معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت اداره‌کل صمت کردستان گفت: در 6 ماهه نخست سال جاری، حجم مبادلات مرزی از سه مرز بین‌المللی باشماق مریوان، سیران‌بند و گمرک در حوزه صادرات، واردات و ترانزیت کالا، بیش از 3.3 میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه حدوداً چهر درصد رشد داشته است.
صادرات همواره یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد مقاومتی به‌شمار می‌رود، عاملی که می‌تواند با تنوع‌بخشی به بازارها و بهبود کیفیت محصولات زمینه‌ساز رشد پایدار و اشتغال مولد در کشور باشد. با طه سمیعی معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت اداره‌کل صمت کردستان در خصوص ظرفیت‌های صادراتی استان، چالش‌های پیش روی فعالان اقتصادی، نقش زیرساخت‌ها در توسعه تجارت خارجی و سیاست‌های حمایتی دولت برای افزایش صادرات غیرنفتی گفت‌وگویی انجام دادیم.
صادرکنندگان، تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی که با حضور در بازارهای جهانی نه‌تنها چرخ تولید داخلی را به حرکت در میارن، بلکه نقش مهمی در افزایش درآمد ارزی کشور ایفا می‌کنند.
* جناب آقای سمیعی، ارزیابی شما از جایگاه فعلی کردستان در پازل صادرات کشور چیست؟
امسال شعاری که سازمان توسعه تجارت برای این روز نامگذاری کرده، بر دو موضوع «تجارت هوشمند» و «تولید صادرات‌محور» تأکید دارد که مجموعه صادرات کشور باید حول همین محور فعالیت بکنند.
در استان کردستان، در طول 6 ماهه اول سال 1404، حجم مبادلات مرزی که از سه مرز بین‌المللی باشماق مریوان، سیران‌بند و گمرک انجام شده، در حوزه صادرات، واردات و ترانزیت کالا، بیش از 3.3 میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه حدوداً چهار درصد رشد داشتیم.
اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت استان هر ساله برای صادرات برنامه‌ریزی و پیش‌بینی انجام می‌دهد. امسال ما یک میلیارد و 40 میلیون دلار برای صادرات پیش‌بینی کرده بودیم که در 6 ماهه اول با صادرات و خروج موقتی که انجام شده، حدوداً 726 میلیون دلار تاکنون محقق شده که نشان از 69 درصد تحقق هدف نهایی پیش‌بینی شده دارد. خوشبختانه ظرفیت‌های استان برای صادرات مناسب است که بتوانیم با همکاری بخش خصوصی، اتاق بازرگانی، اتاق تعاون و مجموعه پیله‌وران و مرزنشینان، آن برنامه پیش‌بینی شده را محقق کنیم.
* با وجود مرزهای فعال و ظرفیت مرزی که خودتان هم اشاره کردید بستر مناسبی در استان فراهم است اما چرا سهم کردستان از صادرات ملی هنوز پایین هست؟
سهم استان پایین نیست. بر اساس آن برنامه‌ای که عرض کردم، تحقق 69 درصدی نشان از اینه که صادرات خوب انجام می‌شه. فقط ما در استان کردستان زیرساخت‌های حوزه صادرات را یک مقدار کم داریم البته برنامه‌هایی هم در مجموعه اداره کل صمت انجام شده.
یکی از این موضوعات پایانه‌های صادراتی هستند که ما در سنوات گذشته این موضوع را نداشتیم و خوشبختانه بخش خصوصی وارد این موضوع شده که الان در شهرستان‌های مریوان و سقز، تعداد چهار پایانه صادراتی محصولات، حتی تخصصی، مجوز را از سازمان توسعه تجارت صادر کرده و مجموعه بخش خصوصی فعالیت می‌کنند. اگر این‌ها به پایان برسد، در این پایانه‌ها نمایندگان گمرک، اداره استاندارد، راهداری و مجموعه تشکل‌های بخش دولتی که کار حاکمیتی و نظارتی انجام می‌دهند، مستقر می‌شوند و برای خروج کالا تسهیل‌گری خواهد شد.
