اعلام شعار «جهش تولید با مشارکت مردم» از سخنان و دغدغه‌های مقام معظم رهبری برای رفع چالش‌های اقتصاد و تولید است این در حالی است که بسیاری از طرح‌های بزرگ کشور به حوزه معدن و صنایع معدنی مربوط می‌شود و درواقع یکی از مؤثرترین بخش‌های اقتصادی کشور که توانایی ایجاد جهش در تولید دارد را می‌توان حوزه معدن و صنایع معدنی دانست.
بنابراین ارائه نظرات و نقد صاحب‌نظران و مدیران معدنی و صنایع معدنی گام نخست مشارکت در تحقق اهداف تولید است چراکه مجموعه اقدامات در بخش معدن و صنایع معدنی باید به‌گونه‌ای باشد که شاهد حضور حداکثری بخش خصوصی در تولید و توسعه باشیم که این امر بسیاری از چالش‌های فعلی در بخش صنعت را برطرف می‌سازد.
بنابراین در این شماره از رزنامه سپهرغرب برآن شدیم تا درخصو ص آخرین وضعیت معادن استان و توقع فعالان حوزه معدن از استاندار جدید، با مدیرعامل شرکت نارین سنگ باختر گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
محمدرضا باختری با بیان اینکه فارغ‌التحصیل رشته مهندسی معدن گرایش استخراج هستم و نزدیک به 40 سال است که در این رشته در بیشتر استان‌های ایران و در بخش‌های مختلف مرتبط با این حوزه فعالیت دارم، گفت: از سال 1370 نیز در بخش خصوصی فعالیتم را با بهره‌‌برداری از معدن فلدسپات در استان همدان آغاز کردم.
وی ادامه داد: خوشبختانه در کنار بهره‌برداری از معدن با توجه به نگاه ویژه‌ای که به فراوری معدنی داشتم یک واحد فراوری خشک فلدسپات نیز در استان راه‌اندازی کرده و اخیراً نیز درصدد راه‌اندازی واحد دیگر در شهرک صنعتی اطراف معدن هستیم.
وی با تأکید بر اینکه این مواد معدنی و صنایع مرتبط با آن، فلدسپاپ مورد نیاز بخش عمده‌ای از صنایع کاشی و سرامیک، لعاب‌سازی، چینی بهداشتی، چینی مظروف و مقره‌سازی در ایران را تأمین می‌کند، اذعان کرد: درواقع بعد از استخراج از معدن، ماده معدنی در واحد فناوری بعد از آهن‌زدایی در حد استفاده از مگنت و خردایش تهیه و برای کارخانه‌های هدف ارسال می‌شود.
مدیرعامل شرکت نارین سنگ باختر با ابراز اینکه البته بنده سال‌ها در رشته طراحی و نظارت، در معادن مختلف فعال در داخل و خارج از کشور نیز فعالیت داشتم اذعان کرد: ظرفیت اسمی ما در کارخانه باختر طبق پروانه‌هایی که داریم 100 هزار تن در سال است اما با توجه به میزان تقاضای بازار و به اصطلاح تقاضای مشتریان میزان تولید متفاوت است.
باختری با شاره به اشتغال‌زایی 50 تا 60 نفر در نوبت‌های مختلف در مجموعه معدن و کارخانه گفت: حدود 100 نفر نیز به‌صورت غیر مستقیم با کارخانه و معدن سر و کار دارند.
وی با اشاره به اینکه موانع و مشکلات در دو بخش معدن و صنایع معدنی متفاوت است، خاطرنشان کرد: یکی از مشکلاتی که عمده معادن با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، معارضان محلی است.
این معدنکار باسابقه در همدان ادامه داد: با توجه به اینکه معادن عمدتاً در عرصه زمین واقع شده‌اند، برخی از اهالی روستاهای همجوار آن همواره معارض بوده و عمدتاً با برخی خواسته‌های نابجا مشکلاتی به‌وجود می‌آورند که این مشکلات دارای طیف‌های مختلف است.
