کارشناس صنعت گردشگری مطرح کرد:
روستاهای غرب کشور فرصتی بیبدیل برای ایجاد مثلث طلایی گردشگری
معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه: روستای هجیج پاوه در مسیر ثبت جهانی میراث فرهنگی جهان
کارشناس ارزیابی کیفیت حوزه گردشگری درباره صنعت گردشگری در ایران در تبیین نقش ثبت جهانی روستاهای غرب کشور در رونق گردشگری منطقه گفت: اگر چند روستا بهصورت پیوسته در غرب کشور در فهرست جهانی یونسکو ثبت شوند، میتوانند موتور توسعه اقتصادی و فرهنگی غرب ایران را به حرکت درآورند.
در هر گوشه از غرب کشور، روستاهایی قرار دارند که نهتنها جغرافیا، بلکه هویت زنده ایران را روایت میکنند. ثبت جهانی این روستاها اقدامی صرفاً نمادین نیست؛ بلکه فرصتی برای معرفی زیست خردمندانه ایرانیان به جهان و تقویت اقتصاد فرهنگی مناطق کمتر دیدهشده است. در متن کوهستانی پاوه، روستای هجیج نمونهای کمنظیر از این ظرفیت است؛ جایی که طبیعت سخت به بستری برای ساخت هویت انسانی بدل شده و مردم با ابتکار و خودکفایی، زندگی را بر صخرهها استمرار دادهاند.
اگرچه مسیر ثبت جهانی نیازمند بررسیهای دقیق و تکمیل زیرساختهای اولیه است، آنچه در روستای هجیج دیده میشود، تلفیق هوشمندانه سنت، سازگاری و ایمان مردم به نگهداشت میراثشان است. همین روحیه سبب شده که این روستا امروز در آستانه تبدیل شدن به نخستین الگوی فهرست جهانی در غرب کشور قرار گیرد؛ الگویی که اگر با برنامهریزی درست همراه شود، میتواند موتور محرک توسعه اجتماعی و گردشگری در منطقه پاوه باشد.
امروز نگاه به ثبت جهانی، بهجای برخورد اداری، باید با فهم توسعهمحور همراه باشد. هر پرونده جهانی همزمان آزمایش صداقت و توان برنامهریزی مدیران محلی است. همکاری مردم، دهیاری و فرمانداری، با هدایت کارشناسان میراث فرهنگی و گردشگری، این مسیر را از هدفی روی کاغذ به واقعیتی میدانی نزدیک میکند.
در همین راستا، برای آگاهی از روند آمادهسازی و چشمانداز بینالمللی این پرونده، گفتوگوهایی با فهیمه روشن، معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان کرمانشاه، و نیز با سیدفرخ میرشاهزاده، دکترای مدیریت گردشگری، کارشناس ارشد ارزیابی کیفیت خدمات تأسیسات گردشگری کشور، مدرس صنعت هتلداری و گردشگری، انجام شده است؛ دو دیدگاه که در کنار هم تصویر روشنتری از آینده روستاهای جهانی ارائه میکنند که در ادامه میخوانید:
معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان کرمانشاه در گفتوگو با خبرنگار ما، درباره ویژگیها و روند ثبت جهانی روستای هجیج در شهرستان پاوه توضیح داد: روستای هجیج یکی از روستاهای ویژه گردشگری استان کرمانشاه است که در حاشیه سد داریان واقع شده و این موقعیت جغرافیایی خاص، آن را به یکی از جاذبههای مهم گردشگری این منطقه تبدیل کرده است.
فهیمه روشن از سوی دیگر اشاره کرد: بافت پلکانی روستا، آداب و رسوم کهن، صنایع دستی و تولیدات بومی مردم منطقه موجب شده تا این روستا در فهرست کاندیداهای ثبت میراث جهانی قرار گیرد.
وی افزود: صنایع دستی این منطقه عمدتاً شامل دستبافتههاست؛ از جمله نوعی شال مخصوص که بهگونهای با فرهنگ محلی پیوند دارد و مردم منطقه را با آن میشناسند. اهالی روستا بهواسطه توان تولید تمامی نیازهای خود، در وضعیتی نزدیک به خودکفایی قرار دارند؛ بهنحوی که حتی در صورت قطع ارتباط با بیرون، نیازمند بخشهای دیگر نخواهند بود.
