همه ما در دوره کودکی داستان‌ها، هیچانه‌ها و افسانه‌هایی را از زبان مادر یا مادربزرگ‌هایمان شنیده‌ایم و یا در بازی‌های کودکانه با هم‌بازی‌های‌مان هم‌سرایی کرده‌ایم که هنوز به‌ یاد داریم. مثل عمو زنجیرباف، آن مان نباران، کدو قلقله‌زن و غیره که نوستالژی‌های ما را در دوران کودکی تشکیل می‌دهند و یادآوری‌ آن‌ها برایمان شیرین است.

افسانه موسوی گرمارودی، نویسنده حوزه کودک و نوجوان و سردبیر مجله رشد نوآموز است که با بهره‌گیری از هیچانه‌ها، داستان‌هایی را با عنوان‌های «تاپ‌تاپ خمیر»، «عمو زنجیرباف»، «ننه دودو و گوساله افندو» و غیره برای کودکان گروه سنی «الف و ب» نوشته که به‌تازگی از سوی انتشارات محراب قلم منتشر شده و به این‌ترتیب توجه مخاطبان را به هیچانه‌ها جلب کرده است.

   هیچانه‌ها قدرت تخیل بچه‌ها را شکوفا می‌کنند

افسانه موسوی گرمارودی که سال‌ها است در زمینه ادبیات کودک و نوجوان فعالیت دارد و تاکنون بیش از 30 اثر در این زمینه منتشر کرده، درباره این آثار می‌گوید: سال‌ها پیش در مجله رشد نوآموز پروژه‌ای داشتیم و قرار بود اعضای گروه داستان‌هایی درباره هیچانه‌ها بنویسند. با توجه به اینکه هیچانه‌ها قدرت تخیل بچه‌ها را بالا می‌برند، می‌خواستیم کاری انجام دهیم که از دل این هیچانه‌ها افسانه‌ای بیرون بیاوریم. بر این اساس همه اعضای گروه داستان‌هایی را نوشتند و تعدادی از این کارها مورد قبول بچه‌ها قرار گرفت که داستان‌های من هم جزء همین کارها بودند.

وی در ادامه می‌افزاید: در اینکه هیچانه‌ها ممکن است نامفهوم باشند، شکی نیست، اما آواهایی هستند که قدرت تخیل را بالا می‌برند.

من این داستان‌ها که درواقع مجموعه‌ای هفت جلدی است را حدود 6-7 سال پیش برای چاپ به انتشارات محراب قلم تحویل دادم که بالاخره امسال سه عنوان از آن‌ها یعنی «تاپ‌تاپ خمیر»، «عمو زنجیرباف»، «ننه دودو و گوساله افندو» منتشر شد و چهار عنوان دیگر هم مانند «هاجستم و واجستم»، «آن‌ مان نباران»، «بارون میاد شرشر» و «اتل متل توتوله» در دست چاپ است و به شکل یک مجموعه و پک هم منتشر می‌شود.

   هیچانه‌ها زمینه‌های تخیلی دارند

موسوی گرمارودی درباره هیچانه‌ها توضیح می‌دهد: همه می‌دانیم که هیچانه‌ها زمینه‌های تخیلی دارند و عامیانه‌اند و سینه‌به‌سینه گشته تا به دست ما رسیده‌اند. هیچانه‌ها آواهایی هستند که بزرگ‌ترها با آن‌ها روزگار خودشان را برای بچه‌ها آسان و برخی مسائل را در قالب آن‌ها برای کودکان مطرح می‌کردند.

وی می‌افزاید: سال‌ها پیش با گروهی از نویسندگان در مجله رشد نوآموز نشستیم و سعی کردیم با ساختن یک‌سری داستان‌، مفهومی به هیچانه‌ها بدهیم. البته ممکن است هیچانه‌ها در اصل یک مفهوم باشند که شاخ‌وبرگ گرفته‌اند؛ اما ما به دنبال این بودیم که به آن‌ها مفهومی بدهیم تا ماندگاری‌شان بیشتر شود.

   هرکسی می‌تواند داستانی متفاوت برای هیچانه‌ها بسازد

موسوی گرمارودی می‌گوید: البته همان‌طور که در پشت جلد کتاب‌ها هم نوشته‌ایم، این داستانی است که درباره این هیچانه به ذهن نویسنده رسیده و ممکن است به ذهن هر کدام از مخاطبان داستان دیگری درباره هیچانه‌ مورد نظر برسد و مخاطب را آزاد گذاشتیم تا بعد از خواندن تصور ذهنی نویسنده از موضوع، تصور ذهنی و داستان‌ خودش را بیان کنند.

   مفهومی اخلاقی در دل هر هیچانه نهفته است

این نویسنده ادامه می‌دهد: هیچانه‌ها به‌جز اینکه سبب شکوفایی خلاقیت بچه‌ها می‌شوند، دارای یک مضمون اخلاقی هم هستند که در دل داستان‌ها نهفته است. مثلاً «اتل متل توتوله» به‌نحوی به بچه‌ها می‌گوید یک مادر ممکن است به‌دلیل فعالیت‌های روزانه خسته باشد یا سرگرم انجام کاری باشد و نباید او را اذیت کرد یا در «آن مان نباران» داستان پیرزنی بیان می‌شود که در پایان هفته منتظر دیدار فرزندانش است. یا در «هاجستم واجستم» گفته می‌شود هرجایی بپرید، ممکن است برایتان خطرآفرین باشد و درواقع هر کدام از این داستان‌ها حاوی یک نکته‌ اخلاقی است و برخلاف اینکه فکر می‌کنیم هیچانه هیچ حرفی برای گفتن ندارد، ما هم هیچانه را زنده نگه داشتیم، هم به آن‌ها ریتم دادیم، هم داستان برایشان گذاشتیم و هم به‌صورت غیر مستقیم یک نکته را به بچه‌ها یادآوری کردیم.

   «دایره‌المعارف معصومین» در راه است

گرمارودی می‌گوید: این‌روزها مشغول پایان نگارش «دایره‌المعارف معصومین» هستم. این دایره‌المعارف در ادامه دایره‌المعارف پیامبران و برای گروه سنی «ج و د» است و به زودی آن را برای چاپ به انتشارات محراب قلم تحویل می‌دهم.

افسانه موسوی گرمارودی نویسنده، ویراستار، سردبیر رشد نوآموز، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی‌ و دکترای زبان و ادبیات فارسی است. در کارنامه او آثار زیادی به چشم می‌خورد که ازجمله آن‌ها می‌توان به «بوی خوش گل محمدی»، «کوچک‌ترین سرباز عاشورا»، «من با دکترم دوستم»، «مهد کودک» و «جای خودم می‌خوابم» اشاره کرد. آثار این بانوی شاعر در جشنواره‌هایی مثل کتاب سال رضوی، جشنواره شهید حبیب غنی‌پور، جشنواره مطبوعات کانون و بسیاری از جشنواره‌های دیگر برگزیده شده است.

انتشارات محراب قلم کتاب‌های «تاپ‌تاپ خمیر»، «عمو زنجیرباف» و «ننه دودو و گوساله افندو» را با شمارگان دو هزار و 200 نسخه و قیمت 15‌ هزار تومان برای هر جلد منتشر کرده است.