باختری با بیان اینکه تصور بیشتر معارضان از معدن و معدنکاری غلط است، عنوان کرد: به عنوان مثال یکی از مشکلاتی که ما همواره با معارضان داریم انحصار بار معدن است، به نحوی که اهالی روستاهای اطراف اصرار بر این دارند که حتماً بار معدن توسط آن‌ها و قیمتی که آ‌ن‌ها تعیین کرده و حتی از مسیری که برای آن‌ها راحت‌تر است حمل‌و‌نقل شود، گاهی این روند آنقدر شدت پیدا می‌کند که در نهایت منجر به برخوردهای بسیار نامناسب می‌شود.
وی با ابراز اینکه فعالیت این معارضان در کار معدن مشکل ایجاد می‌کند، اذعان کرد: آنچه مسلم است اینکه مراجع ذی‌صلاح باید به این مسئله رسیدگی کرده و به واکاوی مسئله بپردازند.
مدیرعامل شرکت نارین سنگ باختر با اشاره به اینکه مشکل بعدی پیش روی فعالیت معدنی ماشین‌آلات است، ابراز کرد: ناوگان ماشین‌آلات معدنی در اختیار معدن‌داران بسیار فرسوده شده؛ بنابراین نیاز به تعمیرات دائم دارند حال آنکه تعمیرات خود نیاز به قطعه دارد اما متأسفانه امروز حتی امکان تأمین قطعه فراهم نیست و در عین حال قطعاتی که در بازار یافت می‌شود عمدتاً تقلبی بوده و کارایی ندارند بنابراین در پی استفاده از این قطعات هزینه مضاعف به معدنکار وارد می‌شود.
باختری با بیان اینکه امروز بنا به فرسودگی برای سرپا نگهداشتن ناوگان ماشین‌آلات سنگین مثل لودر، بولدوز، بیل مکانیکی، کمپرسور، دستگاه‌های حفاری، دامپتراک و غیره معدنکار باید هزینه مضاعفی را هرچندماه یک بار متحمل شود که همین امر هزینه‌های استخراج را بالا می‌برد، عنوان کرد: مشکل این است که در نبود نگاه تخصصی به این مسئله بیشتر متولیان حوزه معدن به این نکته توجه نمی‌کنند.
وی مطرح کرد: متأسفانه افراد متخصص و کاربلد به‌دلیل بعد مسافت حاضر به کار در معدن نیستند؛ بنابراین امروز تأمین نیروی متخصص برای اپراتوری دستگاه‌های ماشین‌آلات و حتی مهندس برای معادن یک مسئله بغرنج است. در نبود این افراد متخصص در معادن شاهد استفاده از نیروهای درجه دو و سه مهارتی و تخصصی هستیم.
مدیرعامل شرکت نارین سنگ باختر با ابراز اینکه پیشنهاد ما این است که برای واردات ماشین‌آلات سنگین مجوز واردات واقعی به معدن‌داران داده شود گفت: در حال حاضر برای واردات برخی از این ماشین‌آلات این مجوز داده می‌شود اما فرایند آن آنقدر دشوار است که طی کردن آن از توان معدنکار خارج است؛ بنابراین تسهیل در این فرایند مسئله‌ای ضروری به‌شمار می‌رود.
باختری با اشاره به دیگر مشکل معادن که به حوزه اقتصاد بازمی‌گردد، گفت: در حال حاضر عمده خریداران محصول که کارخانجات چینی و سرامیک هستند پول فروش مواد معدنی را پرداخت نکرده و بیشتر چک می‌کشند اما مسئله این است که تضمینی برای نقد شدن آن جود نداشته و شاهدد برگشت خوردن این چک‌ها هستیم.