روشن در ادامه گفت: مردم هجیج بسیار سختکوش هستند. حتی باغهای خود را در دل صخرههای کوه ایجاد کردهاند و محصولات باغی متنوعی دارند. این موارد در کنار فرهنگ روستایی غنی، جاذبههای طبیعی و تاریخی، و بنای مذهبی معروف به کوسه هجیج، که بهروایت مردم فرزندان امام موسی کاظم(ع) است، مجموعهای بیهمتا از ویژگیهای این روستا را رقم زده است.
معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان کرمانشاه در تشریح روند پرونده ثبت جهانی این روستا اظهار کرد: مقدمات پرونده انجام شده و بر اساس اطلاعات ارسالشده، هجیج در سال 2027 در فهرست کاندیداهای سبز قرار گرفته است. البته بخشی از پرونده نیازمند اصلاحات بود که هماکنون در دستور کار ادارهکل با همکاری دهیاری و فرمانداری پاوه قرار دارد.
روشن خاطرنشان کرد: سایت دو زبانه روستا طراحی شده و اطلاعات آن در حال بارگذاری است تا نواقص برطرف شود. هدف ما این است که تا پایان سال آینده، یعنی 2026، پرونده کامل به وزارتخانه ارسال و برای سال 2027 آماده ثبت نهایی گردد.
معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان کرمانشاه در پاسخ به پرسشی درباره زیرساختها و نیازهای لازم برای پذیرش گردشگران خارجی افزود: یکی از چالشهای اصلی، کمبود زیرساختهاست؛ از وضعیت پارکینگ و سرویسهای بهداشتی گرفته تا دسترسی اینترنتی. تمامی این موارد باید بهطور کامل آماده شوند تا قابلیت ثبت جهانی روستا حفظ شود. با تأمین اعتبار لازم، روند کار بسیار سریعتر پیش خواهد رفت و هماکنون نیز ما با جدیت در حال پیگیری رفع این مسائل هستیم.
در بخش دیگری از گفتوگو، وی درباره آثار مکمل در حوزه ثبت جهانی در استان کرمانشاه گفت: کرمانشاه هماکنون مجموعههای مهمی را در فهرست ثبت جهانی دارد، از جمله منطقه فرهنگی اورامانات و کاروانسرای جهانی سرای. افزون بر آن، مجموعه تاریخی طاق بستان، محور ساسانی قصر شیرین و تکیه معاونالملک نیز در فهرست کاندیداهای ثبت قرار دارند. همچنین روستاهای مشابه با ویژگیهای هجیج در حال شناسایی و آمادهسازی پرونده هستند؛ اما در حال حاضر اولویت اصلی ما ثبت جهانی روستای هجیج در سال 2027 است.
معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان کرمانشاه در پایان با تأکید بر نقش مردم در این فرآیند افزود: همیاری و مشارکت مردم از عوامل حیاتی در دستیابی به موفقیت است. انتظار داریم اهالی منطقه با حمایت و همکاری خود، به روند سبز ثبت جهانی کمک کنند تا این هدف محقق شود.
ثبت جهانی روستاهای غرب کشور منوط به تقویت زیرساختهای گردشگرپذیری است
کارشناس ارزیابی کیفیت حوزه گردشگری درباره صنعت گردشگری در ایران در ابتدای گفتوگو با اشاره به فلسفه ثبت جهانی آثار تصریح کرد: زمانی که یک مقصد یا ویژگی طبیعی در سطح جهان ثبت میشود، اعتبار بینالمللی پیدا کرده و در لیست بازدیدهای گردشگران قرار میگیرد؛ چرا که ثبت جهانی یک مزیت بازاریابی بینالمللی محسوب میشود و آن جاذبه را از یک نقطه محلی به یک برند جهانی تبدیل میکند.
سیدفرخ میرشاهزاده ادامه داد: اما باید توجه داشت که فرایند ثبت جهانی مستلزم تدوین یک گزارش جامع و پرونده منسجم است که نشان دهد آن اثر استانداردهای لازم را داراست. بسیاری از کشورها با پروندهسازی حرفهای، امکان ثبت جاذبههایی را پیدا میکنند که شاید در ابتدا واجد تمام شاخصها نبودهاند. اما تا زمانی که این پروندهسازی با واقعیت تطابق صددرصدی داشته باشد، چالشی به وجود نمیآورد؛ برعکس، اگر مغایرت با واقعیت داشته باشد، موجب واکنش منفی مخاطبان خواهد شد.
