سپهرغرب، گروه اقتصادی: بسیاری از کارشناسان اقتصادی کشور علت توجه نکردن مصرف‌کنندگان به خریداری کالاهای ایرانی را هجوم گسترده‌ انواع کالاهای مصرفی بادوام و بی‌دوام خارجی که به‌صورت قانونی و غیر قانونی وارد مرزهای کشور می‌شوند، دانسته‌اند؛ اما آیا این تنها دلیل خریداری نشدن کالاهای داخلی توسط مصرف‌کننده‌ ایرانی است؟

مصرف کالاهای خارجی و توجه نکردن به تولیدات داخلی همچون ویروسی در کشور درحال گسترش بوده و عوارض سوء آن در تمامی جنبه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور قابل مشاهده است. اگر به گوشه گوشه‌ منزلمان نگاه کنیم، متوجه انواع کالاهای لوکس و ضروری می‌شویم که در خانه‌هایمان جا خوش کرده‌اند، درحالی ‌که کالاهای داخلی در انبار کارخانه‌ها خاک می‌خورند و منتظر نگاه ما هستند تا شاید آن‌ها نیز در گوشه‌ای از خانه‌ ما جای خود را پیدا کنند. بسیاری از کارشناسان اقتصادی کشور علت توجه نکردن مصرف‌کنندگان به خریداری کالاهای ایرانی را هجوم گسترده‌ انواع کالاهای مصرفی بادوام و بی‌دوام خارجی که به‌صورت قانونی و غیر قانونی وارد مرزهای کشور می‌شوند، دانسته‌اند؛ اما آیا این تنها دلیل خریداری نشدن کالاهای داخلی توسط مصرف‌کننده‌ ایرانی است؟

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز یکی از مجاهدت‌های ضروری را در رونق تولید تقویت حمایت از تولید ملی می‌دانند: «به موازات استقبال مردم از تولیدات داخلی، لازم است کیفیت و مرغوبیت این کالاها به حد قانع‌کننده‌ای برسد.» معظم‌له ارتقای کیفیت کالاهای ایرانی را از دیگر مسئولیت‌های جامعه‌ کارگری و کارآفرینان دانستند و خاطرنشان کردند: «باید کاری کنیم که کالای داخلی درنظر مصرف‌کننده‌ ایرانی و غیر ایرانی کالایی مطلوب، بادوام و زیبا باشد که البته دستگاه‌های دولتی باید پیش‌نیازهای تحقق این هدف ازجمله آموزش مهارت‌های مختلف را تأمین کنند.»

همچنین معظم‌له طی دیداری در سال‌های گذشته که با نخبگان جوان داشتند، فرمودند: «دستگاه‏های داخلی باید عزم جزم داشته باشند که جز تولیدات داخلی، در موارد موجود، چیزی مصرف نکنند؛ این را از دولت بخواهید و آقای رئیس‌جمهور دستور بدهند.»

بسیاری از مصرف‌کنندگان از نبود کیفیت کالاهای ساخت داخل گله دارند و معتقدند تبلیغاتی که در مورد کالاها می‌بینند، با واقعیت یکی نیست؛ از همین رو ترجیح می‌دهند به سراغ کالاهای مشابه خارجی رفته و آن‌ها را خریداری کنند. مشکل دیگر جدی گرفته نشدن ضمانت‌های اجرایی توسط تولیدکنندگان و کارخانه‌های داخلی در انجام تعهدهایی است که در قبال مشتریان خود دارند. به‌عنوان مثال بر روی برچسب بیشتر محصولات و لوازم خانگی با این تبلیغ مواجه می‌شویم: «نصب رایگان محصولات در منازل شما»، اما واقعیت چیز دیگری است. پس از خرید این محصول و تماس با نمایندگی، متوجه می‌شویم که باید مبلغی به‌عنوان هزینه‌ ایاب و ذهاب برای نصب محصول بپردازیم، درصورتی‌ که وقتی می‌گویند نصب رایگان باید به تمام معنا رایگان باشد. آیا این اقدام با شعار «حق با مشتری است» که امروزه بیشتر مؤسسه‌های تولیدی سر می‌دهند، هم‌خوانی دارد؟

این نبود ضمانت اجرایی تعهدهای برخی تولیدکنندگان محصولات داخلی باعث کم‌رنگ شدن میل و رغبت مصرف‌کننده‌ داخلی به خریداری کالای ایرانی و درنتیجه داغ شدن بازار کالاهای مشابه خارجی شده است. توجه به محصولات داخلی تنها مختص مصرف‌کنندگان نمی‌شود، بلکه تولیدکنندگان نیز باید با بالا بردن کیفیت محصولات، اجرای تعهدها و پایین آوردن قیمت محصولات در مقایسه با کالاهای مشابه خارجی، اجازه ندهند مصرف‌کنندگان به سمت خریداری و مصرف کالاهای خارجی تمایل پیدا کنند.

رهبر بصیر انقلاب اسلامی تلفیق «هنر و توانایی» ایرانی را زمینه‌ساز تقویت کیفیت تولیدهای داخلی برشمردند و افزودند: «برخی محصولات داخلی دارای قدرت رقابت و برخی دیگر به‌مراتب بهتر از کالاهای مشابه خارجی‌اند که باید این ویژگی را به تمامی کالاها و مواد تولیدی خوراکی، پوشاکی و وسایل زندگی تعمیم داد.» ایشان در همین زمینه افزودند: «باید عرصه‌ تولید کالای برتر در داخل کشور را به همت کارگران، مهندسان و سرمایه‌گذاران به عرصه‌ای دیگر برای تجلی شعار «ما می‌توانیم» تبدیل کنیم.»

