کردستان به واسطه داشتن 230 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق دارای مرزهای باشماق مریوان و سیرانبند بانه و همچنین سه بازارچه موقت مرزی در شهرستان‌های بانه، مریوان و سروآباد است. این ظرفیت موجب فراهم شدن بستر مبادلات تجاری در استان شده است و در رویه صادرات از مرزهای استان همواره بیشترین درصد مربوط به محصولات کشاورزی بوده است.
نبود بسته‌بندی مناسب محصولات کشاورزی در کنار عدم صادرات یک جای برخی از این محصولات؛ به‌دلیل کم بودن ظرفیت سردخانه و انبار در استان، با وجود ظرفیت‌های مناسب بازار عراق موجب شده است ارزآوری صادرات محصولات کشاورزی با توجه به ارزش وزنی آن‌ها رضایت‌بخش نباشد.
با توجه به ظرفیت استان و در راستای حل مسائل و کمبودهای مذکور دو پروژه پایانه صادراتی عام و خاص در استان تعریف شده است، مجوز پایانه صادراتی عمومی در سال 1394 صادر شده ولی تاکنون تنها 15 درصد پیشرفت فیزیکی دارد. مجوز پایانه خاص یا تخصصی محصولات کشاورزی هم به‌عنوان یک واحد مکمل گمرکی در آذرماه سال 1400 صادر شد و 17 هزار و 300 مترمربع زمین در «سه‌راه نی» شهرستان مریوان به آن اختصاص یافت اما هنوز نیمه‌کاره مانده است.
صادرات محصولات کشاورزی نیازمند زیرساخت‌هایی همچون سردخانه، انبار و بسته‌بندی است و با احداث پایانه صادراتی این موارد تأمین خواهد شد. با ایجاد این پایانه‌ها امکان دسترسی یکسان تولیدکنندگان به خدمات با هزینه مناسب، کنترل و حفظ کیفیت مطلوب در محصولات در راستای رعایت استانداردهای بازارهای صادراتی فراهم می‌شود.
مجوز پایانه خاص یا تخصصی محصولات کشاورزی هم به‌عنوان یک واحد مکمل گمرکی در آذرماه سال 1400 صادر شد و 17 هزار و 300 مترمربع زمین در «سه راه نی» شهرستان مریوان به آن اختصاص یافت.
  پیشرفت 15 درصدی پایانه صادراتی عام در کردستان
مجری طرح پایانه صادراتی عام، شرکت الماس راهین است که مدیرعامل این شرکت در ارتباط با این پروژه گفت: در ابتدا 15 هکتار از اراضی ملی برای اجرای پایانه عمومی اختصاص یافت ولی به دلیل قرار گرفتن آن در پروژه شهرک نیشتمان این محل تغییر کرد.
کمال صولی ادامه داد: زمینی به مساحت 25 هکتار در کیلومتر هفت جاده سنندج-مریوان برای اجرای طرح پایانه صادراتی عام مشخص و به شرکت الماس راهین واگذار شد.در ادامه زمینی به مساحت 25 هکتار در کیلومتر هفت جاده سنندج- مریوان برای اجرای این طرح مشخص و به شرکت الماس راهین واگذار شد.
وی یکی از زیرساخت‌های اولویت‌دار در توسعه صادرات را ایجاد پایانه‌های صادراتی خواند و اظهار کرد: معتقدم کردستان به دلیل پیشینه‌ای که در امر تجارت دارد باید بیشتر در این زمینه سرمایه‌گذاری کند.
مجری طرح پایانه صادراتی کردستان یادآور شد: با توجه به اجرایی شدن منطقه آزاد بانه و مریوان، وجود پایانه صادراتی می‌تواند پشتیبانی برای این منطقه باشد.
17 مورد پایانه تخصصی صادراتی در کشور وجود دارد و کردستان هم با توجه به ظرفیتی که در بخش تولید محصولات کشاورزی ازجمله داشتن رتبه برتر در تولید توت فرنگی، گردو، انگور، گندم، نخود و سیب‌زمینی دارد چندسالی است که پیگیر ایجاد پایانه تخصصی محصولات کشاورزی است.
  بهره‌برداری از پایانه تخصصی محصولات کشاورزی استان تا پایان سال 1403
مجری طرح پایانه صادراتی تخصصی محصولات کشاورزی هم اتحادیه شرکت‌های تعاونی روستایی شهرستان مریوان است که به گفته مدیر تعاون روستایی استان کردستان از محل اعتبار شرکت بعد از تخصیص زمین اقدام به تسطیع، دیوار چینی، آماده سازی محوطه و اخذ امتیازات آب و برق کرده است.
بهرام کوشکی با اشاره به اینکه سوله‌های یک هزار تنی و باسکول 600 تنی در این پایانه در حال آماده سازی است، افزود: در صورت اعطای تسهیلات بلاعوض و کم‌بهره برای احداث ساختمان اداری و خدماتی و همچنین تجهیزات لازم تا پایان سال 1403 این پروژه به بهره‌برداری می‌رسد.
با توجه به اهمیت کار، این پروژه در ششمین جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان هم مطرح شد ولی پرداختن بیشتر به جزئیات آن به جلسه دیگری از این شورا موکول شد که امید است در ساخت آن تسریع شود.
  صادرات روزانه هزار و 556 تن محصولات کشاورزی
به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان به طور میانگین روزانه حدود یک هزار و 556 تن محصولات کشاورزی از طریق گمرک‌های باشماق مریوان و سیرانبند بانه به عراق صادر می‌شود.
پیمان اسکندری ادامه داد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان ارزآوری محصولات کشاورزی با توجه به ارزش وزنی صادرات آن‌ها کم است و با احداث پایانه صادراتی این مشکل برطرف می‌شود.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کردستان هم در رابطه با محل قرارگیری پروژه پایانه صادراتی تخصصی محصولات کشاورزی گفت: با اجرای این پروژه ارزش اراضی کشاورزی محدوده این پایانه‌ها هم افزایش می‌یابد و این زنگ خطری برای نابودی زمین‌های کشاورزی در این ناحیه است.
حامد قادرزاده اضافه کرد: به شرطی مجوز این پایانه صادراتی تمدید می‌شود که مصوب شود یک متر به این مجموعه تحت هیچ شرایطی اضافه نخواهد شد.
وی با تأکید بر اینکه حفاظت از اراضی کشاورزی امری ضروری در راستای حفظ امنیت غذایی است، افزود: همه ما نسبت به آینده کشورمان مسئول هستیم بنابراین باید در راستای منابع آن اعم از آب و خاک تلاش کنیم.
براساس مجوز تأسیس صادره از سوی سازمان توسعه تجارت ایران؛ تصمیم‌گیری در خصوص درخواست تمدید مجوز پروژه‌های پایانه‌های صادراتی کردستان باید در کارگروه توسعه صادرات استان انجام شود.
مجوز پروژه پایانه صادراتی عام الماس راهین تاکنون در سال‌های 1396، 1399 و 1400 تمدید شده است. گزارش عملکرد این پروژه به همراه پروژه پایانه صادراتی تخصصی کشاورزی استان (به شرط اضافه نکردن یک متر زمین به مساحت اختصاص یافته شده) در سومین جلسه کارگروه توسعه صادرات استان در سال 1401 به‌منظور تمدید مجدد مجوز آن‌ها ارائه شد تا عملیات اجرای این پروژه‌ها متوقف نشود و ادامه یابد.