این کارشناس گردشگری تأکید کرد: زمانی که مقصدی به عنوان جاذبه گردشگری معرفی میشود، باید زیرساختهای لازم از جمله دسترسی مناسب، مراکز اقامتی، امکانات ایمنی، درمانی و بهداشتی برای گردشگران فراهم باشد؛ در غیر این صورت، مقصدی که قرار بود جاذبهای باشد، خود به دافعه تبدیل میشود و ضدتبلیغی برای کل سیستم گردشگری خواهد بود.
وی با اشاره به تجربیات گذشته افزود: برخی از آثار و نقاط مختلف کشورهای مختلف، پیش از تکمیل ظرفیتهای خدماتی به ثبت جهانی رسیدهاند؛ در نتیجه گردشگران هنگام بازدید با واقعیتی متفاوت از تبلیغات رسمی مواجه شدند و اعتمادشان به اصالت مقصد از بین رفت. در چنین وضعیتی، نهتنها مقصد زیان میبیند، بلکه اعتبار آن کشور در مجامع بینالمللی نیز تحت تأثیر قرار میگیرد.
میرشاهزاده از عملکرد وزارت میراث فرهنگی کشور ایران و ادارات استانی در سالهای اخیر ابراز رضایت کرد و گفت: خوشبختانه در حوزه میراث جهانی گامهای مؤثری برداشته شده، هرچند مواردی مانند گل رز محمدی متأسفانه بهنام عربستان ثبت شد و ترکیه به دنبال ثبت آن به نوعی دیگر است.
وی تأکید کرد: اگر بخواهیم روستاهای غرب کشور را ثبت جهانی کنیم، باید ابتدا کششپذیری و زیرساختهای گردشگرپذیری آنها را تقویت کنیم؛ زیرا صرف زیباییشناسی و بافت تاریخی معیار اصلی نیست.
به گفته این کارشناس گردشگری، ایران دارای روستاهای دیدنی و منحصربهفردی مانند ابیانه، پالنگان و ماسوله است، اما آنچه اهمیت دارد، وجود قابلیت پذیرش گردشگر و خدمات پشتیبان است.
میرشاهزاده در ادامه ابراز کرد: زمانی که چند روستای مجاور مثلاً در غرب کشور در قالب یک مسیر گردشگری پیوسته معرفی شوند، میتوانند یک محصول سفر چندروزه ایجاد کنند؛ الگویی شبیه به مثلث طلایی گردشگری هند یا نمونه آن در ایران (اصفهان، یزد، شیراز) که اگر درست طراحی و اجرا شود، الگویی پایدار برای توسعه اقتصادی و فرهنگی منطقه خواهد بود.
وی افزود: ضعف در کار تیمی و ناهماهنگی نهادی، یکی از مهمترین چالشهای گردشگری ایران است. ما در پروژههای گروهی همواره با مشکل انسجام و تداوم مواجهیم و به همین دلیل طرحهای کلان مانند مثلث طلایی هنوز در مرحله نظری باقی ماندهاند.
این کارشناس گردشگری با اشاره به اینکه متأسفانه ما در کارهای تیمی موفق عمل نکردهایم، گفت: ما شاهدیم در حوزه ورزش اغلب افراد به صورت انفرادی موفقتر عمل میکنند و این امر را در گردشگری نیز شاهدیم در حالی که هماهنگی و انسجام به حوزه گردشگری کمک شایانی خواهد کرد.
میرشاهزاده درباره فایده ثبت جهانی روستاها در یک منطقه جغرافیایی گفت: این اقدام یکی از مؤثرترین ابزارهای تبلیغاتی و بازاریابی گردشگری است. وقتی اثری در فهرست جهانی قرار میگیرد، دامنه معرفی آن چند برابر آثار ملی یا ناشناخته میشود و منطقهای که میزبان آن است، توجه بیشتری از شبکههای رسانهای و گردشگران بینالمللی جلب خواهد کرد.
