سپهرغرب، گروه زیست بوم - عباس سریشی:
شاید چیزی شبیه به داستان همان یک میوه خراب و کرم‌زده در یک جعبه و یا در مثال بهتر یک محله و منطقه جرم‌خیز در یک شهر که به نوعی مأمن و مرکز تولید و پمپاژ انواع و اقسامی از آسیب‌های اخلاقی اجتماعی و... شده که اگر امروز مسئولان و متولیان به فکر درمان، اصلاح و یا تشدید نظارت بر آن نباشند ناگزیر فردا متحمل هزینه‌ها و تبعاتی خواهند شد که بعضاً حتی خارج از حد تصور و تحمل شهر و شهروندان است.
در اینجا نکته مهم، توجه به این مسئله است که وقتی از محلات و مناطق آسیب‌دیده سخن به میان می‌آید، نباید تمامیت جغرافیایی و یا قاطبه ساکنان آن را در نوک پیکان اتهام به آسیب و جرم قرار داد، بلکه منظور تمرکز و قرار دادن کانون نظارت و برخورد بر آن دسته هنجارشکنان و قانون‌گریزانی است که از این مناطق به‌عنوان میدان عمل و فعالیت خود سوء‌استفاده کرده و با پنهان شدن در بین مردم و استفاده از اصل گمنامی، به فعالیت می‌پردازند.
وگرنه کیست که باور نکند که عمده ساکنان این مناطق که معمولاً نیز از اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر جامعه هستند خود نیز در صف قربانیان و معترضان به وضع موجود قرار داشته و مدت‌هاست که به هر زبان و شکل ممکن خواهان رسیدگی، ایمن‌سازی و پاکسازی فضای زندگی و کسب و کار خود از لوث وجود این مجرمان ناهنجار و جامعه‌ستیز هستند.
در این خصوص موضوع لزوم تشدید نظارت و حضور پررنگ‌تر عوامل انتظامی و قضائی در محلات آسیب‌دیده و مستعد بروز جرم شهر همدان داستانی است که بارها از سوی روزنامه سپهرغرب مورد توجه بوده و در قالب گزارش‌های میدانی مستند به مشاهده‌های خبرنگاران و گفت‌وگو‌های مردمی، بدان پرداخته شده، با این امید که از این ره‌آورد نه‌تنها گره‌ای از مشکلات ساکنان این مناطق باز شود بلکه قدمی هرچند کوچک به سوی شهر ایمن برداریم؛ زیرا عمیقاً بر این باور هستیم که محله سالم زیربنای شهر سالم محسوب شده و نمی‌توان انتظار داشت که با رهاسازی و یا بی‌توجهی به معضلات پیدا و پنهان هر محله به فراخور جغرافیا و یا خصایص فرهنگی و انسانی خاص ساکنان آن به نتیجه‌ای مطلوب و قابل قبول دست یافت.
*در آستانه ورود به یک بحران
شاید این چندمین گزارشی است که از سوی روزنامه سپهرغرب با محوریت محلات آسیب‌دیده شهر همدان و صدالبته با تمرکز و توجه ویژه به مشکلات معضلات و آسیب‌های پیدا و پنهان کوی خضر و منطقه کشتارگاه، کوی جنت (مجیدآباد) و عرصه‌های پیرامونی آن به چاپ رسیده اما با این حال به‌نظر می‌رسد گرفتار شدن در یک دور باطل تکرار و ادامه همان مشکلات قبلی و یا مسائل نوظهور باعث شده تا یک بار دیگر نگاه، توجه و کنکاش به این منطقه متمرکز شده و برحسب یک وظیفه رسانه‌ای جویای حال و روز ساکنان آن باشیم.
البته در ابتدای کلام باید اذعان کرد که در مقایسه با سال‌های قبل روند رشد و توسعه زیرساختی، ساخت و نوسازی منازل مسکونی، ایجاد برخی مراکز فرهنگی و ورزشی، ترمیم معابر و خیابان‌ها، ساماندهی کانال و احداث یکی دو بلوار و فضای سبز باعث شده تا فضای عمومی این منطقه به نحو چشمگیری از یک حاشیه‌نشینی نابسامان و بی‌قاعده خارج شده و رنگ و روی بهتری به خود گیرد.
مع‌الوصف داستان برخی مشکلات فرهنگی و آسیب‌های خاص این منطقه نه‌فقط کم نشده بلکه برعکس شواهد و دلایلی وجود دارد که نشان می‌دهد این مسائل و مشکلات نیز پابه‌پای توسعه و نوسازی فضای مسکونی و تجاری رشد کرده و ضمن تعمیق، رنگ و لعاب سازماندهی شده‌ای به خود گیرد که مسئله فروش مواد مخدر (کلی یا خرده‌فروشی) و متعاقباً اعتیاد و مصرف، مهم‌ترین آن است.