با وجود اینکه 70 درصد مبادلات صادراتی ما به کشور عراق و اقلیم است یکی دیگر از زیرساخت‌های لازمه کردستان، وجود رایزن اقتصادی در اقلیم کردستان عراق بود که به همت وزیر صمت، حدود دو ماه است که رایزن ما در اربیل کردستان عراق مستقر شده و فعالیت می‌کند.
* این رایزنی که اشاره کردید، چه نقشی در تجارت و صادرات و واردات دارد؟
وظایف و اقدامات رایزن اقتصادی در اقلیم کردستان عراق عبارتند از شناخت از نیازمندی‌های اقلیم و اعلام به مجموعه واحدهای تولیدی، اعلام ظرفیت‌ها و تولیدات کردستان به مجموعه تجار طرف عراقی و اعزام هیئت‌های تجاری با هدف توسعه تجارت و صادرات.
صادرات پیشران توسعه اقتصادی استان است. در ماه‌های آینده دفتر صندوق ضمانت صادرات ایران در استان مستقر می‌شود که هدف آن تأمین مالی تجار و تولیدکنندگان است و نگرانی‌های تجار در خصوص مبادلات مرزی برطرف می‌شود و ریسک‌های اقتصادی در حوزه تجارت به مجموعه صادرکنندگان استان عنوان می‌کند. همانطور که گفتم، سهم کردستان در صادرات ملی پایین نیست ولی به نقطه مطلوب هم نرسیده‌ایم و باید تلاش کنیم به آن نقطه مطلوب برسیم.
* به مشکل در زیرساخت‌های استان در حوزه صادرات اشاره کردید، حالا در خصوص زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل و گمرکی چه پیشنهادها و برنامه‌هایی برای بهبود این اوضاع دارید؟
استاندار تأکید کرد که زیرساخت‌های استان، علی‌الخصوص در مرز بین‌المللی باشماق بهبود پیدا کند. ما دستگاه‌هایی که زیرساخت را تقویت می‌کنند، مثل دستگاه ایکس‌ری، دستگاه‌های جدید مستقر خواهد شد. در مرزها انبارهای تخصصی برای دپوی کالا نداشتیم که برنامه‌ریزی شده این کارها انجام شود و یکی از مهم‌ترین مباحث مجموعه صادرات استان، حمل یکسره کالا به کشور عراق و اقلیم است که بر اساس توافقاتی که انجام شده، این موضوع هم برطرف می‌شود.
در دو سال اخیر، نزدیک به 95 واحد تولیدی در بخش‌های دانش‌بنیان و فنی مهندسی فعال شدند که زمینه‌ساز افزایش صادرات خواهد شد.
درخصوص انتخاب صادرکنندگان نمونه هم امسال بر اساس ارزیابی سازمان توسعه تجارت، پنج واحد تولیدی استان کردستان در سال 1400 نمونه استانی شدند و چهار واحد دیگر شایسته تقدیر که به امید خدا در ماه‌های آینده در مراسمی از این عزیزان که به قول معروف سربازان اقتصاد هستند، تقدیر و تشکر به عمل خواهد آمد.
* کردستان با وجود اینکه در همسایگی اقلیم کردستان عراق قرار دارد، آیا ظرفیت بازار عراق و اقلیم به‌طور کامل بهره‌برداری شده یا نه؟
اگر بگویم به‌طور کامل، شاید یک مقدار اغراق باشد، ولی آن آماری که من خدمتتان عرض کردم، نزدیک به 70 درصد صادرات ما در اقلیم کردستان انجام می‌شود و وجود واحدهای تولیدی نقش مهمی در این موضوع داشته‌اند.
بر اساس تجارب گذشته و همچنین روابط فرهنگی و اقتصادی، اقلیم کردستان عراق نیازمند استفاده از کالاهای ایرانی هستند و کردستان کارخانه‌های بزرگی مانند تراکتورسازی و لاستیک بارز دارد که می‌تواند بازار بزرگ و هدف اقلیم را تسخیر کند.