وی هشدار داد: برای نتیجهبخشی این ظرفیت باید ابتدا زیرساختهای گردشگرپذیری فراهم شود و مسیر ارتباط میان مقاصد طراحی گردد؛ زیرا صرف ثبت جهانی یک نقطه بدون برنامهریزی و خدمات، تنها یک اقدام نمایشی خواهد بود.
این کارشناس گردشگری از «وارونگی هرم برنامهریزی گردشگری» در ایران یاد کرد و گفت: معمولاً ابتدا مقصد را ثبت میکنیم و بعد به فکر زیرساخت میافتیم، در حالی که نظام برنامهریزی درست باید از پایه شروع شود.
میرشاهزاده افزود: الگوی شکستخوردهای که این وارونگی را نشان میدهد، جریان خواهرخواندگی شهرهاست؛ در سالهای اخیر ایران با بسیاری از شهرهای دنیا عقد خواهرخواندگی کرده، آنها را معرفی کرده و تبلیغات وسیعی انجام داده، اما در عمل هیچ بهرهبرداری گردشگری یا تعامل مؤثری میان این شهرها شکل نگرفته است.
به تعبیر او، این روند نماد آن است که ما معمولاً ابتدا ظاهر طرح را میسازیم و بعد به فکر پایه و کارکرد میافتیم؛ در حالیکه نظام رشد پلکانی شرط لازم برای اعتبار جهانی و اثربخشی واقعی است.
میرشاهزاده تأکید کرد: هنگامی که مقصدی ثبت جهانی میشود، در معرض نگاه جهانی قرار میگیرد و اعتبار کشور نیز با آن گره میخورد؛ بنابراین هرگونه نقص در زیرساختها موجب آسیب به اعتبار ملی و بینالمللی خواهد بود. به همین دلیل باید مسیر ثبت جهانی را گامبهگام، مبتنی بر رشد پلکانی و واقعبینی طی کرد.
این کارشناس گردشگری در پایان اظهار کرد: اگر مجموعهای از روستاهای غرب کشور با رعایت این اصول و با طراحی درست مسیر گردشگری بهصورت پیوسته ثبت جهانی شوند، نهتنها موجب رونق اقتصادی و اشتغال پایدار خواهند شد، بلکه چهره گردشگری ایران در نقشه جهان نیز تقویت میشود.
میراثی جهانی از دل مردم محلی
ثبت جهانی روستای هجیج، فراز دیگری از تلاش مردم و مدیران کرمانشاه برای دیدهشدن میراث غرب کشور در مقیاس بینالمللی است. این رخداد، بیش از آنکه عنوانی تشریفاتی باشد، بازتابی از فرهنگ صبوری، کار جمعی و ایمان مردم منطقه است که از دل کوه و سنگ، زیستی اصیل و ماندگار ساختهاند. جهانی شدن هجیج یعنی جهانی شدن تجربه زیست بومی غرب ایران؛ تجربهای که ریشه در سازگاری، خوداتکایی و احترام به طبیعت دارد.
اگر روند ثبت جهانی با همان روحیه همکاری و نگاه راهبردی ادامه یابد، غرب کشور از محدوده حاشیهای به مرکز توجه بدل خواهد شد؛ جایی که پیوند میان میراث، طبیعت و جوامع انسانی، چهرهای تازه از توسعه بومی را رقم میزند. ثبت جهانی شدن هجیج و حتی روستاهای دیگر استانهای غرب کشور میتوانند آغازگر زنجیرهای از توجه جهانی باشند؛ زنجیرهای که با حضور فعال دهیاریها، انجمنهای مردمنهاد و جوانان روستایی، بهتدریج در قالب شبکهای از میراث زنده غرب ایران شکل میگیرد. در این چارچوب، ارزش هویتی هر روستا نه در مقیاس جغرافیایی، بلکه در سطح نقش فرهنگیاش در پیوندبخشی میان ایران و جهان معنا مییابد.
چنین حرکتی، روستاهای غرب کشور را از موقعیت منفعل «پذیرنده گردشگر» به جایگاهی فعال در تعریف مسیرهای بینالمللی گردشگری فرهنگی ارتقا میدهد؛ مسیری که پیام اصالت و امید را از دل کوهستانهای پاوه و اورامان تا دامنه زاگرس و مرزهای فرهنگی منطقه منتقل میکند.
