بسیاری از غذاهایی که ما به‌طور معمول و روزانه می‌خوریم تأثیر مخرب پنهانی بر روی محیط زیست دارند که مصرف‌کنندگان به این موضوعات توجه نکرده و اطلاعی از آن‌ها ندارند و در بسیاری از موارد متوجه این تأثیرات مخرب نمی‌شوند اما باید بدانیم که بر اساس مطالعات فعالان محیط زیست هر چیزی که ما انسان‌ها می‌خوریم تغییر کم یا زیادی بر روی محیط اطراف ما خواهد داشت.

حال آنکه در گزارشی موسوم به «شاخص پسماند غذا 2021» که از سوی سازمان ملل منتشر شده 11 درصد از کل مواد غذایی فروخته‌شده به مصرف‌کنندگان در سال 2019 در خانه‌ها هدر رفته، این رقم برای رستوران‌ها پنج درصد و فروشگاه‌های مواد غذایی دو درصد است.

به گفته محققان، 10 درصد از گاز‌های گلخانه‌ای انتشاریافته در جهان تنها از چرخه تولید مواد غذایی که دور ریخته می‌شوند به‌وجود می‌آید. بر اساس این گزارش، مواد غذایی که تنها در خانه‌ها دور انداخته می‌شود، به طور متوسط به ازای هر نفر، 74 کیلوگرم در سال است.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع با دانش‌آموخته مهندسی مدیریت محیط زیست و معاون فنی سازمان بازیافت قم گفت‌وگویی ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید:

امیررضا عسگری با بیان اینکه تقریباً 70 درصد زباله‌های شهری را دورریزهای غذایی و مواد فسادپذیر تشکیل می‌دهند، گفت: 30 درصد باقی مانده زباله خشک است که فقط 18 درصد آن‌ قابلیت بازیافت به لحاظ ارزشمند بودن را دارد.

وی با تأکید بر اینکه در کل کشور روزانه 50 تن زباله خانگی تولید می‌شود که با یک حساب سرانگشتی می‌توان به میزان تولید زباله‌های فسادپذیر دست پیدا کرد، افزود: درخصوص اقدامات اجرایی تهیه‌شده در حوزه ساماندهی، این امر در هر شهر تابعی از طرح جامع تهیه‌شده در آن است؛ مثلاً در حال حاضر در شهری همچون قم روزانه بالغ بر 600 تن زباله شهری تولید می‌شود که کل آن بعد از رفتن به سایت دفع در سیستم پردازش قرار گرفته و پس از جدا شدن مواد خشک مواد باقی‌مانده فسادپذیر در راستای تولید کود مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: در این بین معضل روبه‌رشدی که در سایت‌های دفع در سطح کشور وجود دارد شیرابه حاصل از مواد فسادپذیر است که از آن می‌توان به‌عنوان آسیبی جدی برای محیط زیست یاد کرد.

این دانش‌آموخته مهندسی مدیریت محیط زیست با اشاره به اینکه در بیشتر موارد این شیرابه‌ها دارای فلزات سنگین هستند که اگر این روند کنترل نشود طی چند سال آتی شاهد بروز و ظهور بیماری‌های متفاوت در کشور خواهیم بود افزود: درواقع در شرایط فعلی نیازمند برخورد اضطراری با این معضل محیط زیستی هستیم.

عسگری با تأکید بر اینکه نیازمند تغییر نگرش در سطح کلان هستیم، ابراز کرد: علیرغم اینکه بیش از 15 سال است که فضای قانونی در بحث کاهش تولید و ساماندهی درست زباله فراهم است اما توجه خاصی به این مقوله نمی‌شود.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر در زمینه اجرای قوانین مرتبطT با ضعف فاحشی مواجهیم، اذعان کرد: برای مثال در طرح تفکیک از مبدأ، شیوه‌های موجود و نگرش‌هایی که وجود داشت، مشکل‌ساز شد.

وی با بیان اینکه نگاه و نگرش حاکم ما بر زباله به‌عنوان طلای کثیف بیشترین آسیب محیط زیستی را در پی داشت اذعان کرد: این نگرش نگاه ارزشمندی به این موضوع دارد حال آنکه پسماند و مدیریت آن یک فرایند هزینه‌ای ارزشی است؛ یعنی این امر به لحاظ تأثیرات محیطی مخرب، بدان جهت ارزشمند است که بتوانیم با هزینه‌کرد در راستای مدیریت درست، این آسیب را کاهش دهیم.

