توسعه و گسترش امکانات و منابع در شهرستان‌های مرزی نقش مهی در تقویت همکاری‌های بین مرزی با کشورهای همسایه دارد و از سوی دیگر آهنگ توسعه ملی را تسریع می‌بخشد.
مرز بین کشورها بیش از آنکه تنش‌آفرین و نگرانی‌های را به وجود آورد، ظرفیت فرصت‌آفرینی و خاصه فرصت‌های تجاری و بازرگانی و مبادله سودمند کالا و مسافر است.
کردستان با 230 کیلومتر مرز مشترک با شمال عراق یکی از استان‌های مرزی کشور محسوب می‌شود، بیش از 15 سال است دارای مرز رسمی باشماق مریوان و نیز بازارچه‌هایی برای مبادلات مرزی است.
مرز باشماق یکی از مرزهای موفق به‌لحاظ مثبت‌بودن تراز تجاری در ترانزیت کالا است، ظرفیتی که می‌تواند نقش مهمی در ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی و افزایش درآمد برای مردم کردستان داشته باشد.
این مرز نه‌تنها دروازه توسعه کردستان بلکه می‌توان از آن به‌عنوان دروازه توسعه غرب کشور نام برد، این مرز که به‌عنوان بازارچه مرزی و منطقه پیله‌وری بود در سال 86 با تصویب هیئت وزیران به‌عنوان مرز رسمی و بین‌المللی اعلام شد که بعد از آن توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای پایانه مرزی آن احداث شد.
با گذشت بیش از 15 سال از رسمی‌‌‌شدن همچنان درگیر مشکلاتی است که در کارگروه توسعه تجارت استان مورد بررسی قرار گرفت.
آنچه از مباحث مطرح‌شده در نخستین جلسه کارگروه توسعه صادرات و شورای ساماندهی مبادلات مرزی استان استنباط می‌شود که مرز باشماق حال و روز مناسبی ندارد و ساماندهی این مرز رسمی نیازمند تحقق مدیریت یکپارچه است.
از سوی دیگر مرز سیرانبند بانه هم که تاکنون رسمی‌شدن آن بارها و بارها از سوی مسئولان کشوری و استانی خبرساز شده به‌دلیل عدم زیرساخت‌های لازم از سوی دولت مرکزی عراق به عنوان یک مرز رسمی مورد تأیید نبوده است.
  سیرانبند یک مرز رسمی است نه بازارچه؟
ناظر گمرکات کردستان نبود شرکت‌های تخصصی صادراتی را آسیب اصلی حوزه صادرات دانست و گفت: دسترسی مستقیم به آمار مبادلات تجاری استان وجود ندارد و مجبوریم برای دریافت جزئیات از تهران استعلام بگیریم.
خلیل حیدری افزود: سیرانبند یک مرز رسمی است و نباید از واژه بازارچه برای آن استفاده شود باید زیرساخت‌های لازم در این مرز رسمی ایجاد شود که البته این مهم در توان فرمانداری نیست.
وی با تأکید بر اینکه ایجاد زیرساخت‌ها به‌ویژه در محوطه مرز سیرانبند ضروری است، اذعان کرد: همه کالاهایی که از مرز وارد می‌شود برای تعیین تعرفه برحسب ملاحظات کشور ازجمله کیفیت و حتی بهداشت باید به آزمایشگاه استاندارد ارسال شود که تا 12 اردیبهشت هیچ مشکلی در این خصوص نداشتیم، اما در حال حاضر فرایند طولانی شده است.
  ناهماهنگی ادارات دلیل اصلی مشکلات مرز باشماق
فرماندار شهرستان مریوان هم با گله‌مندی از برخی بی‌توجهی‌ها در مرز باشماق عنوان کرد: بارها درخواست استقرار دو دستگاه ایکس‌ری از گمرک کردیم اما متأسفانه تاکنون انجام نشده است.
اسماعیل احمدی اعلام کرد: دلیل اصلی مشکلات مرز باشماق مریوان ناهماهنگی ادارات است و این موضوع مشکلاتی را برای فعالان اقتصادی ایجاد کرده است.