در هر گوشه از غرب کشور، روستاهایی قرار دارند که نهتنها جغرافیا، بلکه هویت زنده ایران را روایت میکنند. ثبت جهانی این روستاها اقدامی صرفاً نمادین نیست؛ بلکه فرصتی برای معرفی زیست خردمندانه ایرانیان به جهان و تقویت اقتصاد فرهنگی مناطق کمتر دیدهشده است. در متن کوهستانی پاوه، روستای هجیج نمونهای کمنظیر از این ظرفیت است؛ جایی که طبیعت سخت به بستری برای ساخت هویت انسانی بدل شده و مردم با ابتکار و خودکفایی، زندگی را بر صخرهها استمرار دادهاند.
اگرچه مسیر ثبت جهانی نیازمند بررسیهای دقیق و تکمیل زیرساختهای اولیه است، آنچه در روستای هجیج دیده میشود، تلفیق هوشمندانه سنت، سازگاری و ایمان مردم به نگهداشت میراثشان است. همین روحیه سبب شده که این روستا امروز در آستانه تبدیل شدن به نخستین الگوی فهرست جهانی در غرب کشور قرار گیرد؛ الگویی که اگر با برنامهریزی درست همراه شود، میتواند موتور محرک توسعه اجتماعی و گردشگری در منطقه پاوه باشد.
امروز نگاه به ثبت جهانی، بهجای برخورد اداری، باید با فهم توسعهمحور همراه باشد. هر پرونده جهانی همزمان آزمایش صداقت و توان برنامهریزی مدیران محلی است. همکاری مردم، دهیاری و فرمانداری، با هدایت کارشناسان میراث فرهنگی و گردشگری، این مسیر را از هدفی روی کاغذ به واقعیتی میدانی نزدیک میکند.
در همین راستا، برای آگاهی از روند آمادهسازی و چشمانداز بینالمللی این پرونده، گفتوگوهایی با فهیمه روشن، معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان کرمانشاه، و نیز با سیدفرخ میرشاهزاده، دکترای مدیریت گردشگری، کارشناس ارشد ارزیابی کیفیت خدمات تأسیسات گردشگری کشور، مدرس صنعت هتلداری و گردشگری، انجام شده است؛ دو دیدگاه که در کنار هم تصویر روشنتری از آینده روستاهای جهانی ارائه میکنند که در ادامه میخوانید:
معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان کرمانشاه در گفتوگو با خبرنگار ما، درباره ویژگیها و روند ثبت جهانی روستای هجیج در شهرستان پاوه توضیح داد: روستای هجیج یکی از روستاهای ویژه گردشگری استان کرمانشاه است که در حاشیه سد داریان واقع شده و این موقعیت جغرافیایی خاص، آن را به یکی از جاذبههای مهم گردشگری این منطقه تبدیل کرده است.
فهیمه روشن از سوی دیگر اشاره کرد: بافت پلکانی روستا، آداب و رسوم کهن، صنایع دستی و تولیدات بومی مردم منطقه موجب شده تا این روستا در فهرست کاندیداهای ثبت میراث جهانی قرار گیرد.
وی افزود: صنایع دستی این منطقه عمدتاً شامل دستبافتههاست؛ از جمله نوعی شال مخصوص که بهگونهای با فرهنگ محلی پیوند دارد و مردم منطقه را با آن میشناسند. اهالی روستا بهواسطه توان تولید تمامی نیازهای خود، در وضعیتی نزدیک به خودکفایی قرار دارند؛ بهنحوی که حتی در صورت قطع ارتباط با بیرون، نیازمند بخشهای دیگر نخواهند بود.
روشن در ادامه گفت: مردم هجیج بسیار سختکوش هستند. حتی باغهای خود را در دل صخرههای کوه ایجاد کردهاند و محصولات باغی متنوعی دارند. این موارد در کنار فرهنگ روستایی غنی، جاذبههای طبیعی و تاریخی، و بنای مذهبی معروف به کوسه هجیج، که بهروایت مردم فرزندان امام موسی کاظم(ع) است، مجموعهای بیهمتا از ویژگیهای این روستا را رقم زده است.
معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان کرمانشاه در تشریح روند پرونده ثبت جهانی این روستا اظهار کرد: مقدمات پرونده انجام شده و بر اساس اطلاعات ارسالشده، هجیج در سال 2027 در فهرست کاندیداهای سبز قرار گرفته است. البته بخشی از پرونده نیازمند اصلاحات بود که هماکنون در دستور کار ادارهکل با همکاری دهیاری و فرمانداری پاوه قرار دارد.
روشن خاطرنشان کرد: سایت دو زبانه روستا طراحی شده و اطلاعات آن در حال بارگذاری است تا نواقص برطرف شود. هدف ما این است که تا پایان سال آینده، یعنی 2026، پرونده کامل به وزارتخانه ارسال و برای سال 2027 آماده ثبت نهایی گردد.
معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان کرمانشاه در پاسخ به پرسشی درباره زیرساختها و نیازهای لازم برای پذیرش گردشگران خارجی افزود: یکی از چالشهای اصلی، کمبود زیرساختهاست؛ از وضعیت پارکینگ و سرویسهای بهداشتی گرفته تا دسترسی اینترنتی. تمامی این موارد باید بهطور کامل آماده شوند تا قابلیت ثبت جهانی روستا حفظ شود. با تأمین اعتبار لازم، روند کار بسیار سریعتر پیش خواهد رفت و هماکنون نیز ما با جدیت در حال پیگیری رفع این مسائل هستیم.
در بخش دیگری از گفتوگو، وی درباره آثار مکمل در حوزه ثبت جهانی در استان کرمانشاه گفت: کرمانشاه هماکنون مجموعههای مهمی را در فهرست ثبت جهانی دارد، از جمله منطقه فرهنگی اورامانات و کاروانسرای جهانی سرای. افزون بر آن، مجموعه تاریخی طاق بستان، محور ساسانی قصر شیرین و تکیه معاونالملک نیز در فهرست کاندیداهای ثبت قرار دارند. همچنین روستاهای مشابه با ویژگیهای هجیج در حال شناسایی و آمادهسازی پرونده هستند؛ اما در حال حاضر اولویت اصلی ما ثبت جهانی روستای هجیج در سال 2027 است.
معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان کرمانشاه در پایان با تأکید بر نقش مردم در این فرآیند افزود: همیاری و مشارکت مردم از عوامل حیاتی در دستیابی به موفقیت است. انتظار داریم اهالی منطقه با حمایت و همکاری خود، به روند سبز ثبت جهانی کمک کنند تا این هدف محقق شود.
ثبت جهانی روستاهای غرب کشور منوط به تقویت زیرساختهای گردشگرپذیری است
کارشناس ارزیابی کیفیت حوزه گردشگری درباره صنعت گردشگری در ایران در ابتدای گفتوگو با اشاره به فلسفه ثبت جهانی آثار تصریح کرد: زمانی که یک مقصد یا ویژگی طبیعی در سطح جهان ثبت میشود، اعتبار بینالمللی پیدا کرده و در لیست بازدیدهای گردشگران قرار میگیرد؛ چرا که ثبت جهانی یک مزیت بازاریابی بینالمللی محسوب میشود و آن جاذبه را از یک نقطه محلی به یک برند جهانی تبدیل میکند.
سیدفرخ میرشاهزاده ادامه داد: اما باید توجه داشت که فرایند ثبت جهانی مستلزم تدوین یک گزارش جامع و پرونده منسجم است که نشان دهد آن اثر استانداردهای لازم را داراست. بسیاری از کشورها با پروندهسازی حرفهای، امکان ثبت جاذبههایی را پیدا میکنند که شاید در ابتدا واجد تمام شاخصها نبودهاند. اما تا زمانی که این پروندهسازی با واقعیت تطابق صددرصدی داشته باشد، چالشی به وجود نمیآورد؛ برعکس، اگر مغایرت با واقعیت داشته باشد، موجب واکنش منفی مخاطبان خواهد شد.
