با قاطعیت می‌توان گفت هیچ دولتی بعد از سال‌های دفاع مقدس با چنین شرایط سختی دولت را تحویل نگرفته است. واقعیت این است که دولت سیزدهم از حیث گستردگی و تنوع مشکلات و همچنین بحران‌های بین‌المللی با تنوع عجیبی روبه‌رو است.

در داخل کشور شیوع سویه دلتای ویروس کرونا مشکلات بزرگی برای مردم ایجاد کرده است که البته در برخی کشور‌های بزرگ دنیا نیز سابقه دارد، به عنوان مثال هم اکنون در کشور‌های اروپایی نیز میزان ابتلا در حال اوج گرفتن است، اما با توجه به تأخیری که در امر واکسیناسیون به دلایل مختلف در کشور به وجود آمده تلفات شیوع پیک پنجم به طرز محسوسی بالا رفته است. دولت سیزدهم در شرایطی سکان هدایت کشور را در دست گرفته که این پیک در نقطه اوج خود قرار دارد و گفته می‌شود در صورت رعایت محدودیت‌های کرونایی تا یک‌ماه‌و نیم دیگر، امکان مهار آن وجود خواهد داشت.

از سوی دیگر در حوزه بین‌الملل نیز مشکلات جدی پیش روی دولت رئیسی وجود دارد؛ از یک سو طالبان در حال تصرف افغانستان است و همین مسئله می‌تواند شرایط را برای دولت در شرق کشور تا حدودی پیچیده کند. از سوی دیگر نیز با توجه به تعلیق مذاکرات وین، این انتظار چه در داخل و چه در خارج وجود دارد که این مذاکرات هر چه زودتر به جریان بیفتد و تکلیف ماجرای بازگشت به برجام روشن شود. این در حالی است که طرف مقابل نیز بار‌ها نشان داده به دنبال فریب ایران و گرفتن امتیازات حداکثری است، به گونه‌ای که بار‌ها مسئولان ایرانی در دولت گذشته نیز به آن اذعان کرده‌اند.

حالا سؤال این است که ایجاد فضای گسترده برای بالا بردن مطالبات عمومی از دولت در شرایط فعلی چه توجیهی می‌تواند داشته باشد.

*چگونه می‌توان تهدید‌ها را به فرصت بدل کرد

شهید قاسم سلیمانی در سخنان خود به این نکته بار‌ها اشاره می‌کردند که هنر اصلی مدیریت تبدیل تهدید‌ها به فرصت‌ها در شرایط سخت است. این سخن شاید چکیده آن چیزی است که می‌توان با نام مدیریت جهادی در کشور از سوی دولت سیزدهم انتظار داشت.

واقعیت این است که به رغم وجود مشکلات مختلف به خصوص در حوزه اجرایی فرصت‌های عظیمی نیز برای بهبود شرایط و همچنین بازسازی اعتماد عمومی به دولت وجود دارد و شخص آیت‌الله رئیسی نیز نشان داده است می‌تواند از این توان استفاده کند. نمونه آن بازدید سرزده از داروخانه 29 فروردین بود. این بازدید که تقریباً در نوع خود از زمان همه‌گیری کرونا بی‌سابقه بود، نشان داد دولت به دنبال شکستن برخی الگو‌های غیرقابل اصلاح مدیریتی است. بازتاب این دیدار چه هنگام بازدید و چه در شبکه‌های اجتماعی نشان داد که افکار عمومی از این نوع حضور رئیس‌جمهور به خصوص در این زمانه سخت در میان مردم استقبال می‌کند.

در این میان می‌توان انتظار داشت که با معرفی کابینه و همچنین شکل‌گیری تیم اجرایی رئیس‌جمهور از شدت بحران فعلی تا حدود زیادی کاسته شود. شاید تنها نکته‌ای که بتواند این موفقیت را در ابتدا تحت تأثیر قرار دهد، تلاش برای ایجاد نوعی جنگ روانی سنگین روی دولت و به خصوص افکار عمومی است؛ جنگ روانی‌ای که هدف از آن تبدیل کردن دولت از یک عنصر تأثیرگذار به یک عنصر شکست خورده است.

*چرا رسانه مهم است و چرا از آن غفلت می‌شود

مقام معظم رهبری در سخنان خود در مراسم تنفیذ تأکید مهمی روی مسئله رسانه کردند. ایشان در این مراسم تصریح کردند: «کار تبلیغاتی کار مهمی است. ما در این زمینه ضعف داریم. حالا بگذریم از آن آدم‌های غافلی که از رسانه‌های داخلی هم به نفع دشمن استفاده می‌کنند- که حالا آن محل بحث ما نیست- لکن [درباره]آن کسانی هم که قصد خیر در این زمینه دارند، ما کم‌کاری داریم. در زمینه کار تبلیغاتی و حرکت تبلیغاتی درست و تمهیدات رسانه‌ای باید قوی‌تر و هوشمندانه‌تر عمل بکنیم.»