حالا هرچند معضل اعتیاد و فروش مواد در شهر همدان تنها مختص به این منطقه نبوده و مناطق و محلات مختلفی با بسامد و شدت و ضعف‌های گوناگون درگیر آن هستند اما با این حال به‌دلیل شرایط خاص جغرافیایی و فرهنگی به‌نظر می‌رسد معضل اعتیاد و فروش مواد در این منطقه خاص رشد و گسترش تأمل‌برانگیزتری را به خود گرفته و احتمالاً در آینده نزدیک آن را از یک معضل به بحران مبدل خواهد کرد.
بحرانی که طبیعتاً در این منطقه محدود و محصور نمانده و ناگزیر در کوتاه‌مدت و به اشکال مختلف به داخل شهر همدان پمپاژ و سرریز خواهد شد. همچنین نکته مهم در این میان توجه به موضوع یکپارچگی جغرافیایی و درهم‌تنیدگی فرهنگی دو کوی خضر و جنت و مناطق مسکونی و تجاری، تعمیرگاهی، اراضی بایر و کشاورزی موجود در این منطقه وسیع است که باعث می‌شود نتوان عملاً آن‌ها را از هم جدا و یا تفکیک کرد.
در واقع این تقسیمات و نامگذاری‌ها تنها یک طرح تعریف‌شده بر روی نقشه جامع شهری است که نه در کاهش بروز ناهنجاری‌ها مؤثر است و نه گستره آن را از یک محله به محله دیگر مجزا می‌کند، بنابراین چون موضوع موادفروشی و اعتیاد به‌صورت سرطان در تمامیت این منطقه ریشه دوانده، بسیار ضروری است که جهت برخورد، مقابله، درمان و یا هر اقدام دیگر نیز به‌صورت کلی به این منطقه نگریست موضوعی که تقریباً بیشتر ساکنان منطقه در گفته‌های خود بدان اشاره و تأکید داشتند.
*از خار در چشم تا استخوان در گلو
شاید در روز روشن در منطقه‌های خضر، جنت و حواشی آن جز معدود خرده‌فروش و معتادان ولگرد چیزی نبینید که البته آن هم برای محله حاشیه‌نشین بزرگ با جمعیتی چندهزار نفری امر چندان عجیبی نیست اما...
اما داستان شب‌های این منطقه به‌صورت خاص با دیگر محلات شهر همدان یک تفاوت اساسی دارد و آن، فعالیت پررنگ و تردد موادفروشان و مصرف‌کنندگان است که به گفته برخی ساکنان به‌صورت صف کشیدن در مقابل برخی منازل، تجمعات چندده نفری، تردد وقت و بی‌وقت و پرحجم موتورسواران و خودروهای ناشناس و غریبه و... تا پاسی از شب و به‌صورت علی‌الدوام در هفت روز هفته و 30 روز ماه 365 روز سال ادامه دارد.
اگرچه به گفته ساکنان هرچند پلیس طی چند مرحله به برخی از این مراکز و خانه‌ها حمله و تعدادی از موادفروشان را نیز دستگیر کرده و یا در قالب اجرای چند طرح چند روزی بساط این افراد را برمی‌چینند اما درنهایت و با کمرنگ شدن حضور و گشت پلیس و یا از آب افتادن آسیاب طرح‌های برخورد و پاکسازی، دوباره روز نو موادفروشان شروع شده و متعاقباً روایت غصه اهالی از سر گرفته می‌شود.
و البته این نیز در حالی است که به اذعان بسیاری از ساکنان باوجود همه برخوردها و بگیر و ببندها متأسفانه داستان موادفروشی و اعتیاد در این منطقه به دلایل تعجب‌آور و نامشخص سال به سال در حال گسترش و افزایش است در حالی که اعتراضات جمعی، درخواست‌های گروهی، فریادهای ائمه جماعت مساجد این منطقه و... هم ظاهراً کار به جایی نبرده و کماکان داستان حضور این افراد به مانند خار در چشم و استخوان در گلو می‌ماند و تقریباً روز و ساعتی نیست که خانوادها نگران و دغدغه‌مند سلامت و ایمنی فرزندان و جوانان خود نباشند.
پسران و دختران نوجوان و جوانی که متأسفانه از کمترین مواهب و زیرساخت‌های ورزشی نیز بی‌بهره بوده و برای ساعات فراغت و بیکاری خود محل و مأمنی جز یکی دو فضای کوچک سبز و الی ماشالله گعده‌های سیاه موادفروشی، پیدا نمی‌کنند.
البته به گفته برخی ساکنان ای کاش داستان به همین‌جا ختم می‌شد اما ظاهراً این موضوع سر درازی دارد و برخی خانوادها حتی از بیم تبعات جانی و مالی حاضر نیستند خیلی به آن ورود کرده و از درِ مقابله با این افراد و در اصل اشرار برآیند، مضاف بر اینکه به‌دلیل فقدان مالی امکان جابه‌جایی و رفتن به محلات و مناطق دیگر شهر را هم ندارد؛ بنابراین اکنون فقط چشم امیدشان نخست به خدا و در ادامه مسئولانی است که برحسب وظیفه باید با قدرت به این مسئله ورود کرده و صدها خانواده را از شر فعالیت این افراد خلاص کنند.