این کارشناس گردشگری تأکید کرد: زمانی که مقصدی به عنوان جاذبه گردشگری معرفی میشود، باید زیرساختهای لازم از جمله دسترسی مناسب، مراکز اقامتی، امکانات ایمنی، درمانی و بهداشتی برای گردشگران فراهم باشد؛ در غیر این صورت، مقصدی که قرار بود جاذبهای باشد، خود به دافعه تبدیل میشود و ضدتبلیغی برای کل سیستم گردشگری خواهد بود.
وی با اشاره به تجربیات گذشته افزود: برخی از آثار و نقاط مختلف کشورهای مختلف، پیش از تکمیل ظرفیتهای خدماتی به ثبت جهانی رسیدهاند؛ در نتیجه گردشگران هنگام بازدید با واقعیتی متفاوت از تبلیغات رسمی مواجه شدند و اعتمادشان به اصالت مقصد از بین رفت. در چنین وضعیتی، نهتنها مقصد زیان میبیند، بلکه اعتبار آن کشور در مجامع بینالمللی نیز تحت تأثیر قرار میگیرد.
میرشاهزاده از عملکرد وزارت میراث فرهنگی کشور ایران و ادارات استانی در سالهای اخیر ابراز رضایت کرد و گفت: خوشبختانه در حوزه میراث جهانی گامهای مؤثری برداشته شده، هرچند مواردی مانند گل رز محمدی متأسفانه بهنام عربستان ثبت شد و ترکیه به دنبال ثبت آن به نوعی دیگر است.
وی تأکید کرد: اگر بخواهیم روستاهای غرب کشور را ثبت جهانی کنیم، باید ابتدا کششپذیری و زیرساختهای گردشگرپذیری آنها را تقویت کنیم؛ زیرا صرف زیباییشناسی و بافت تاریخی معیار اصلی نیست.
به گفته این کارشناس گردشگری، ایران دارای روستاهای دیدنی و منحصربهفردی مانند ابیانه، پالنگان و ماسوله است، اما آنچه اهمیت دارد، وجود قابلیت پذیرش گردشگر و خدمات پشتیبان است.
میرشاهزاده در ادامه ابراز کرد: زمانی که چند روستای مجاور مثلاً در غرب کشور در قالب یک مسیر گردشگری پیوسته معرفی شوند، میتوانند یک محصول سفر چندروزه ایجاد کنند؛ الگویی شبیه به مثلث طلایی گردشگری هند یا نمونه آن در ایران (اصفهان، یزد، شیراز) که اگر درست طراحی و اجرا شود، الگویی پایدار برای توسعه اقتصادی و فرهنگی منطقه خواهد بود.
وی افزود: ضعف در کار تیمی و ناهماهنگی نهادی، یکی از مهمترین چالشهای گردشگری ایران است. ما در پروژههای گروهی همواره با مشکل انسجام و تداوم مواجهیم و به همین دلیل طرحهای کلان مانند مثلث طلایی هنوز در مرحله نظری باقی ماندهاند.
این کارشناس گردشگری با اشاره به اینکه متأسفانه ما در کارهای تیمی موفق عمل نکردهایم، گفت: ما شاهدیم در حوزه ورزش اغلب افراد به صورت انفرادی موفقتر عمل میکنند و این امر را در گردشگری نیز شاهدیم در حالی که هماهنگی و انسجام به حوزه گردشگری کمک شایانی خواهد کرد.
میرشاهزاده درباره فایده ثبت جهانی روستاها در یک منطقه جغرافیایی گفت: این اقدام یکی از مؤثرترین ابزارهای تبلیغاتی و بازاریابی گردشگری است. وقتی اثری در فهرست جهانی قرار میگیرد، دامنه معرفی آن چند برابر آثار ملی یا ناشناخته میشود و منطقهای که میزبان آن است، توجه بیشتری از شبکههای رسانهای و گردشگران بینالمللی جلب خواهد کرد.
وی هشدار داد: برای نتیجهبخشی این ظرفیت باید ابتدا زیرساختهای گردشگرپذیری فراهم شود و مسیر ارتباط میان مقاصد طراحی گردد؛ زیرا صرف ثبت جهانی یک نقطه بدون برنامهریزی و خدمات، تنها یک اقدام نمایشی خواهد بود.
این کارشناس گردشگری از «وارونگی هرم برنامهریزی گردشگری» در ایران یاد کرد و گفت: معمولاً ابتدا مقصد را ثبت میکنیم و بعد به فکر زیرساخت میافتیم، در حالی که نظام برنامهریزی درست باید از پایه شروع شود.
