همدان با داشتن جاذبه‌های طبیعی و چشم‌اندازهای منحصربه‌فرد مقصد گردشگران داخلی و خارجی است اما فعالیت خانه‌های مسافر غیرمجاز باعث کم‌رونقی فعالیت مراکز اقامتی رسمی شده و در عین حال صنعت هتلداری و بوم‌گردی و در نهایت گردشگری استان را تهدید می‌کند.

حال‌آنکه مهم‌ترین شرط فعالیت مراکز اقامتی، تأمین امنیت و حفظ سلامت در کنار خدمات‌دهی مناسب به مسافران و گردشگران است و در شرایطی که کارشناسان در حال نظارت مستمر بر عملکرد واحدهای اقامتی مجاز هستند بررسی فعالیت خانه‌های شخصی که بدون مجوز فعالیت دارند با مشکلات فراوان همراه است.

همدان با دارا بودن بیش از 800 جاذبه طبیعی و تاریخی متنوع و ارزشمند، ظرفیت حضور اقوام متعدد با خرده‌فرهنگ‌های فراوان، آثار و ابنیه چند هزارساله، طبیعت بکر، روستاهای قرون وسطایی یکی از قطب‌های مهم توریسم و اکوتوریسم در غرب ایران است که تا قبل از شیوع کرونا جمعیت قابل توجهی از مسافران و گردشگران به آن سفر می‌کردند.

بنابراین در دو ماه گذشته و قبل از شیوع سویه امیکرون، کاهش آمار ابتلا به کرونا و لغو اجرای طرح تردد بین استانی، رونق را آرام‌آرام به مراکز اقامتی همدان ازجمله واحدهای بوم‌گردی و خانه‌های مسافر روستایی مستقر در دل طبیعت بازگرداند و مسافران را به‌ویژه در روزهای تعطیلی و آخر هفته‌ به این مکان‌های استراحت کشاند.

اما دراین‌بین تغییر سلیقه گردشگران موجب پیدایش گونه‌ جدیدی از گردشگری مانند ایجاد واحدهای بوم‌گردی و خانه‌های مسافر شد که در آن افراد به جای حضور در هتل‌ها و اماکن شلوغ و پرازدحام راهی این مراکز می‌شوند.

البته فعالیت این اقامتگاه‌ها با امکانات مناسب علاوه بر جلوگیری از اشتغال‌زایی باعث ایجاد رقابت در فعالیت گردشگری، انتقال فرهنگ اصیل گذشتگان به نسل امروز و از همه مهم‌ترین درآمدزایی برای برخی از خانوارهای همدانی شده اما به اعتقاد کارشناسان، رشد قارچ‌گونه خانه‌های مسافر فاقد شناسنامه که بدون در نظر گرفتن ابعاد مهمی همچون تأمین امنیت و سلامت افراد با اعلام نرخ‌های بسیار کمتر از هتل‌ها، بوم‌گردی‌ها و خانه‌های مسافر مجاز، گردشگران را در شرایط کرونایی که تعداد آنان کاهش محسوسی یافته به سمت خود می‌کشانند نیاز به ورود جدی مسئولان مرتبط ازجمله اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان برای ساماندهی فعالیت مراکز اقامتی دارد.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا دراین‌باره گفت‌وگویی را با لیدا رفعتی؛ مدیر سلامت محیط و کار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا همدان و حسین بشری؛ معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان همدان ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مدیر سلامت محیط و کار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا همدان با بیان اینکه در آخرین جلسه‌ای که در ارتباط با ساماندهی خانه‌مسافرها پیش از ایام نوروز داشتیم قرار شد، اداره کل میراث فرهنگی و نیز پلیس اماکن از فعالیت خانه‌مسافرهای غیرمجاز جلوگیری کند گفت: اداره بهداشت در صورتی می‌تواند بر این‌گونه مراکز به لحاظ بهداشتی اعمال نظر کند که همچون دیگر مراکز اقامتی مثل هتل‌ها و مهمان‌پذیرها مجوز فعالیت داشته باشند.

لیدا رفعتی با بیان اینکه مجوز نداشتن این‌گونه مراکز، ما را در مسیر تعهد کاری برای رصد آن‌ها به منظور تضمین سلامت مسافران و بهداشت عمومی با مشکل مواجه می‌کند تشریح کرد: در حال حاضر نظارت ما بر خانه‌مسافرهای مجوزدار همچون سایر اقامتگاه‌های مسافرتی مثل هتل‌ها، اقامتگاه‌های بین‌راهی، مهمان‌پذیرها و اقامتگاه‌های‌ بوم‌گردی دارای مجوز است و ابعاد مختلف بهداشتی در آن‌ها مورد رصد قرار می‌گیرد.

وی با تأکید بر اینکه متأسفانه خانه‌مسافرهای غیرمجاز این روزها می‌توانند در شیوع بیشتر سویه‌های جدید و درعین حال گسترش آن در شهر تأثیرگذار باشند، اذعان کرد: مسئله این است که مسافران و خانه‌مسافر‌های غیرمجاز می‌تواند واردکننده گونه‌های مختلف بیماری به شهر و استان باشند.

معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان همدان نیز با تأیید سخنان رئیس مرکز بهداشت محیط و کار معاونت بهداشتی علوم پزشکی همدان، گفت: برای نیروی انتظامی تأمین امنیت مسافران از اهمیت بالایی برخوردار است و آن‌ها نیز انتظار دارند در سفر به همدان از محیط امن برخوردار باشند.

