سپهرغرب بررسی کرد:
دشت اسدآباد سرمایه ازدست‌رفته
سپهرغرب، گروه زیست‌بوم - طاهره ترابی‌مهوش: از سال‌ها پیش دشت اسدآباد به‌عنوان یک ظرفیت زیست‌محیطی میزبان گونه‌های خاص جانوری همچون مانند قوچ و میش، گراز، گرگ، روباه، خرگوش، تشی، سمور و همچنین اقامتگاه موقت ده‌ها گونه از پرندگان همچون میش‌مرغ بوده است که خشک‌سالی‌های اخیر زندگی آن‌ها را تهدید می‌کرد.
حال‌آنکه این ظرفیت عظیم همواره مورد بی‌مهری قرار گرفته و نامی از آن در فضای محیط‌زیست استان و گونه‌های شاخص دیده نمی‌شود براین اساس با توجه به اهمیت این موضوع برآن شدیم تا دراین‌باره گفت‌و‌گویی را با معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان همدان ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
مهدی صفی‌خانی با بیان اینکه این منطقه در گذشته به‌عنوان منطقه تیراندازی و شکار ممنوع توسط سازمان معرفی شده بود گفت: در گذشته وسعت این منطقه به حدی بود که منطقه حفاظت‌شده خانگرمز را نیز در دل خود جای داده بود.
وی با تأکید براینکه به‌مرور زمان خانگرمز از آن دشت جدا و به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده معرفی و در حال حاضر نیز به‌عنوان یکی از مناطق پیشنهادی ما برای ارتقای سطح به دلیل داشتن گونه‌های جانوری و پرندگان عنوان پناهگاه حیات‌وحش است، اظهار کرد: حال‌آنکه باقی منطقه به‌واسطه وجود و حضور گونه میش‌مرغ برای سازمان حفاظت از محیط‌زیست از حساسیت بالایی برخوردار بود که بنا به تغییرات گسترده‌ای که در قالب اراضی منطقه اتفاق افتاده و از حالت مرتعی و دیم‌زارها به زمین‌های کشاورزی آبی تبدیل شد و در عین تغییر کاربری عمده‌ای که در این منطقه شاهد هستیم متأسفانه زیستگاه گونه از بین رفته است.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان همدان ادامه داد: البته طی سنوات گذشته مشاهده مورد گونه میش‌مرغ را در این دشت داشته و داریم و حتی طی سال‌های اخیر نیز بر اساس مستنداتی همچون پر و سرگین در این دشت می‌توان گفت این گونه به‌صورت موردی در منطقه وجود دارد اما به دلیل آنچه گفته شد (تغییر اکوسیستم و تغییر کاربری در دشت) شرایط دشت دچار تحول شده به‌گونه‌ای که در صورت استقرار گونه در منطقه و تخم‌گذاری این پرنده به‌یک‌باره کشاورزان با حضور در منطقه و استفاده از ادوات کشاورزی برای برداشت محصول لانه و محل استقرار این پرنده تخریب و این اکوسیستم را ناقص می‌کنند.
صفی‌خانی ادامه داد: براین اساس آن احساس ناامنی که در زیستگاه وجود دارد منجر می‌شود که شرایط برای زیست این‌گونه فراهم نشود و به تعبیر بهتر این تغییر کاربری گسترده منجر شده تا این گونه به‌عنوان مهاجر عبوری در منطقه حاضر شود و دیگر نمی‌توان به این منطقه به‌عنوان زیستگاه این پرنده حساب باز کرد.
وی ادامه داد: درواقع تغییر کاربری مجدد این اراضی و بازگشت وضعیت قبل بسیار سخت و در واقع محال است.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان همدان با تأکید براینکه احیای این زیستگاه بسیار دشوار است با این وجود ما به‌صورت موردی بازهم در تلاش هستیم که گونه موردنظر را در صورت مشاهده با برنامه‌ریزی بهتر حفاظت کنیم ابراز کرد: آنچه مسلم است اینکه درحال حاضر هرآنچه درباره این گونه جانوری صحبت کردیم بر پایه حدس و گمان است.
صفی‌خانی در پاسخ به این سؤال که آیا این سازمان، امکان جلوگیری از تغییر کاربری در این اراضی را نداشته است؛ خاطرنشان کرد: در این بحث با دو موضوع مواجهیم، نخست اینکه اگر این اراضی ملی است سازمان منابع طبیعی متولی تغییر کاربری است و در وهله بعد اگر کشاورزی بود جهاد کشاورزی باید پای کار بیاید؛ بنابراین دستگاه‌های مذکور باید نسبت به مسئله پاسخگو باشند چراکه ما در فضای استعلام اراضی خارج از چهار محدوده حفاظت‌شده با عناوین مختلف مورد خطاب قرار نمی‌گیریم.
وی با اشاره به اینکه البته دراین‌بین تغییر اراضی دیم به آبی از طریق حفر چاه‌های زیرزمینی و عدم ایفای نقش سازمان حفاظت محیط‌زیست استان در صدور مجوز برای این امر خود بیانگر خلأ قانونی است خاطرنشان کرد: از طرفی در این منطقه شاهد تغییر الگوی کشت نیز بوده‌ایم که در عرصه زیستگاهی مؤثر واقع شده و بازهم سازمان محیط‌زیست هیچ‌گونه نقش مداخله‌گرایانه در آن نداشته و ندارد.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان همدان با بیان اینکه در واقع قوانین موجود بازدارنده نیستند تشریح کرد: البته در این باب شرایط و سیاست‌های اقتصادی نیز در تغییر کاربری‌ها اثرگذار بوده است در واقع ارزش‌افزوده بالاتر کشت آبی کشاورز را به تغییر نوع کشت و نیز تغییر تنوع اراضی از دیم به آبی وادار می‌کند.
صفی‌خانی با تأکید براینکه البته در مناطق چهارگانه نیز حتی سازمان حفاظت از محیط‌زیست امکان دخالت آن‌چنانی در نوع کشت کشاورزان از دیم به آبی و باغی ندارد و این خلأ قانونی در این باب مشهود است تأکید کرد: براین اساس تکلیف مناطق آزادی همچون دشت اسدآباد که ما هیچ‌گونه دخل و تصرفی در آن نداریم نیز به همین تناسب مشخص می‌شود زیرا قوانین اختصاصی مناطق حفاظت‌شده براین منطقه جاری و ساری نیست.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر از 95 هزار هکتار دشت اسدآباد با مستنثی کردن 10 هزار هکتار از اراضی منطقه خانگرمز چیزی حدود 85 هزار هکتار از اراضی باقی مانده است، ابراز کرد: البته این محدوده و وسعت نیز در سال‌های گذشته به‌صورت کارشناسی مشخص نشده است.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان همدان تأکید کرد: نجات خانگرمز از دشت اسدآباد نیز خود غنیمت است.
مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد به‌نظر می‌رسد دشت اسدآباد، دیگر عرصه محیط‌زیستی با شرایط عنوان‌‌شده نیست حال‌آنکه این ظرفیت چند هزار هکتاری می‌توانست یک پتانسیل بزرگ در استان باشد اما مسئله اینجاست که خلأ قانونی موجود و درعین‌حال عدم توجه به این مسئله این داشته را به فنا داده است.
شناسه خبر 44092
