در بین هنرها، هنر نمایشی از اهمیت خاصی برخوردار بوده و هست، زیرا در مخاطب تأثیری عمیق از خود برجای می‌گذارد، بر این اساس امروزه همه ملت‌ها و دولت‌ها از این ابراز تأثیرگذار در جهت پیشبرد اهداف خود بهره می‌گیرند، بنابراین ضروری است که نظام اسلامی در این عرصه از دیگران عقب نمانده و در جهت پیشبرد اهداف اجتماعی و فرهنگی و از این هنر زیباترین استفاده و بهترین بهره را ببرند.
استفاده از فرصت این هنر در بیان نیازهای واقعی زنان، یکی از نکاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد چراکه زنان از ارکان مهم جامعه و نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و در نقش‌آفرینی، تأثیرگذاری و اثرپذیری، از این هنر دست کمی از مردان ندارند، به همین دلیل می‌طلبد که در این عرصه، حضوری فعال داشته تا بتوانند به رسالت خود عمل کرده و از هر دغدغه فکری مصون باشند، زیرا در دنیای امروز هنر تنها وسیله انتقال فرهنگ‌ها، بیان حقایق و عامل ارتباط انسان‌ها با همه گرایش‌ها و هنری ارزشمند است که در رشد جامعه مؤثر خواهد بود.
بر این اساس در این شماره از صفحه ریحانه آفرینش برآن شدیم تا با یکی از هنرمندان عرصه تئاتر استان همدان و کشور گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
فاطمه ابرارپایدار دانش‌آموخته کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی و کارگردانی تئاتر با بیان اینکه از سال 73 زمانی که یک نوجوان 14 ساله بودم از طریق کلاس‌هایی که انجمن نمایش استان همدان در آن مقطع زمانی برگزار می‌کرد زیر نظر استاد نیک‌فرجام از اساتید بزرگ تئاتر همدان، وارد این عرصه شدم گفت: در این کلاس‌ها با اصول اولیه بازیگری تئاتر آشنا شده و آن‌ها را آموختم.
وی ادامه داد: این روند ادامه داشت تا اینکه بعدها وارد محیط دانشگاه شده و تحصیلات خود را در زمینه کارگردانی تئاتر تا مقطع کارشناسی ارشد ادامه دادم.
وی با تأکید بر اینکه از بدو ورودم به عرصه تئاتر تا حدود یک دهه تنها در عرصه بازیگری فعالیت داشتم اما بعدها پس از تکمیل تحصیلات در عرصه کارگردانی نیز ورود کردم، خاطرنشان کرد: نخستین تجربه کارگردانی‌ام نمایش ژاندارک بود.
این بانوی هنرمند همدانی با اشاره به بازی و کارگردانی ده‌ها نمایش تئاتر، گفت: علاوه بر این‌ها از سال 1388 یعنی درست از زمان اتمام تحصیلاتم در عرصه تدریس کودک، نوجوان و بزرگسالان ورود کردم.
ابرارپایدار با ابراز اینکه از ابتدای دهه 90 به‌صورت تخصصی در عرصه نمایش خلاق کودک و نوجوان نیز فعالیت دارم، اذعان کرد: از این مقطع زمانی بود که عملاً ارتباطم با کودکان بسیار قوی‌تر شد و حتی موضوع پایان‌نامه کارشناسی ارشدم را به مسئله کارکردهای نمایش خلاق بر روی بچه‌های دیرآموز و بالا بردن عزت نفس در آن‌ها اختصاص دادم.

