سپهرغرب - گروه کافه کتاب :«پدر رنگین کمان» را می‌توان از کتاب‌هایی دانست که چند هدف مهم را در لابه‌لای داستان کودکانه و خیال انگیز خود دنبال می‌کنند. اهداف روان شناختی و فلسفی مهمترین پیام کتاب است.
کتاب «پدر رنگین کمان» نوشته شهریار نظری به تازگی با تصویرگری مژگان شفیعی توسط انتشارات فرهامه منتشر و روانه بازار نشر شده است.
کتاب پدر رنگین کمان را می‌توان در شمار کتاب‌هایی دانست که چند هدف مهم را در لابه‌لای داستان کودکانه و خیال انگیز خود دنبال می‌کند. اهداف روان شناختی و فلسفی مهمترین پیام مستتر در کتاب است. در واقع پدر رنگین کمان کتابی فلسفی است و روش درست اندیشیدن و کشف خطاهای استدلالی را به کودک می‌آموزد.
این کتاب به کودک و خواننده بزرگسال یاد می‌دهد که بهترین روش مواجهه با خواسته‌ها و نیازها و پرسش‌های کودک، کاربرد استدلال منطقی به «روش دیالکتیک» است. شاید در نگاه اول برای والدین و هرکسی که با کودک سر و کار دارد سخت و حشت آفرین باشد و گمان کنند آموزش استدلالات منطقی صقیل را نمی‌توان از سنین کم به کودک آموخت.
اما در این کتاب نویسنده به درون کودک راه می‌یابد و در کسوتی دوستانه، همراه و هم آرزو نه بزرگسالی دستور دهنده با کودک به جهان فانتزی او پای می‌نهد و به کودک کمک می‌کند، از لا به لای خیال و محال حقیقت را بیرون بکشد.
پدر، به شیوه سقراطی، ابتدا با خواسته ناممکن کودک «گرفتن رنگین کمان برای خودش و پنهان کردن آن در اتاقش» موافقت می‌کند و با رد و بدل شدن پرسش و پاسخ‌های متوالی کودک را تا رسیدن به نقطه اوج خواسته‌اش همراهی می‌کند. سپس آرام آرام با طرح پرسش‌هایی هدفمند او را از اوج فرا می‌خواند. به طوری که کم کم دشواری‌های خواسته کودک از لا به لای گفتگوها آشکار می‌شود و کودک خطا یا ناممکن بودن آن را شخصاُ کشف می‌کند.
پدر در چارچوب تجربه و تفکر کودک و هم راستا با او، کمک می‌کند تا کودک مسئله را منطقی خودش حل کند. به راستی راه خردورزی از جاده پرسش گری و مرور خواسته‌ها و اجزای فکر می‌گذرد.
***در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:
«اگه یه بچه‌ای بیاد بخواد با رنگین کمونت بازی کنه، من چکار کنم؟ تو دلت می‌خواد من با اون بچه‌ها دعوا کنم؟
آریو: نه بابا من دعوا دوست ندارم، دعواش نکن، بذار یه ذره باهاش بازی کنه بعد بره خونشون.
پدر: خب اگه بخواد رنگین‌کمونت رو ببره، بغل کنه با خودش ببره چی؟
آریو: خب ازش بگیر، بگو مال پسر خودمه!
پدر: اگه گرفتم و اون گریه کرد چی؟
آریو: به مامانش بگو یه رنگین‌کمون براش بخره.
پدر: آخه نگاه کن تو آسمون فقط همین یه رنگین‌کمونه. اگه مال تو تنها باشه بچه‌های دیگه هم دلشون می‌خواد اما چون اون تو اتاق توئه هیچکی دیگه نمی‌تونه باهاش بازی کنه،
هیچ پدر و مادر دیگه‌ای هم نمی‌تونه مثل اونو برای بچه‌ش بخره، اون‌وقت تو فقط خوشحالی اما بچه‌های دیگه ناراحت می‌شن.
تو دوست داری همه‌ی دوستات ناراحت باشن؟ گریه کنن؟ همه‌ش به بابا-ماماناشون غر بزنن؟ بگن مام رنگین‌کمون می‌خوایم اما بابا-ماماناشون خجالت بکشن بگن ما نمی‌تونیم بهتون رنگین‌کمون بدیم یا بچه‌هاشون رو دعوا کنن بگن از رنگین‌کمون خبری نیست، «یه بار دیگه بگین رنگین‌کمون نمی‌ذارم امشب تلویزیون تماشا کنین»، به نظرت خوبه؟
آریو: نه خوب نیست، من دوست ندارم بابا مامانا بچه‌هاشون رو دعوا کنن یا دوستام ناراحت باشن.
پدر: خب باباجونم، پسرم تو خودت بگو چکار کنیم؟»
می‌دانیم که رسیدن به ثمره آموزش که همان فهم و حل مسئله است باید با ممارست فکری و به تدریج و از خردسالی و با محوریت مباحث خرد تا کلان صورت بگیرد و آنقدر تکرار شود که به کارگیری استدلال در مواجهه با چالش‌ها عادت ذهنی فرد گردد. اگر موفق شویم که پیش از «شکل گیری تفکر بدون آگاهی»، به کودکان بیاموزیم خواسته‌ها و افکارشان را پالایش کنند و ضمن این کار خطاها را کشف کنند بذر خردورزی فعالانه را در کودکان کاشته‌ایم.
بعد از این، دیگر چیز زیادی برای آموزش به کودک وجود ندارد. منظور از «تفکر بدون آگاهی» همان فکر کردن بدون آشنایی با قوانین و طبیعت تفکر است. چیزی که ادگار مورن در کتاب روشِ شناختِ شناخت به آن شاره می‌کند و می‌گوید: «می توان خورد بدون اینکه به قوانین هضم آشنا باشیم و می‌توان نفس کشید بدون آشنایی با قوانین تنفس و می‌توان اندیشید بدون آشنایی با طبیعت و اصول تفکر.»
ایجاد تفکر نقاد آگاهانه چالش و هدف بزرگی است که نهادهای آموزشی را درگیر خود کرده است. شاید راه آسان‌تر رسیدن به تفکر خلاقِ نقاد، آموزش کشف خطاهای شناختی و استخراج آنها از افکار باشد. کار سختی پیش روست. زیرا بر اساس گفته دکارت «خطا به صورت خطا خود را نشان نمی-دهد». در مجموع کشف خطاهای شناختی و ایجاد تفکر انتقادی و آگاهانه فقط با خواندن و مطالعه کتاب پدید می‌آید.
کتاب تجربه زیستن به شیوه‌های متنوع را برای کودک ترسیم می‌کند و او را در میدان تمرین و تجربه قرار می‌دهد. مطالعه مداوم به همراه بازی و دست ورزی‌های پیوسته موجب تکثیر و توسعه قدرت مغزی-شناختی می-شود. کتاب‌هایی که نویسندگان آن جذابیت و زیبایی را با اهداف مهم‌تر همچون «اندیشه ورزی» درآمیخته‌اند مدافعان این ادعا هستند. کتاب پدر رنگین کمان بر همین اساس خلق و تصویر شده است و توانایی ایجاد تغییر در مجموعه شناخت کودک را دارد.
شناسه خبر 75279