این دانش‌آموخته مهندسی مدیریت محیط زیست با بیان اینکه در این فرایند اصلی‌ترین دلیل برای ارزشمندی هزینه‌ کردن در راستای مدیریت درست، به تأمین سلامت عموم جامعه بازمی‌گردد، عنوان کرد: متأسفانه در این زمینه شهرهای شمالی بسیار ضعیف عمل کرده‌اند به طوری که سطح آب‌های زیرزمینی در این منطقه آلوده به شیرابه شده است.

عسگری با تأکید بر اینکه امروز نفوذ شیرابه پسماندها در آبراه و رودخانه‌های شهرهای شمالی تهدیدی برای سلامت آبزیان این مناطق است، ابراز کرد: این اختلال و تهدید به‌صورت غیرمستقیم سلامتی ما را نیز هدف قرار داده است.

وی با بیان اینکه این امر می‌طلبد که شهرداری نگرش خود را نسبت به اهمیت محیط زیست در برابر تهدید زباله تغییر دهد، ابراز کرد: ماده چهار آیین‌نامه قانون مدیریت پسماند به این امر اشاره دارد که زباله‌ها می‌بایست به‌صورت تفکیک‌شده احصاء و جمع‌آوری شوند بنابراین اخیراً سازمان بازرسی در اقدامی درست روند اجرای این قانون را در شهرداری پیگیر شده و به قانون مدیریت پسماندها که مصوب سال 1383 است، استناد می‌کند، بنابراین در این فرایند شهرداری‌ها به‌ویژه در کلان‌شهرها به چالش‌کشیده شده‌‌اند.

این کارشناس محیط زیست ادامه داد: نکته این است که به خاطر پایین بودن سطح منابع مالی که شهرداری با موجه است و به‌دلیل عدم تخصیص بودجه کشوری به این مقوله باعث شده روند اجری این قانون در شهرداری به‌درستی دنبال نشود.

عسگری با تأکید بر اینکه در این زمینه داشتن نگرشی نو از سوی شهرداری هر شهری بنا به مؤلفه‌ها و فرصت‌ها در ساماندهی زباله و کاهش آن از اهمیت بالایی برخوردار است گفت: البته این امر در کنار ایجاد این بینش در بین شهروندان که می‌بایست پاک زیست باشند معنا پیدا خواهد کرد.

وی ادامه داد: آنچه حائز اهمیت است اینکه مردم باید به این درک برسند که شیرابه تولیدشده از زباله‌های دورریزهای غذایی آن‌ها نه‌تنها منابع حیات همچون آب و خاک را آلوده می‌کند بلکه به‌صورت غیرمستقیم زندگی و زنده بودن ما را نیز دچار نقصان می‌کند زیرا همین آب و خاک مواد مغذی موجود در آن است که منجر به رشد و نمو مواد غذایی در آن می‌شود.

این دانش‌آموخته مهندسی مدیریت محیط زیست، با تأکید بر اینکه توجه به اینکه دفع زباله خود منجر به ایجاد گازهای گلخانه‌ای می‌شود حائز اهمیت است، تشریح کرد: این امر در ایجاد آلودگی هوا و افزایش گرمایش زمین اثر مستقیم دارد.

عسگری ابراز کرد: ارتقای سطح سلامت و بهداشت جامعه شهری، زیباسازی محیط شهری و جلوگیری از نازیبایی‌ها، بهبود روش ذخیره‌سازی و جمع‌آوری پسماند، مدیریت در میزان تولید پسماند و کاهش آن، حفظ محیط زیست و اجرای طرح تفکیک از مبدأ ازجمله اهداف اجرای قانون ساماندهی زباله است.

وی با بیان اینکه بخشی از دلایل زیست‌محیطی تغییر اقلیم که امروز همه جهان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند به همین موضوع بازمی‌گردد، تشریح‌ کرد: با توجه به تأثیرگذاری عمیق این معضل به لحاظ محیط زیستی باید بعد از ساماندهی این مسئله در کشور به‌صورت جدی در دستور کار قرار گیرد.