میرشاهزاده افزود: الگوی شکستخوردهای که این وارونگی را نشان میدهد، جریان خواهرخواندگی شهرهاست؛ در سالهای اخیر ایران با بسیاری از شهرهای دنیا عقد خواهرخواندگی کرده، آنها را معرفی کرده و تبلیغات وسیعی انجام داده، اما در عمل هیچ بهرهبرداری گردشگری یا تعامل مؤثری میان این شهرها شکل نگرفته است.
به تعبیر او، این روند نماد آن است که ما معمولاً ابتدا ظاهر طرح را میسازیم و بعد به فکر پایه و کارکرد میافتیم؛ در حالیکه نظام رشد پلکانی شرط لازم برای اعتبار جهانی و اثربخشی واقعی است.
میرشاهزاده تأکید کرد: هنگامی که مقصدی ثبت جهانی میشود، در معرض نگاه جهانی قرار میگیرد و اعتبار کشور نیز با آن گره میخورد؛ بنابراین هرگونه نقص در زیرساختها موجب آسیب به اعتبار ملی و بینالمللی خواهد بود. به همین دلیل باید مسیر ثبت جهانی را گامبهگام، مبتنی بر رشد پلکانی و واقعبینی طی کرد.
این کارشناس گردشگری در پایان اظهار کرد: اگر مجموعهای از روستاهای غرب کشور با رعایت این اصول و با طراحی درست مسیر گردشگری بهصورت پیوسته ثبت جهانی شوند، نهتنها موجب رونق اقتصادی و اشتغال پایدار خواهند شد، بلکه چهره گردشگری ایران در نقشه جهان نیز تقویت میشود.
میراثی جهانی از دل مردم محلی
ثبت جهانی روستای هجیج، فراز دیگری از تلاش مردم و مدیران کرمانشاه برای دیدهشدن میراث غرب کشور در مقیاس بینالمللی است. این رخداد، بیش از آنکه عنوانی تشریفاتی باشد، بازتابی از فرهنگ صبوری، کار جمعی و ایمان مردم منطقه است که از دل کوه و سنگ، زیستی اصیل و ماندگار ساختهاند. جهانی شدن هجیج یعنی جهانی شدن تجربه زیست بومی غرب ایران؛ تجربهای که ریشه در سازگاری، خوداتکایی و احترام به طبیعت دارد.
اگر روند ثبت جهانی با همان روحیه همکاری و نگاه راهبردی ادامه یابد، غرب کشور از محدوده حاشیهای به مرکز توجه بدل خواهد شد؛ جایی که پیوند میان میراث، طبیعت و جوامع انسانی، چهرهای تازه از توسعه بومی را رقم میزند. ثبت جهانی شدن هجیج و حتی روستاهای دیگر استانهای غرب کشور میتوانند آغازگر زنجیرهای از توجه جهانی باشند؛ زنجیرهای که با حضور فعال دهیاریها، انجمنهای مردمنهاد و جوانان روستایی، بهتدریج در قالب شبکهای از میراث زنده غرب ایران شکل میگیرد. در این چارچوب، ارزش هویتی هر روستا نه در مقیاس جغرافیایی، بلکه در سطح نقش فرهنگیاش در پیوندبخشی میان ایران و جهان معنا مییابد.
چنین حرکتی، روستاهای غرب کشور را از موقعیت منفعل «پذیرنده گردشگر» به جایگاهی فعال در تعریف مسیرهای بینالمللی گردشگری فرهنگی ارتقا میدهد؛ مسیری که پیام اصالت و امید را از دل کوهستانهای پاوه و اورامان تا دامنه زاگرس و مرزهای فرهنگی منطقه منتقل میکند.
ارسال
نظر
*شرایط و مقررات*
کلمه امنیتی را بصورت حروف فارسی وارد
نمایید
بعنوان مثال : پایتخت ارمنستان ؟ ایروان
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین
(فینگیلیش) خودداری نمايید.
توصیه می شود به جای ارسال نظرات مشابه با نظرات منتشر
شده، از مثبت یا منفی استفاده فرمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای
نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابهی دارند، انتشار نمی یابد.