وی با تأکید بر اینکه موضوع بعدی به مشکل در تأمین و تهیه گازوئیل برای ماشین‌آلات بازمی‌گردد گفت: اگرچه سازمان‌های متولی در این زمینه همکاری خوبی دارند اما همچنان اعمال محدودیت‌ها در این زمینه برای فعالان معدنی مشکل‌ساز است؛ برای مثال چون برخی از معادن مثل معدن ما قدیمی هستند با باطله‌برداری‌های سنگین مواجه‌اند یعنی مقدار استخراج سر جای خود است ولی هر بار به عمر فعالیت معدنی در یک معدن افزوده و هزینه‌های آماده‌سازی و باطله‌برداری و ارتفاع باطله بیشتر می‌شود اما مسئله این است که این نکته در محاسبه سهم گازوئیل مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
این مهندس معدن با اشاره به اینکه توجه به این مسئله کار بسیار کارشناسی، پیچیده و تخصصی است اذعان کرد: نباید در تخصیص سهمیه گازوئیل پروانه بهره‌برداری مورد توجه قرار گیرد بلکه این امر باید نسبت به حجم عملیات خاکی در معادن تعیین شود.
باختری با اشاره به اینکه در حوزه فعالیت فراوری معدن نیز همچنان مشکل با معارضان پابرجاست، گفت: در این بخش تأمین نقدینگی و مشکلاتی که سازمان امور مالیاتی بر واحدهای معدنی بار می‌کنند یکی از اصلی‌ترین موانع پیش‌رو است.
وی ادامه داد: برای مثال امروز به‌دلیل تحریم مجبوریم برخی از قطعات ماشین‌آلات را از منابعی خریداری کنیم که فاکتور خرید پرداخت نمی‌کنند، امروز قیمت یک جفت لاستیک لودر هم‌قیمت خود لودر در چند سال پیش است که ما برای قطعه خریداری‌شده فاکتوری نداریم پس این موضوع ازسوی سازمان امور مالیاتی دور مانده و در هزینه‌کردها محاسبه نمی‌شود.
مدیرعامل شرکت نارین سنگ باختر مهم‌ترین خواسته خود از استاندار جدید را توجه به موضوع سوخت و به‌روزرسانی سهمیه معادن و صنایع معدنی اعلام کرد و گفت: من به عنوان فعال معدنی و یک صنعتگر در این عرصه همچنان مطابق با پروانه چند دهه قبل سوخت و گاز دریافت می‌کنم این در حالی است که طی این سال‌ها کار خود را در دو حوزه مذکور گسترش داده‌ام.
مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد؛ نقش معدن و صنایع معدنی در اقتصاد استان‌ها و به تبع آن کشور منحصر به مشارکت در افزایش تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی نمی‌شود بلکه سهم معناداری نیز در ایجاد فرصت‌های شغلی و کاهش فقر دارد.
به دیگر سخن صنعت معدن یکی از محرک‌های مهم در اقتصاد است و یک جایگاه اولیه در زنجیره تأمین منابع مورد نیاز بسیاری از صنایع دارد که اهمیت توجه به آن در زمان تحریم برای کشور همچون ایران دوچندان می‌شود یعنی معادن می‌توانند یکی از کلیدهای اصلی برای دستیابی به آینده امیدبخش باشند.
نقش معدن و صنایع معدنی در اقتصاد استان‌ها می‌تواند در تأمین اهداف توسعه پایدار نیز کمک‌کننده باشد؛ البته توسعه مواد معدنی عامل مهمی برای رشد اقتصادی است، اما اگر با برنامه‌ریزی دقیق و مدون انجام شود، می­تواند عامل توسعه‌دهنده رشد اجتماعی در کشورهای در حال توسعه نیز باشد اما گویی در استان همچنان فعالان این صنعت با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستند؛ از وجود معارض گرفته تا ماشین‌آلات مستهلک و عدم تطابق سهمیه سوخت با میزان فعالیت در این حوزه که گویی مشکل اخیر امروز دامنگیر بسیاری از معدنکاران همدانی شده پس انتظار می‌رود هرچه زودتر این امر به‌صورت اولویت از سوی سازمان متولی (اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان) مورد بررسی و رسیدگی قرار گیرد.

طاهره ترابی مهوش