سپهرغرب، گروه ریحانهآفرینش: همه افراد خانواده، نیازمند شادی هستند و زن و مرد برای ایجاد نشاط در خانواده نقش دارند؛ البته نقش برجسته ی زن در ایجاد شادی و آرامش گری، به دلیل محوریت او در خانواده، قابل چشمپوشی نیست. خداوند نیز در قرآن با جمله «لتسکنوا الیها» زنان را سمبل آرامش معرفی میکند.
علل سلامت روحی و نشاط در زنان، رضایت از زندگی و داشتن ارتباط مناسب با همسر است.
تو مایه ی شادی خانه هستی!
مادر، عضو فعال خانواده است و نقش مهمی در رشد و شکوفایی اعضای خانواده و به همان نسبت، ظهور خانوادهای موفق در اجتماع دارد. از آن جایی که ارتباط بین مادر و دیگر اعضای خانواده، بسیار تنگاتنگ است و به علت رسیدگی مادر به کارهای خانه و فرزندپروری، نقش کلیدی در خانواده دارد؛ خلق وخو و احساسهای مادر، به طور مستقیم بر دیگر اعضا، اثرگذار بوده و مادر میتواند با ایجاد فضایی مناسب برای فرزندان، محیطی امن و آرام ایجاد کند تا مانع گرایش فرزندان به بسیاری از معضلهای اجتماعی شود. از آن جایی که زنانِ شاد، مهارت مهرورزی را به خوبی یاد گرفتهاند؛ این محبت در تمامی رفتارشان در طول زندگی مشهود است؛ به همین علت، همسر و فرزندان در کنار آنها احساس آرامش و امنیت میکنند.
تنها بیماریهایی مسری نیستند که قابل انتقال به دیگران هستند، روحیههای خوب و بد هم میتواند به دیگران سرایت کند. شادی فقط باعث افزایش نشاط ما نخواهد شد، بلکه با شادبودن، میتوان دیگران را نیز در این شادابی شریک کرد. در نتیجه، اگر زن که عضو فعال خانه است پُرنشاط باشد، به علت وابستگی شدید اعضای خانواده، این شادی را به همسر و فرزندان منتقل میکند. یکی از اصول مهم در زندگی خانوادگی این است که خانواده شاد، محصول شادی زنِ خانه است.
عوامل ایجاد نشاط و آرامش در زنان
اول: داشتن تفکر مثبت در زندگی و خوشبینی معقول، رمز خوشبختی در زندگی است. مثبتنگری یکی از مؤلفههای آرامش و نشاط در زندگی فردی است که مثبتاندیش است و میتواند از شکستها در زندگی درس بگیرد. زنانی که خصیصه خوب فکرکردن را در خود تقویت کنند و به مسائل پیرامون با دید مثبت بنگرند، باعث شیرین شدن زندگی و نشاط واقعی خواهند شد. وقتی یک مادر، سختیهای زندگی را جزء جدانشدنیِ زندگی بداند و از آن درس بگیرد، شادی و نشاط را در زندگی از دست نداده و همواره با مشکلهای زندگی مبارزه میکند. به یقین، در این زندگی، کمتر بیماریهای روحی مشاهده میشود.
دوم: کمتحرکی، یکی از مشکلهای امروزی زنان است. ورزش و فعالیت فیزیکی، در سلامت روان نقشی اثرگذار دارد؛ طوری که مطالعهها نشان میدهد مواردی ازجمله افسردگی و اضطراب در اثر فعالیت فیزیکی، بهبود یافته و ورزش، عاملی حمایتی در درمان بیماری روانی است. داشتن تفریح سالم، از عوامل اصلی و از ضرورتهای بهداشت روان در بانوان است. روح انسان به تفریح و تفرج نیاز دارد؛ طوری که تفریحهای سالم، از بهترین شادیها و لذتهای نشاطآور برای انسان است.
