سپهرغرب، گروه فرهنگی - سمیرا گمار: نقاشی یکی از رشته‌های اصلی هنرهای تجسمی است که قدمت آن 6 برابر زبان نوشتاری بوده و نخستین ارتباط بین انسان‌ها از این طریق صورت می‌گرفته است. هنر نقاشی از بروز احساس و جوشش درون هنرمند و ابلاغ پیام تا بیان موضوعات تعیین‌شده را دربرمی‌گیرد و هنرمند نقاش آنچه را که می‌خواهد، توسط اشکال و رنگ‌ها روی سطوح کوچک و بزرگ با ابزار و شیوه‌های گوناگون، نقاشی کرده و توسط آن با دیگران ارتباط برقرار می‌کند؛ البته این‌همه آنچه ما از دنیای نقاشی می‌دانیم، نیست و این دنیای رنگارنگ و هزارتو ناگفته‌های بسیاری دارد.

آنچه از دریچه این گزارش بررسی و پیگیری می‌شود، گفت‌وگو با رضا رشیدپور، یکی از نقاشان همدانی بوده که 20 سال است نقاشی را به‌صورت تجربی آغاز کرده و فعالیت هنری و حرفه‌ای وی در این عرصه همچنان ادامه دارد؛ متولد گیلان بوده و اکنون در رزن ساکن است، معتقد بوده که برای ورود به نقاشی لزوماً به گذراندن دوره‌های آموزشی یا تحصیلات دانشگاهی نیازی نیست و شاید برای همین است که با علاقه به دنبال این رشته رفته و حرفه‌ای شده است، در ادامه گفت‌وگوی تفصیلی خبرنگار سپهرغرب با این هنرمند را درباره هنر نقاشی، دغدغه‌های وی و فرصت‌ها و موانع پیش روی هنرمندان می‌خوانید:

      سلام، لطفاً ابتدا خودتان را معرفی کنید.

رضا رشیدپور هستم، متولد سال 61 در رودسر گیلان و 10 سالی است که شهرستان رزن همدان ساکن هستم؛ در رشته مهندسی کشاورزی نیز تحصیل ‌کرده‌ام.

     چه زمانی و چطور وارد دنیای نقاشی شدید؟

از سال 76، یعنی زمانی که 14 ساله بودم فعالیت خودم را به‌دلیل علاقه‌ای که به نقاشی داشتم، در این عرصه آغاز کردم؛ ابتدای کارم با فراگیری مقدمات طراحی نزد یکی از اساتید بود، بعد از آن‌هم ‌رنگ ‌روغن را ادامه دادم و به عبارتی به یک سری فن‌های شخصی رسیدم.

     چه کسانی بودند؟

نخستین استادم آقای حسنی بود که مقدمات طراحی را به من یاد داد، از طریق وی به آقای شریفی معرفی شدم و رنگ‌ روغن و رنگ‌شناسی را نزد او آموختم؛ ادامه این کار تا طراحی پیشرفته صورت گرفت، بعد از آن‌هم از طریق کتبی که درباره علم نقاشی بود، با سبک‌های مختلف نقاشی آشنا شدم تا تقریباً به یک فن شخصی دست پیدا کنم.

     شما چه تعریفی از هنر نقاشی دارید؟

من معتقدم هنر باید با فکر همراه بوده و خیلی فن‌محور نباشد، اصلاً هنر زمانی ارزش پیدا می‌کند که یک ایده پشتش باشد؛ گاهی به برخی از دوستانی که با تحصیلات دانشگاهی هنر را دنبال می‌کنند، می‌گویم نگاهتان به نقاشی خیلی هنری است! اما کسانی که نقاشی را به‌صورت تجربی فرا گرفته و دنبال می‌کنند، با اقشار مختلف مردم و مسائل آنان بیشتر در ارتباط هستند و به نحوی می‌توان گفت حد واسط مردم عادی و هنرمندان دانشگاهی محسوب می‌شوند. در کل به نظر می‌رسد اثر هنری به‌ویژه نقاشی باید برای مخاطب قابل‌ هضم باشد، جالب است بدانید در سبک رئال همه استاد کمال‌الملک را می‌شناسند، حتی بچه‌های ابتدایی؛ اما کمتر کسی استاد جلیل ضیاءپور، پدر نقاشی نوین ایران را می‌شناسد.

     درحال حاضر به چه سبکی کار می‌کنید؟

استادی داشتم که می‌گفت یک نقاش باید همه سبک‌ها را بداند تا از کسی تقلید نکند، اما سبک مورد علاقه من سورئال و سورئال و اکسپرسیونیسم است.

     ایده‌های نقاشی خود را از کجا می‌گیرید؟

غالب موضوعات آثار من دغدغه‌های اجتماعی است و در هر اثری به‌نوعی این مسائل می‌آید.

     خلق یک اثر چقدر زمان می‌برد؟

فکر و ایده قبل از کار بسیار مهم است؛ شاید «ایده» یک نقاشی ساعت‌ها وقت ببرد، اما خلق آن‌ یک ربع تا دو ساعت زمان نیاز داشته باشد و کارهای مدرن معمولاً این‌طور است.

