سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش:

سجاد محمداصغری با بیان اینکه شهرستان تویسرکان بیشترین سهم از تولید گردوی استان را دارد، گفت: طعم و کیفیت بی‌نظیر گردوی تویسرکان سبب شده نظام کاشت، داشت و برداشت این محصول توسط سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد (فائو) از آبان‌ماه سال گذشته به ثبت جهانی برسد.

البته با توجه به مرغوبیت گردوی تویسرکان در مقیاس بین‌المللی، این طلای سبز تویسرکان در سال 79 با پیگیری لازم مسئولان ابتدای امر در سازمان مالکیت فکری جهانی (WIPO) ثبت شده بود.

با این وجود طی چند دهه اخیر باغداران تویسرکانی با مشکلاتی عدیده‌ای دست و پنجه نرم کرده و با فرا رسیدن فصل برداشت این مشکلات نمود بیشتری پیدا می‌کنند.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا در این باره با تنی چند از باغداران تویسرکانی گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

یکی از باغداران اهل روستای سرابی با بیان اینکه باغداری پیشه ابا و اجدای ماست گفت: متأسفانه سرمازدگی سال 98 باعث خشک شدن درختان بزرگ و کهن‌سال ما در باغ شد به طوری که عمده این درختان را به اجبار بریده و جای آن نهال کاشتیم.

عبدالرحمان باقری، با ابراز اینکه در پی این سرمازدگی در فصل بهار از درختان کهن‌سال شیره‌ای سیاه همچون عفونت بیرون می‌زد که نهایتاً خشک شدن این درختان را به‌دنبال دارد اذعان کرد: ناگفته نماند که یکی دیگر از اصلی‌ترین مشکلات ما درگیری با کرم‌خراط است که متأسفانه هر روز بیشتر می‌شود.

وی در پاسخ به این سؤال که برداشت محصول در سال جاری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ ابراز کرد: گرچه خوشبختانه طی سال جاری دو ماه فروردین و اردیبهشت ارندگی داشتیم و همگان انتظار برداشت بیشتر را دارند؛ اما متأسفانه تداوم بارندگی مانع از گردافشانی خوب درختان شد، در باغ‌ها شاهد آن هستم که برخی از درختان اصلاً بار نداشته اما در برخی از درختان وضعیت باردهی مناسبت‌تر از سال‌های قبل است.

وی با تأکید بر اینکه در بیشتر باغ‌های تویسرکان هر روز شاهد زرد شدن درختان در پی گرفتار شدن به این آفات هستیم، اذعان کرد: جهاد کشاورزی تنها کاری که برای ما می‌کرد دادن چند قرص خارجی و چسب به‌عنوان تله بود که کاری از پیش ‌نبرد.

این باغدار تویسرکانی با اشاره به روش ابداعی خود در مبارزه با این آفت اذعان کرد: چون پروانه این آفت به نور علاقه‌مند است در باغ لامپ‌های کم‌مصرف را روشن گذاشته و روزانه از این طریق حداقل 30 پروانه کرم خراط را در تله انداخته و از بین می‌بریم.

باقری با اشاره به اینکه این کرم از طریق پوست داخل تنه درخت شده و با نفوذ در آن و خوردن چوب آن‌ها را می‌خشکاند، اذعان کرد: البته علاوه بر نور ما از روغنی خاص نیز برای مهار این آفت استفاده می‌کنیم یعنی سم مورد نظر را با این روغن مخلوط کرده و سپس آن را در شاخه‌ای که کرم پیشتر در آن بوده و آن را بریده‌ایم تزریق و آن را پانسمان می‌کنیم.

وی با ابراز اینکه متأسفانه طرح سرشاخه‌کاری نه‌تنها موفق عمل نکرد بلکه بسیار آسیب‌زا نیز بود، گفت: در باغ ما در پی اجرای این طرح و بریدن تنه‌ها، حداقل 70 درخت به نابودی کشیده شد.

این باغدار با بیان اینکه خوشبختانه گردوی تویسرکان از بازار مناسبی به لحاظ کفی برخوردار است، اذعان کرد: البته هنوز قیمت محصول امسال مشخص نیست اما به‌دلیل آنکه امسال بارندگی خوب بود یقیناً کیفیت محصول بهتر بوده پس قیمت بالاتر است.

باقری در پاسخ به این سؤال که باغ و محصول خود را بیمه کرده‌اید؟ گفت: خیر به‌دلیل اینکه بیمه پرداختی ندارد ترجیح دادیم که دیگر این کار را نکنیم.

دیگر باغدار تویسرکان که اتفافاً دهیار روستای کنجوران تویسرکان نیز هست با بیان اینکه کل باغ‌های روستای ما زیر کشت گردو است گفت: در این باغ‌ها از درخت یک ساله تا 50 ساله داریم.