از سوی دیگر طبق گزارش سازمان توسعه‌ تجارت ایران، طی سال گذشته درمجموع چهار هزار قلم کالا از ایران به 163 کشور جهان صادر شده است که عمده کالاهای صادرشده شامل آهن‌آلات، فولاد، پسته، میعانات گازی، فرش دستباف، مصنوعات پلاستیکی، آلومینیوم، نفت سبک، مصنوعات مسی، البسه و غیره بوده است که به کشورهای مختلف ازجمله امارات متحده‌ عربی، عراق، هند، چین، ژاپن، کویت، افغانستان، جمهوری آذربایجان، پاکستان، آمریکا، تایلند، فرانسه، مصر و غیره صادر شده است. براساس این گزارش از مجموع 5/10 میلیارد دلار صادرات سال گذشته‌ ایران به کشورهای جهان، مبلغ سه میلیارد دلار آن به کشورهای حوزه‌ خلیج فارس، 2/1 میلیارد دلار به اتحادیه‌ اروپا، 5/1 میلیارد دلار به کشورهای عضو اکو و بقیه تا سقف 5/10 میلیارد دلار به سایر کشورها ازجمله کشورهای آفریقایی صادر شده است.

این گزارش نشان‌دهنده‌ آن است که کالای داخلی نیز می‌تواند نه‌تنها قابل مصرف در داخل کشور باشد، بلکه در خانه‌های مصرف‌کنندگان خارجی نیز جایگاه خود را پیدا کرده و خودنمایی کند؛ اما این مهم نیازمند نهادینه کردن فرهنگ استفاده از کالای داخلی در بین خانواده‌های ایرانی است. برای رسیدن به این هدف باید از تبلیغات صحیح و درعین‌حال واقعی استفاده کرد؛ در این خصوص مقام معظم رهبری با اشاره به عده‌ای که مصرف کالای خارجی را نشانه‌ نوعی «تشخص و برتری» می‏پندارند، می‌فرمایند: «دل‌بستگی به تولیدات بیگانه و بی‌اعتنایی به تلاش کارگر ایرانی، بیماری و عادت بدی است که پول و ثروت کشور را به جیب کارگر خارجی سرازیر می‌کند.»

آری، یکی دیگر از فواید مصرف کالای ایرانی، پاسخ به تحریم‌هایی است که امروزه توسط آمریکا و دیگر کشورهای غربی بر کشور ما تحمیل شده؛ بیگانگان تصور می‌کنند درصورتی ‌که رابطه‌‌ اقتصادی خود را با ایران قطع کنند ایران با توجه به نیازهای خود از حق مسلمش یعنی انرژی هسته‌ای دست کشیده و غلام حلقه به گوش آنان می‌شود. درصورتی ‌که نمی‌دانند ملت ایران همیشه پشت به پشت هم ایستاده‌اند و از کشور همیشه جاوید خود ایران، حمایت می‌کنند و این‌بار نیز با مصرف کالاهای داخلی اعلام می‌کنند که ما هیچ نیازی به واردات کالاهای بیگانه نداریم و یک ایرانی همیشه از کالای ایرانی استفاده می‌کند.

رهبر معظم انقلاب نیز در این خصوص با یادآوری تلاش مستمر دستگاه‌‌های ضد بشری استکبار برای ضربه زدن به جمهوری اسلامی ایران، می‌فرمایند: «آن‌ها می‌خواستند با منزوی کردن ایران، نظام اسلامی یعنی که نماد عظمت و شرف اسلامی و انسانی بوده، الهام‌بخش دیگر ملت‌ها نشود. اما ملت ایران و جمهوری اسلامی اکنون در سلسله قیام‌‌های پُرعظمت مردم منطقه، بیش از همیشه مورد توجه و احترام ملت‌ها قرار گرفته‌‌اند و دولت آمریکا منفورترین دولت‌ها در اذهان ملت‌های منطقه است.»

واقعیت این است که کشور اسلامی ما ازنظر جغرافیایی از موقعیت مطلوبی برخوردار است و باید از تمامی مزیت‌‌های نسبی خود به‌صورت عالمانه استفاده کرده و در بخش صادرات ارزش‌افزوده ایجاد کند. مصرف کالاهای داخلی زمینه‌ساز افتخار ملی، تشویق اقتصاد، پاسداری از اقتصاد، اشتغال‌زایی و غیره بوده و خریداری کالای خارجی نابودی فرصت‌های شغلی، بیکاری جوانان ایرانی، تضعیف روحیه‌ تولیدکنندگان و وابستگی به بیگانگان را به دنبال دارد. مصرف‌کنندگان داخلی باید به این نکته توجه داشته باشند که مصرف کالاهای خارجی که مشابه داخلی آن در کشور با همان کیفیت وجود دارد، به معنای تعطیلی صنایع و کارخانه‌ها و به دنبال آن بیکاری خیل عظیم جوانان ایرانی است که در این کارخانه‌ها مشغول فعالیت هستند و این تداوم مصرف سبب وابستگی به بیگانگان در جهت تأمین نیازهای کشور است؛ بنابراین ملت ایران باید دست در دست هم دهند و با یاری همدیگر شعار «ایرانی، کالای ایرانی بخر» را محقق کنند و اِن‌شاءالله طبق فرمایش مقام معظم رهبری فردای منطقه به برکت همت و حرکت ملت‌ها در راه اسلام، به‌مراتب از امروز منطقه بهتر خواهد بود.

* فاطمه اسماعیلی