وی در تبیین چگونگی تأثیرگذاری نمایش خلاق گفت: نمایش خلاق شامل برخی بازی‌هاست که قصد دارد در دل و بستر بازی که همراه با لذت، سرخوشی و شادی است برخی توانمندی‌‌های کودک را کشف و در عین حال یک سری مهارت را نیز به کودک آموزش دهد که شامل مهارت‌های زندگی، درسی، جسمی و حرکتی است.
این کارگردان تئاتر در پاسخ به این سؤال که طی این سال‌ها از کلاس درس کدام اساتید در استان و در سطح ملی بهره برده‌اید؟ گفت: همانطور که پیشتر عنوان کردم، نخستین استادم در سال 1373 آقای نیک‌فرجام بود، درواقع اصول و مبانی بازیگری را زیر نظر او آموختم اما بعدها از کلاس درس هنرمندانی و اساتیدی همچون نفری، صفی، سعیدپور، شعبانی و کبودراهنگی اصول پیشرفته بازیگری را در حین کار کردن و تمرین‌های تئاتر با آن‌ها آموختم.
ابرار پایدار با ابراز اینکه در حوزه تحصیلات دانشگاهی نیز از اساتید خبره و تأثیرگذار می‌توانم به استاد دژاکام و دلخواه اشاره کنم گفت: در خصوص کسب رتبه به مناسبت حضور در جشنواره‌های ملی و بین‌المللی نیز باید بگویم آخرین مقام برتری که کسب کردم و خاطرم هست، دریافت عنوان بهترین بازیگر در جشنواره ملی مهر ذرفول بود که سال گذشته برگزار شد.
وی ادامه داد: جالب‌تر اینکه پایان‌نامه دانشگاهی من که نمایش «سه شب با مادوکس» بود به‌عنوان یکی از سه پایان‌نامه برتر در سطح ملی در رشته تئاتر انتخاب شد.
این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه طی این سال‌ها با عناوین مختلف در جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان به‌عنوان داور و بازبین آثار حضور داشته و دارم تصریح کرد: البته سال 85 در بخش خردسال جشنواره منطقه ‌ایثار جایزه بازیگری و سال 80 در جشنواره دانشجویان منطقه غرب کشور، حائز رتبه نخست کارگردانی و بازیگری شدم.
ابرارپایدار در پاسخ به این سؤال که در حال حاضر حضور زنان در تئاتر را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا فرصت و توانمندی در زنان ما برای حضور در این عرصه در سطح ملی و استانی وجود دارد؟ گفت: واقعیت این است که من در سال 73 با ترس و لرز به این حوزه ورود کردم چراکه با ورود زنان به عرصه هنر، حرف و حدیث‌ها شروع می‌شد؛ بنابراین خانواده کمتر رغبتی به حضور دخترانشان در این عرصه داشتند به طوری که من شخصاً با مخالفت شدید پدرم در این راه قدم گذاشتم.

وی با اشاره به سختی راه برای ورود زنان در آن برهه زمانی و ماندن در عرصه تئاتر، گفت: بسیاری از دوستانم بنا به دشواری‌‌ها و آن نگاه‌های سنگین پس از مدتی باوجود داشتن استعدادهای درخشان، به بهانه‌های مختلف همچون ازدواج و مخالفت والدین از صحنه خارج شدند.
این بانوی هنرمند همدانی با اشاره به اینکه امروز شرایط برای ورود زنان به این عرصه بهبود شگرفی یافته، تصریح کرد: خوشبختانه بستر چنان مهیا است که تعداد بانوان هنرمند ما در عرصه بازیگری تئاتر در استان بر مردان فزونی یافته است.
ابرارپایدار مطرح کرد: همه پذیرفته‌اند که خانم‌ها می‌توانند در این عرصه درخشان ظاهر شوند و دیگر آن نگاه بد، سنتی و متعصب از روی خانم‌ها برداشته شده، به همین دلیل است که شاهد آن هستیم که آنان در این هنر به خودباوری رسیده‌اند.