وی به فعالیت بازارچه خانم شیخان در مریوان هم گریزی زد و گفت: بیشتر مشکلات در این بازارچه عدم هماهنگی بین‌دستگاهی است که کار تجار را با مشکل مواجه کرده است.
وی تصریح کرد: مرز خانم شیخان در این دو ماه 30 هزار کد فعالیت را ثبت کرده که این نشان می‌دهد ظرفیت خوبی در این نقطه وجود دارد که اگر حمایت شود می‌تواند خروجی خوبی برای شهرستان و استان داشته باشد.
فرماندار شهرستان مریوان افزود: مرز باید برای مرزنشین منافع داشته باشد، انتفاع مرزنشین باید از مؤلفه‌های مهم ساماندهی بازارچه‌های مرزی قرار گیرد و این کار موجب امیدآفرینی و ماندگاری آن‌ها در مرزها خواهد شد.
  فعالیت غیررسمی مرز سیرانبند بانه
فرماندار شهرستان بانه نیز در این جلسه با اشاره به اینکه مشکلات در مرز سیرانبند زیاد است و رفع آن نیاز به ورود جدی مسئولان استانی دارد، اظهار کرد: انتظار داریم اعضای این کارگروه برای رفع مشکلات سیرانبند بازدید میدانی از مرز داشته باشد و در همانجا به صورت کاربردی به مسائل مختلف به ویژه ضروت ایجاد زیرساخت‌های سیرانبند پرداخته شود.
کمال خدری خاطرنشان کرد: بازارچه سیرانبند ظرفیت خاصی برای استان است، اما باید به این نکته مهم تجه کنیم که مشکلات آن با اعتبارت شهرستانی حل نخواهد شد.
وی عنوان کرد: بازارچه سیرانبند در حال حاضر به‌صورت غیررسمی فعالیت می‌کند و دولت مرکزی عراق این بازارچه را به‌عنوان مرز رسمی نپذیرفته است.
وی گفت: عدم وجود زیرساخت‌های لازم از دلایل اصلی پذیرفته‌نشدن این مرز رسمی است که باید با ورود مسئولان استانی و تخصیص اعتبارات لازم تحقق پیدا کند.
وی اضافه کرد: در حالی برای ایجاد این زیرساخت 30 میلیارد تومان در نظر گرفته شده که در شرایط فعلی با 300 میلیارد تومان هم نمی‌توانیم به اهداف مد نظر دست پیدا کنیم.
  ضرورت جلوگیری از تضعیف حقوق مرزنشینان
فرماندار سروآباد هم در این جلسه از قطعی مکرر سامانه تجارت به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مشکلات نام برد و گفت: رعایت قانون و جلوگیری از تضعیف حق و حقوقی مرزنشینان ضروری است.
حسن زارعی گفت: در حالی که باید 700 هزار تومان به حساب مرزنشینان واریز می‌شد تا امروز 300 هزار تومان از سوی کارگزاران پرداخت شده که این موضوع باید پیگیری شود.
  پیشرفت 17 درصدی طرح ساماندهای مرز باشماق مریوان
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کردستان هم در این جلسه اظهار کرد: برای خرید و الحاق 25 هکتار اراضی به مرز باشماق اعتباری بالغ بر181 میلیارد تومان نیاز است که تامین آن باید از سوی استانداری انجام بگیرد.
حسنی با بیان اینکه سه ماه برای تأمین بهای این اراضی تعیین شده بود که یک ماه آن تمام شده است، گفت: فاز اول پروژه یعنی ترانشیت شامل محدوده صادرات و واردات و سوخت و ترانزیت به پیمانکار واگذار شده و در مجموع طرح ساماندهی مرز 17 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی خاطرنشان کرد: مطالعات نقاط حادثه‌خیز در مرز باشماق انجام شده و با پیشرفت فیزیکی 60 درصدی مشغول انجام کارهای آن هستیم.
به گفته مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کردستان، مشاور برای اجرای فاز دوم طرح ساماندهی مرز باشماق انتخاب شده است و مشغول انجام کارهای مقدماتی است.