*اعلان جنگ رسمی موادفروشان به مردم
آنچه در ادامه می‌خوانید نتیجه تجمیع و دسته‌بندی نزدیک به د‌ه‌ها گفت‌وگوی صورت‌گرفته از سوی خبرنگار روزنامه سپهرغرب با ساکنان مناطق خضر، جنت گشتارگاه و... است که نشان‌دهنده دغدغه‌ها، دلواپسی‌ها، نگرانی‌های آن‌ها از تبعات همجواری با این افراد هنجارشکن و تهدیدآفرین است. افرادی که ضمن بیان مشکلات تاحدودی نیز نگران تبعات احتمالی این موضوع بوده و حاضر نشدند رسماً نام و نشانی از خود را به خبرنگاران بیان کنند.
در مجموع این گفت‌وگو‌ها مصاحبه‌شوندگان ضمن تأکید بر لزوم تشدید برخورد و مقابله ریشه‌ای با موادفروشان تصریح کردند؛
-در مقایسه با سال‌های قبل تعداد نفرات و گستره کاری این جرم در منطقه افزایش چشمگیری داشته است.
-در برخی موارد کل افراد خانواده اعم از پدر، مادر، همسر و فرزندان به خرید و فروش مواد مخدر مبادرت می‌ورزند.
-تعداد افراد و خانه‌هایی که به نوعی در این امر شهره و شناخته‌شده هستند رو به افزایش است.
-حضور دوره‌ای مأموران چندان مؤثر نیست و همین امر موجب جسارت افراد متخلف می‌شود.
-بیشتر افراد دخیل در امر فروش دارای شبکه خانوادگی و فامیلی بوده و همدیگر را حمایت کرده و پوشش می‌دهند.
-به دفعات شاهد بروز درگیری و دعواهای خشن بین این افراد (موادفروشان و معتادان) بوده‌ایم که باعث بروز التهاب محیطی برای ساکنان شده است.
-بسیار مشاهده شده که در پی اعتراض سکنه، موادفروشان برای ساکنان و معترضان خط و نشان کشیده و آن‌ها را تهدید کرده‌اند.
-دیده شده که برخی از این موادفروشان حتی از کودکان برای جابه‌جایی و تحویل مواد استفاده می‌کنند.
-برخی خانه‌ها آنقدر شهره هستند که شب‌ها می‌توان شاهد صف بستن معتادان برای دریافت مواد در مقابل آن‌ها بود.
-قبلاً دامنه فعالیت روزانه این افراد کمتر بود اما اکنون بیشتر شده است.
-برخی ساکنان می‌گویند پلیس آمار همه این منازل و نفرات را دارد اما چرا با آن‌ها مماشات می‌کند؟
-به‌دلیل داشتن سود بالا اکنون موادفروشی به یک شغل رسمی و پردرآمد برای برخی افراد و حتی خانوادها تبدیل شده است.
-کار به جایی رسیده که دیگر برخی از این افراد ترسی از معرفی و یا شهره بودن خود به‌عنوان موادفروش (ساقی) نداشته و حتی آن را افتخار می‌دانند.
-نرخ و گستره بالای خرده‌فروشی در این منطقه نشان از فعالیت و وجود یک شبکه بزرگ و گسترده از توزیع‌کنندگان کلان و حجم بالای مواد در پس پرده دارد.
-فعالیت این افراد عملاً باعث گسترش بازار مصرف و افزایش تعداد معتادان منطقه شده مضاف بر اینکه شبانه‌روز معتادان بسیار دیگری هم از دیگر محلات برای خرید جنس به اینجا سرازیر می‌شوند.
-وجود یک مرکز درمانی ویژه معتادان در این منطقه نیز به‌دلیل سوء‌مدیریت در روندی معکوس باعث افزایش مشکلات شده است.
-ادامه این روند در آینده نزدیک منطقه را با یک بحران پیچیده و کلاف سردرگم مواجهه خواهد کرد.
-تنها تشدید برخورد، اجرای قاطع چند حکم در ملأ عام، مصادره اموال و ناامن کردن محیط تنها چاره کار بوده و امید چندانی به شعار و برخی فعالیت‌های فرهنگی نیست.
-مسئولان باید تکلیف خود و ساکنان منطقه را درخصوص نوع برخورد با این جرم آشکار و مرتکبان مشخص کرده و صراحتاً عنوان کنند در کدام طرف قضیه هستند؟
بیشتر گفت‌وگوشوندگان تصریح کردند امکان ندارد مسئولان از وضع و حال این منطقه بی‌خبر باشند!
شناسه خبر 85341