سوم: «انسان با دیدن مناظر زیبای طبیعت، گلهای رنگارنگ، درختان سبز، آبشارهای زیبا، شکوفههای شاداب، کوهها و هزاران منظره ی زیبای دیگر به وجد میآید. ارسطو در این زمینه میگوید: شادی، بهترین چیزهاست و آن قدر اهمیت دارد که دیگر خواستهها برای کسب آن هستند »[1]
چهارم: اگر در زندگی ما دین حاکم باشد، در شادمانی ما تفاوت قابل توجهی پدید میآید؛ برای مثال، یک انسان دین دار از اطاعت خداوند شاد میشود. پی آمد دین به انسانها این است که راه نجات از غم و اندوه، ایمان به خدا و ذکر اوست و به انسان، آرامش، شادی و نشاط میبخشد. قرآن، نشاط را که نیاز فطری بشر است، تأیید کرده و به آن جهت میدهد و راهنماییهای لازم را برای بهرهگیری از شادی ارائه میکند. در حالی که ممکن است در مسیر اطاعت، با دشواریها و هزینههای مادی بسیاری روبهرو باشد، با کمال میل از سختیها استقبال میکند؛ زیرا میداند لذت و خوشی، فقط با عوامل مادی به دست نمیآید؛ بلکه عوامل معنوی هم در ایجاد شادی مؤثر هستند. گاهی انجام دادن کارهایی که به نظر باید لذت بخش باشند، هیچ لذتی به انسان نمیدهند و حتی عذاب وجدان هم میآورند؛ زیرا روح و وجدان، آماده لذت بردن نیستند. یک غذای لذیذ یا خانه بسیار زیبا، اگر حرام و نامشروع باشد، برای انسان سالم و مؤمن، تلخ و ناگوار است؛ در حالی که اگر دین و نگاه برآمده از دین به زندگی نباشد، عوامل شادی، در راههای بهبود زندگیِ دنیایی خلاصه میشود. راضی بودن به رضای خدا برای انسان مؤمن، شادیآور است و ذکر او آرامشدهنده روح و روان خواهد بود. امام علی (ع) میفرمایند: «شادی مؤمن در چهره اوست، قدرت وی در دینش و اندوه او در دلش»[2]
پنجم: از دیگر علل سلامت روحی و نشاط در زنان، رضایت از زندگی و داشتن ارتباط مناسب با همسر است. زنان به علت لطافت روحیای که دارند، بیشتر تحت تأثیر روابط خوب یا بد با همسر بوده و بیشتر از مردان در معرض آسیب هستند؛ بنابراین نیازمند محبت و توجه بیشتر هستند و در این بین، ارتباط مناسب با بستگان، بهویژه والدین و خواهر و برادر نیز، میتواند در تلطیف روحیه زنان مؤثر باشد و آرامش بیشتری کسب کنند.
ششم: احساس مفیدبودن میتواند در هر انسانی نشاط ایجاد کند. یکی از معصومان در تحفالعقول میفرمایند: «از تنبلی و تنگ حوصلگی دوری کن که سرآغاز هر بدی است »[3] افرادی که با کارهای مختلف و مفید، مثل هنرهای خانگی، خود را مشغول میکنند، کمتر دچار افسردگی میشوند و زنان با مشغول کردن خود به کارهای مفید و مورد علاقهشان، میتوانند انرژی مثبتی کسب کرده و نشاط لازم را در زندگی به دست آورند؛ زیرا افراد با تماشای دسترنج خود، بسیار لذت میبرند.
زنان بیش از مردان در معرض آسیب هستند
بیماریها بهدنبال ضعف جسمی و اذیتی که برای فرد دارند، به طور طبیعی نشاط را در انسان از بین میبرند. زنان بیشتر در معرض برخی بیماریها هستند و باید مراقبت لازم انجام شود تا بیماری جسمی، بر روح و روانشان اثر نگذارد.
به گزارش مجله «سایکولوژی تودی» به طور معمول، اثر ژنها یا افسردگی در زنان، بیش تر از مردان است. هم چنین ممکن است ژنهایی باشند که احتمال افسردگی را در زنان و در پاسخ به محیط متغیر هورمونی آن ها، تشدید میکنند؛ برای مثال، شواهد پزشکی و آزمایشگاهی هست که نشان میدهد گروهی از زنان، به ویژه در دوران پس از زایمان و در مرحله ی پیش از قاعدگی، مستعد افسردگی هستند. این نوع افسردگی در خانوادههاست؛ اما بر مردان اثر نمیگذارد؛ چراکه آنها تقریباً هرگز به این تغییرهای هورمونی دچار نمیشوند. در نتیجه، بانوان باید بیاموزند که چگونه شادی بازرفته را به خود بازگردانند. امام علی (ع) میفرمایند: «غم و اندوه، بدن انسان را نابود میکند»[4]
مشاهده و مقایسه زندگی افرادی که سطح اقتصادی بالایی دارند و در رفاه بیشتری هستند، از بین برنده نشاط در برخی زنان است که به چشم و همچشمی و عقدههای درونی میانجامد و آرامش را در این افراد از بین میبرد. پیامبر گرامی اسلام (ص) میفرمایند: «هرکه چشمش به دست مردم باشد، اندوهش دراز و افسوسش پایدار شود »[5]
اگر زنان، آستانه تحمل مشکلها را در خود بالا نبرند، مشکل ها، احساس آرامش را در آنان از بین میبرد و نمیتوانند مشکلها را بهخوبی مدیریت کنند و از بحرانهای زندگی به خوبی گذر کنند؛ در نتیجه، دچار بیماری و افسردگی میشوند و توان مدیریت خانواده را از دست میدهند. عدم رضایت از زندگی مشترک، عدم رضایتمندیِ جنسی، اختلافهای زناشویی و نداشتن رابطه عاطفی با همسر، از عواملی است که باعث ازبین رفتن نشاط و آرامش در زنان میشود.
منابع:
آیزنگ، مایکل (1378)؛ روانشناسی شادی، ترجمه زهرا چلونگر، تهران: نسل نواندیش.
ابن شعبه، ابومحمد حسنابن علی حرانی (1404)؛ تحفالعقول، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
محمدی ری شهری، محمد (1385)؛ منتخب میزانالحکمه، قم: دفتر دارالحدیث.
کردستانی، ابوالقاسم (1383)؛ منتخبالاحادیث، قم: انتشارات پیام حق.
شناسه خبر 66278