حسین بشری با تأکید بر اینکه به اعتقاد پلیس خانه‌مسافرهای غیرمجاز آسیب‌زا هستند تشریح کرد: قطعاً اگر نظارت و ساماندهی درستی بر این مراکز انجام نشود منجر به بروز جرائمی خواهد شد.

وی با تأکید بر اینکه متأسفانه علی‌رغم تأکیداتی که در این زمینه نیروی انتظامی طی چند سال اخیر داشته و درواقع یکی از نگرانی‌های ما، مردم و اصحاب رسانه بوده آن‌طور که بایدوشاید به این مسئله از سوی متولیان امر پرداخته نشده است اذعان کرد: البته در مقطعی یعنی سال 97 در یک مرحله یک بخش خصوصی با هماهنگی میراث فرهنگی در این مقوله ورود کرد و پس‌ازآن بار دیگر این مهم به فراموشی سپرده شد و مغفول ‌ماند.

معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان همدان با تأکید بر اینکه طبق آمار ارائه‌شده از پلیس اماکن، در حال حاضر تنها کمتر 15 خانه‌مسافر در شهر همدان دارای مجوز هستند ابراز کرد: این در حالی است که در برخی مواقع همچون ایام نوروز و ماه‌های پایانی فصل تابستان، تعداد خانه‌مسافرها در شهر همدان به بیش از 300 تا 400 مورد می‌رسد.

بشری با تأکید بر اینکه در سال 97 تعدادی از این خانه‌مسافرها (170 مورد) ساماندهی و به آن‌ها مجوز فعالیت یک‌ساله داده شد که موعد آن‌ها به اتمام رسید و متولیان امر دیگر پیگیر تمدید مجدد نشدند، ابراز کرد: بازهم تأکید می‌کنم یکی از دغدغه‌‌های ما وجود همین خانه‌مسافرهای غیرمجاز است، حتی در جلسه اخیر در استانداری بازهم این مسئله از سوی پلیس مطرح شد.

وی با اشاره به اینکه سازمان میراث فرهنگی و در صورت وجود، اتحادیه این صنف باید در مسئله ساماندهی و نظارت بر خانه‌مسافرها ورود کنند تشریح کرد: دراین‌بین در صورت لزوم، نیروی انتظامی نیز از هیچ‌گونه همکاری برای تحقق این مسئله دریغ نمی‌کند.

معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان همدان با بیان اینکه در صورت نداشتن مجوز این اماکن، پلیس همکاری لازم با دستگاه متولی خواهد داشت زیرا به اعتقاد پلیس خانه‌مسافرهای غیرمجاز علاوه بر آسیب‌های اجتماعی ممکن است در مباحث امنیتی نیز مشکل‌ساز شوند بیان کرد: متأسفانه ممکن است در نبود نظارت به مکانی امن برای اشرار و حتی اتباع خارجی غیرمجاز تبدیل شوند.

بشری با بیان اینکه به اعتقاد پلیس پذیرش مسافر از طریق خانه‌مسافرهای غیر‌مجاز خلاف قانون است، تصریح کرد: متأسفانه با وجود خلأ قانونی تا زمان وقوع جرم در این خانه‌مسافرها دستان پلیس بسته است.

وی با اشاره به اینکه متأسفانه قانونی برای نظارت بر این مراکز از سوی پلیس و یا هر دستگاه دیگر وجود ندارد ابراز کرد: بر این اساس انتظار می‌رود همان‌طور که پیشتر عنوان شد سازمان میراث فرهنگی؛ گردشگری در مسئله ساماندهی این مراکز و خانه‌ها ورود جدی داشته باشند.

وی با تأکید بر اینکه پلیس علاوه بر ساماندهی خانه‌مسافرها خواهان ساماندهی کارتن به‌دستان نیز هست تشریح کرد: متأسفانه این افراد بدون هیچ‌گونه نظارتی در اغلب ورودی‌های شهر و نیز میدان‌هایی همچون باباطاهر بدون هیچ‌گونه نظارتی حضور داشته و مسافران را به خانه‌های نامعلوم رهنمون می‌کنند.

معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان همدان با اشاره به اینکه البته دادستان محترم شهرستان هر زمان که پلیس برای ورود به این مقوله نیازمند همراهی دستگاه قضائی بوده همکاری لازم را داشته است گفت: بازهم تأکید می‌کنم قانون‌مدار کردن این فعالیت نیازمند ساماندهی آن‌ها از سوی دستگاه متولی است.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد فعالیت خانه مسافرهای غیرمجاز نشان‎دهنده نبود مدیریت صحیح در صنعت گردشگری ماست که شاهد افزایش تعداد آن‌ها هم هستیم و هر فردی که تعدادی اتاق خالی دارد، بدون پرداخت حق و حقوق دولتی و بدون هیچ نظارتی کار هتل‎داری انجام می‎دهد و زمانی که نظارتی نباشد، فساد وجود خواهد داشت چنانکه به گفته معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان همدان در این مراکز اقامتی غیرمجاز علاوه احتمال بروز آسیب‌های اجتماعی ممکن است مباحث امنیتی نیز حادث شده و از طرفی در شرایط بروز بیماری‌های واگیردار، پذیرش میهمان از طریق خانه‌مسافرهای غیرمجاز قابل قبول نیست.