     نقاشی با مطالعه ارتباط دارد؟

صددرصد؛ برای موفقیت در بخش فن باید با علم روز هنر نقاشی پیش رفت، برای بخش مفهومی هم مطالعات جانبی در حوزه‌های مختلف قطعاً اثرگذار است.

     زیباترین اثری که تاکنون خلق کرده‌اید کدام کارتان بوده است؟

مجموعه نقاشی‌های «اسب‌های باران‌زده» که شامل 10 نقاشی در سایز بزرگ بوده؛ البته چون در نمایشگاهی به معرض نمایش درنیامده، دیده نشده است.

      آموزشگاه نقاشی هم دارید؟

تقریباً پنج سال پیش نخستین آموزشگاه نقاشی رزن تأسیس شد، اما چندان موفق نبود؛ البته استقبال از فراگیری نقاشی خوب بود، اما خیلی‌ها توان پرداخت هزینه‌ها را نداشتند. ضمن اینکه هزینه اجاره محل آموزشگاه نیز از جیب خودمان بود و این عوامل باعث شد آموزشگاه را تعطیل کنیم.

     نقاشی رشته پُرخرجی است؟!

بله؛ البته یک‌سری از هزینه‌ها ثابت است و برخی از وسایل مانند قلم‌مو تا مدت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما بخشی از وسایل مانند رنگ، بوم، مواد و غیره استهلاک دارند و باید برای هر نقاشی تهیه شوند.

     در چه جشنواره‌هایی شرکت کرده‌اید؟

باید عرض کنم که من به‌دلیل تفاوت رشته هنری و شغلی‌ام، فقط می‌توانم در جشنواره‌های استانی شرکت کنم که در دوره سیزدهم نیز موفق شدم جایزه ویژه نقاشی را کسب کنم.

     فرهنگ و هنر چه می‌کنند؟

در حد توان کمک می‌کنند، اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که گاهی برخی تصمیمات با عوض شدن مسئولان فراموش می‌شود؛ برای مثال ما خیلی تلاش کردیم چیزی که در دنیای نقاشی فرا گرفتیم را با کمترین هزینه به علاقه‌مندان این هنر آموزش دهیم؛ اما بنا به دلایلی انجام نشد.

     رشیدپور راه برای پیشرفت هنرمندان شهرستانی باز است؟

واقعیت این است که خیر!

     چرا؟ چه موانعی وجود دارد؟

ببینید من اگر 100 نمایشگاه انفرادی در گالری همدان دایر کنم، با یک گالری درجه سه تهران برابری نمی‌کند؛ چون نه امکانات و تسهیلاتی برای دیده شدن ما در این گالری‌ها وجود دارد و نه حمایت خاصی از سوی متولیان امر در این بخش صورت می‌گیرد. هزینه برپایی گالری بالا است، فرهنگ‌سازی خاصی هم برای حضور و استقبال مردم صورت نمی‌گیرد؛ همچنین تنها راه شناساندن امثال من که نقاشی را به‌صورت تجربی و با مطالعات شخصی آموخته‌ایم، نمایشگاه است که البته بنده نمایشگاه انفرادی به‌دلیل مشکلاتی که عرض کردم، نتوانسته‌ام شرکت کنم؛ اما در 10 نمایشگاه گروهی شرکت کرده‌ام.

     به نظر شما دلیل عدم استقبال مردم از آثار نقاشی چیست؟

این مسئله ارتباط مستقیمی با فرهنگ‌سازی دارد؛ دولت به‌ویژه مسئولان ارشاد باید با دلسوزی بیشتری به مسئله بپردازند تا این هنر را به مردم بشناسانند. نگاه به اثر هنری باید به‌دلیل ارزش هنری آن باشد و نه به‌عنوان یک کالای تجاری؛ اگر این‌طور باشد، وجهه هنری خود را از دست می‌دهد. نظیر اتفاقی که با آمدن تابلوفرش‌ها برای فرش افتاد! بنابراین تلاش برای شناساندن هنر به مردم مهم است.

     نقاشی در مدارس را چطور ارزیابی می‌کنید و چقدر از ظرفیت هنرمندان این رشته در مدارس استفاده می‌شود؟

اصلاً این مسئله در مدارس جدی گرفته نمی‌شود که بخواهند از نیروی متخصص این کار در مدارس استفاده کنند و پای هنرمندان به مدارس باز شود.

     چه فرصت‌هایی پیش روی شما هست؟

یک هنرمند حتماً باید دیده ‌شده و آثارش نقد صحیح شود تا بتواند کارش را ادامه دهد.

     این فضا در همدان وجود دارد؟

در مرکز استان بله، تعدادی از دوستان این کار می‌کنند؛ اما در شهرستان‌ها خیلی کم‌رنگ است.

     ممنون از وقتی‌ که در اختیار ما قرار دادید، اگر به‌عنوان کلام پایانی نکته‌ای هست، بفرمایید.

ممنون از شما، امیدوارم و البته خواهش می‌کنم کاری که برای معرفی فرهنگ و هنر در سطح استان آغاز کرده‌اید را تا پایان و رسیدن به یک وضعیت مطلوب برای هنر ادامه دهید، قطعاً با یک و یا دو مصاحبه اتفاقی نمی‌افتد، امیدوارم ارتباطتان با هنرمندان مستمر باشد.