رهبری در بخش دیگری از بیانات خود بر ضرورت صحبت با مردم تأکید کردند و فرمودند: «حرف زدن با مردم از روی صداقت، با قطع نظر از پیرایه‌های سیاسی و مانند اینها، صادقانه با مردم حرف بزنند، مشکلات را به مردم بگویند، راه‌حل‌ها را به مردم بگویند، توقعات را از مردم ابراز و کمک‌های لازم را به مردم تقدیم کنند.»

این دو نکته جزو مسائلی است که دولت سیزدهم باید آن را بسیار جدی بگیرد، به خصوص آنکه یک جریان رسانه‌ای به دنبال این است که در هر حوزه‌ای خدمات احتمالی دولت را تنها به حمایت نظام از این دولت گره بزند، در حالی که این حمایت در دولت‌های گذشته نیز وجود دارد، به عنوان مثال تلاش برای واردات واکسن را به تغییر دولت ارتباط می‌دهند، در حالی که روند افزایش واردات واکسن مربوط به دولت فعلی نیست و از خرداد ماه سال جاری و همزمان با معافیت تحریمی دولت امریکا در این باره اوج گرفته است، البته ممکن است که این مسئله کاملاً بدیهی به نظر برسد، اما واقعیت این است که در دنیای پرشتاب امروز یک مسئله غلط در صورت توضیح ناکافی می‌تواند به یک حقیقت تثبیت شده بدل شود. همین نکته در خصوص سایر بخش‌های دولت سیزدهم همچون مبارزه گسترده‌تر با کرونا یا تلاش برای ساماندهی به اقتصاد کشور به خصوص در حوزه گرانی ارزاق مردم نیز صدق می‌کند.

بدون وجود یک پدافند رسانه‌ای قوی دولت در میانه این مشکلات جدی که اغلب بی‌سابقه نیز هستند در میان افکار عمومی با چالش اساسی مواجه خواهد شد.

*سنگر‌هایی که باید هر چه زودتر پر شوند

واقعیت این است که تذکر مقام معظم رهبری در خصوص بحث رسانه تنها محدود به این دولت نیست بلکه در خصوص سایر دولت‌ها نیز بر ضرورت توجه ویژه به این مسئله تأکید کرده‌اند. متأسفانه اغلب این توصیه جدی گرفته نشده و نتیجه آن صدمات فراوان در حوزه افکار عمومی به عملکرد دولت‌ها بوده است. در شرایط فعلی نیز دولت سیزدهم به سرعت باید یک برنامه رسانه‌ای جدی را در تمام حوزه تقویت کند، از این رو دولت باید پیوست‌های جدی رسانه‌ای و تبلیغاتی در هر حوزه برای عملکرد خود داشته باشد. در غیر این صورت دولت سیزدهم در همین چند ماه اول به دلیل درگیر شدن با مشکلات جدی امکان برقراری ارتباط جدی با مردم را نخواهد داشت.

خوشبختانه دولت از امکانات قوی رسانه‌ای همچون خبرگزاری و روزنامه اختصاصی و ساختار روابط عمومی‌ها در هر وزارتخانه و حوزه‌ای برخوردار است. شاید اولین و مهم‌ترین کار در این عرصه این باشد که جبهه رسانه‌ای دولت به سرعت آرایش گرفته و آماده فعالیت در این حوزه شود.

واقعیت این است که رقبای دولت به خصوص رسانه‌های خارجی فعالیت خود را از مدت‌ها پیش آغاز کرده‌اند و در تلاشند با توجه به مشکلات فعلی به خصوص در حوزه کرونا زمام افکار عمومی را در دست بگیرند. هر گونه کوتاهی و تأخیر در پرداختن به این حوزه مهم تنها تأثیرگذاری آن‌ها را در این فضا جدی‌تر و گسترده‌تر خواهد کرد. شورای اطلاع‌رسانی دولت، معاونت اطلاع‌رسانی دفتر ریاست‌جمهوری و همچنین رؤسای روابط عمومی و نهاد‌های اطلاع‌رسانی نهاد‌های دولتی مهم‌ترین ابزار دولت در این حوزه هستند و خالی ماندن آن‌ها تنها موجب ضرر دولت خواهد شد. شش ماه ابتدایی دولت سیزدهم برای ادامه کار آن بسیار مهم است و فرصت استفاده از آن همچون برق و باد به خصوص در حوزه رسانه و افکار عمومی خواهد گذشت. از یاد نبریم که شورای اطلاع‌رسانی دولت‌های یازدهم و دوازدهم به پاشنه آشیل دولت تدبیر و امید تبدیل شده بود و عملکرد آن مورد نقد موافقان و منتقدان دولت بود، مبادا دولت سیزدهم این تجربه را تکرار کند.