بهمن ترک با تأکید بر اینکه عمده درختان کهن‌سال روستا به علت کم‌آبی خشک شده و به‌تدریج زیر اره رفته و بریده می‌شوند، ابراز کرد: حدود 30 هکتار ترمیم این باغ‌ها نیز با دشواری بسیاری همراه است چراکه بیشتر باغداران در پی خشک شدن درختان، سرشاخه‌های درختان جوان را بریده‌اند.

وی با تأکید بر اینکه متأسفانه سال جاری به‌دلیل سرمازدگی علیرغم بارندگی‌ها عمده درختان محصول کمی را دارند اذعان کرد: از طرفی برای گردو بازار تخصصی و یا خرید تضمینی وجود ندارد پس به‌ناچار محصول به دلال می‌فروشیم و یا اینکه صاحبان باغ‌های بزرگ محصول درخت خود را پیش‌فروش کرده و یا باغ‌ها را اجاره می‌دهند.

وی با ابراز اینکه کلاس‌های ترویجی جهاد کشاورزی در حوزه مبارزه با آفت به‌صورت مستمر برگزار می‌شود اما متأسفانه راهکارهای ارائه‌شده کارساز نیست گفت: وقتی درخت در پی ابتلا به این بیماری خشک می‌شود کاری از دست ما برنمی‌آید.

این فعال کشاورزی با اشاره به اینکه بیمه عملکرد خوبی از خود نشان نداده و همین امر باعث شده که نسبت به بیمه کردن باغ‌ها رغبتی نداشته باشیم، اذعان کرد: درخصوص اجرای طرح سرشاخه‌کاری نیز باید بگویم متأسفانه این طرح به معنای واقعی شکست خورد و خسارت بالایی به باغ‌های گردی تویسرکان تحمیل زیرا به جای سرشاخه تنه درختان بریده شد و در پی آن با بروز خشک‌سالی امکان احیای باغ‌ها در پی اجرای طرح فراهم نشد.

ترک نتیجه اجرای طرح سرشاخه‌کاری را زیر صفر اعلام کرد و افزود: این روش در باغ‌های تویسرکان به‌دلیل اجرای غیر اصولی و شرایط جوی جواب نداد.

دیگر باغدار اهل روستای اشتران تویسرکان نیز ضمن تأیید سخنان عنوان‌شده ازسوی دیگر باغداران تویسرکان گفت: عمده مشکل ما در حال حاضر دست و پنجه نرم کردن با کرم خراط است به نحوی که هیچ‌یک از راه‌های ترویجی جهاد کشاورزی در مسیر مبارزه موفق عمل نمی‌کند.

بنی‌اردلان با اشاره به اینکه عمده محصول باغی این روستا گردو است اذعان کرد: بنده شخصاً حتی نسبت به خرید نوعی سم از تهران نیز اقدام کردم اما بازهم مؤثر واقع نشد، از طرفی جهاد کشاورزی نیز در اعطای کود و سم همراهی لازم را نداشته بنابراین باغداران خود باید نسبت به خرید از بازار آزاد اقدام کنند حال آنکه قیمت سموم هرساله افزایشی است.

وی با ابراز اینکه سال جاری بیشتر درختان بنا به سرمازدگی بار کمی دارند اذعان کرد: محصول تولیدی در روستا به‌صورت آزاد و دلالی به فروش می‌رسد یعنی بازار خاصی برای فروش تخصصی محصول نداریم.

وی با بیان اینکه تجربه ثابت کرده بیمه هیچ تعهدی نسبت به باغدار در صورت بروز خسارت ندارد گفت: بنابراین ما نیز از بیمه کردن باغ و محصولات باغی ناامید شده و باغمان را بیمه نمی‌کنیم.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد مهم‌ترین مشکل باغداران تویسرکانی همچون سنوات گذشته، کرم خراط است حال آنکه به گفته کارشناسان مؤثرترین روش کنترل این آفت یا همان «پروانه فری» استفاده از سیم‌های فرمونی برای ایجاد اختلال در روند جفت‌گیری این حشره است.

به طوری که در صورت همکاری کشاورزان و تشکل‌های کشاورزی با صرف هزینه می‌توان در یک دوره دوساله از طریق ایجاد اختلال در تولیدمثل کرم خراط، این حشره را کنترل کرد و دامن قطب گردوی ایران را از این آفت پاک کرد؛ بنابراین انتظار می‌رود جهاد کشاورزی به جای اجرای طرح‌های ناقص و غیراصولی در یک اقدام جهاد در این عرصه ورود کرده و به معنای واقعی به داد باغداران تویسرکان برسد چراکه معیشت این منطقه در گرو باغداری و گردو است.

طاهره ترابی مهوش