مون‌پلیه فرانسه یک سال پیش در بیست‌ویکم دسامبر 2023، حمل‌ونقل عمومی را به‌منظور مبارزه با بحران آب‌وهوایی و کاهش هزینه‌های زندگی برای ساکنانش رایگان کرد. آمارهای جدید نشان می‌دهد که از آن زمان استفاده از وسایل‌نقلیه عمومی در این شهر یک‌سوم افزایش و مون‌پلیه 110 میلیون سفر در شبکه حمل‌ونقل عمومی خود داشته است؛ این رقم در سال 2019 برابر با 84 میلیون سفر بود.
شهرداری مون‌پلیه حمل‌ونقل عمومی رایگان را اقدامی برای آینده فرزندان شهر در رویارویی با چالش‌های تغییرات آب‌وهوایی با در دسترس قرار دادن تردد بدون کربن برای همه توصیف کرد که به‌صورت تدریجی برای همه ساکنان این منطقه شهری به مرحله اجرا گذاشته شد. حمل‌ونقل عمومی در سال 2020 در طول تعطیلات آخر هفته رایگان بود و سال بعد، برای افراد زیر 18 و بالای 65 سال رایگان شد. دو سال بعد مون‌پلیه طی اقدامی بلندپروازانه برای جهانی کردن این رویکرد آن را به‌طور کامل رایگان کرد.
استفاده از این خدمات تنها برای ساکنان در دسترس است و آن‌ها باید با استفاده از یک شناسه عکس‌دار و مدارک شناسایی خود برای دریافت کارت حمل‌ونقل رایگان ثبت‌نام کنند. این گذرنامه‌ها باید در هر سفر اسکن شود تا شهرداری بتواند آمار استفاده از وسایل‌نقلیه عمومی را در شهر ردیابی کند.
بحران آب‌وهوایی دلیل اصلی این اقدام بود، زیرا مسئولان مون‌پلیه درصدد حرکت به سمت حمل‌ونقل سبزتر برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلودگی هوا در شهر و تشویق ساکنان به استفاده از وسایل‌نقلیه عمومی بودند. آن‌ها همچنین خواستار بهبود بخشیدن به وضعیت و تعدیل هزینه‌های زندگی ساکنان شهر بودند که به‌دنبال پیاده‌سازی این طرح، یک خانواده چهارنفره در این شهر می‌توانند سالانه 1470 یورو پس‌انداز کنند.
*تأمین هزینه‌های حمل‌ونقل عمومی رایگان
حمل‌ونقل عمومی برای شهرها هزینه‌هایی دارد که باید به نوعی پرداخت شود. سه منبع اصلی تأمین مالی در فرانسه یکی درآمد تجاری همچون فروش بلیط است که مون‌پلیه هنوز از افراد غیرمقیم شهر برای آن هزینه می‌گیرد، دوم مالیاتی است که برای کارفرمایان با حداقل 11 کارمند به‌منظور تأمین هزینه خدمات حمل‌ونقل عمومی اعمال می‌شود و در نهایت بودجه عمومی است از مقامات محلی دریافت می‌شود.
منتقدان طرح‌های حمل‌ونقل عمومی رایگان استدلال می‌کنند که تأمین هزینه‌های این طرح بر دوش مالیات‌دهندگان است و این امر سرمایه‌گذاری در سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی را کاهش می‌دهد. بااین‌حال مون‌پلیه یک برنامه سرمایه‌گذاری یک میلیارد یورویی شش ساله در حمل‌ونقل دارد که با صرف بودجه در توسعه مسیرهای دوچرخه‌سواری و به‌اشتراک‌گذاری خودروها همچون حمل‌ونقل عمومی می‌شود.
مون‌پلیه ممکن است بزرگ‌ترین شهری باشد که حمل‌ونقل عمومی رایگان را در اروپا معرفی کرده است، اما هنوز با نخستین شهر اروپایی که به اجرای این طرح پرداخت فاصله زیادی دارد. تالین استونی در سال 2013 حمل‌ونقل عمومی را رایگان کرد. از آن زمان، چندین شهر و شهرک دیگر نیز به پیاده‌سازی طرح‌های مشابه پرداختند و دو کشور اروپایی نیز وارد عمل شدند، لوکزامبورگ در سال 2020 کل حمل‌ونقل عمومی خود را رایگان کرد و مالت در سال 2022 از این کشور پیروی کرد.