وی با اشاره اینکه امروز نه‌تنها در بازیگری بلکه در کارگردانی تئاتر نیز در بین بانوان هم‌استانی اساتید جوان نامداری داریم که حتی در عرصه ملی و بین‌المللی خوش‌درخشیده‌اند، تصریح کرد: خانم‌ها احمدی، نوشین بیگلریان و گیتی قاسمی نامداران تئاتر استان هستند که هر یک امروز در سطح ملی از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند.
وی در واکنش به این مسئله که آیا به لحاظ حضور اساتید و زیرساخت‌های فنی بستر برای آموزش و تمرین به‌ویژه برای بانوان هنرمند در رشته تئاتر در استان فراهم است؟ تصریح کرد: مسلماً در حوزه زیرساخت‌های آموزشی تفاوتی بین هنرمندان زن و مرد در عرصه تئاتر وجود ندارد؛ اما نکته حائز اهمیت اینکه متأسفانه آموزش در همدان بسیار ضعیف است به طوری که به‌جز چند مؤسسه که آن‌ها نیز به‌دلیل هزینه بالای اجاره‌بها به‌سختی سرپا هستند، زیرساخت آموزشی خاصی وجود ندارد.
این بازیگر تئاتر با تأکید بر اینکه اجاره‌بها مؤسسه در راستای آموزش تئاتر امروز به امری کمر‌شکن برای فعالان و اساتید این هنر بدل شده تشریح کرد: تأسف‌بارتر اینکه اداره کل ارشاد نیز جزو نهادهای دارای منابع مالی اندک در استان است؛ بنابراین نمی‌تواند کمک و یا حمایتی از هنرمندان در بسترسازی و فراهم کردن فضای آموزشی داشته باشد.
ابرارپایدار با انتقاد از نبود هنرستان دخترانه برای ورود آن‌ها به عرصه هنرهای نمایشی در شهر و استان همدان، گفت: امروز ما با تعاد بسیاری از دختران علاقه‌مند و با استعداد در این رشته هنری مواجهیم که در نبود هنرستان، مجبورند به تهران مراجعه کرده و یا قید فعالیت در این عرصه را بزنند در حالی که در صورت راه‌اندازی هنرستان یقیناً بنا به ظرفیت موجود در بین اساتید و دانش‌آموختگان این عرصه مشکلی برای تأمین اساتید نخواهیم داشت.

وی در پاسخ به این سؤال که نمایش‌ها چقدر دغدغه‌های زنان را بیان می‌کنند؟ ما در کشور و استان چقدر توانسته‌ایم از این طریق نیازها و دغدغه‌های واقعی زنان را به تصویر بکشیم، اصلاً جایگاهی برای بیان مسائل واقعی زنان در این رشته هنری قابل تصور است؟ گفت: متأسفانه خیلی کم، چراکه سمت و سوی جشنواره‌ها بیش از یک دهه است که دچار تغییر و تحول شده به نحوی که دیگر دغدغه‌های این‌چنینی ملاک نیست.
این کارگردان تئاتر مطرح کرد: تا اواخر دهه 80 جشنواره اختصاصی تئاتر بانوان در کشور برگزار می‌شد که موضوع نمایش‌‌های تمامی گروه‌های حاضر در آن، نیازها و دغدغه بانوان و مباحث مبتلابه آن‌ها منطبق با شرایط روز بود اما متأسفانه حدود 13 سال است که دیگر شاهد برگزاری این جشنواره نیستیم.
ابرارپایدار با تأکید بر تغییر نگاه‌ها گفت: امروز آنگونه که باید به مسائل، معضلات و یا جایگاه زن در تئاتر پرداخته نمی‌شود مگر اینکه ناگزیر در یک نمایش خانمی نهایتاً نقش مادری و همسری را ایفا کند.

وی افزود: دیگر از این موضوع خبری نیست که به‌صورت کلیدی تئاتر به بستری برای بیان موضوعات، مسائل و ارتقای جایگاه زنان بپردازد، مگر اینکه این امر ازسوی یک نویسنده و یا کارگردان به‌صورت موردی در یک نمایش مورد توجه قرار گیرد.
مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد؛ در بین هنرها و دیگر ابزارهای فرهنگی هنرهای نمایشی و تئاتر مؤثرترین هنر در فرهنگ‌سازی است و قطعاً این قابلیت و ظرفیت در آن وجود دارد که بتواند نقشی سازنده در مباحثی مرتبط با حوزه زنان داشته باشد اما باید یک نکته مهم را مدنظر داشته باشیم و بدانیم یک نمایش نمی‌تواند جامعه را دگرگون کند و تحولات بزرگی به‌وجود آورد، اما نمایش یا هر هنر دیگری زیرساخت‌های فرهنگی را دگرگون می‌کنند و تئاتر در این بین همانطور که اشاره شد، مؤثرترین هنر است؛ بنابراین یقیناً برگزاری جشنواره تخصصی در این زمینه انگیزه لازم را برای ورود به این عرصه فراهم می‌کند که نباید آن را نادیده گرفت، حتی در این بین همدان بنا به داشتن ظرفیت می‌تواند خود مبدع و سرآغازی بر این جشنواره تخصصی باشد.