانه شرکت‌های دانش‌بنیان استان در حوزه‌هایی همچون کشاورزی و الکترونیک طی سال گذشته پیشرفت قابل توجهی داشته‌اند و فروش محصول بالایی را تجربه کرده‌اند؛ بنابراین انتظار می‌رود این روند را طی سال جاری نیز تجربه کنیم.

مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، گرچه ماهیت شرکت‌های دانش‌بنیان این‌گونه است که می‌خواهند دقیقاً راهی را بروند که ضربه تحریم‌ها به بدنه بخش‌های گوناگون کشور را جبران کند و درواقع شرکت‌های این حوزه با سیاست تحریم‌ها درگیر نمی‌شوند و به سراغ ساخت محصولاتی می‌روند که دولت و قسمت‌های تولیدی مختلف کشور را بی‌نیاز از محصولات و فناوری‌های تحریم‌شده کنند، اما گویی هنوز مشکلات پیش روی این شرکت‌ها با وجود پیگیری و نتیجه‌بخش بودن بخشی از آن‌ها، در حد وعده‌های ضمنی بوده و هنوز راه برای رسیدن به افق روشن در این مسیر به‌ویژه در استان همدان، بسیار طولانی است؛ زیرا ازجمله افق‌های روشن تعریف‌شده برای این شرکت‌ها نه‌تنها می‌توان تخریب تحریم‌ها را مطرح کرد، بلکه این شرکت‌ها می‌توانند بنا به رویکرد تبدیل علم با ثروت، در عرصه تولید محصولات صادرات‌محور نیز نقش‌آفرینی کنند.

طاهره ترابی مهوش