اکبر فتحی روز شنبه اظهار کرد: کشاورزی ایران با وجود ظرفیت‌های بالای اقلیمی و منابع طبیعی، هنوز نتوانسته به بهره‌وری و اقتصادی‌سازی مطلوب دست یابد در حالی که برخی از کشورهای موفق به‌ویژه در اروپا با مدیریت علمی، فناور محور و برنامه‌ریزی دقیق، کشاورزی خود را به یکی از سودآورترین بخش‌های اقتصاد تبدیل کرده‌اند.
وی در تشریح دلایل عدم دستیابی کشاورزی ایران به بهره‌وری و اقتصادی‌سازی (سودآوری) گفت: متوسط مساحت زمین‌های کشاورزی در ایران حدود پنج هکتار است، در حالی که این رقم در فرانسه به 55 هکتار و در آلمان به 60 هکتار می‌رسد، بنابراین پراکندگی زمین‌های کشاورزی را می‌توان یکی از دلایل مهم غیراقتصادی بودن مکانیزاسیون و مدیریت علمی دانست.
*بازدهی آبیاری در کشاورزی ایران 15 درصد پایین تر از متوسط جهانی
معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به پایین بودن بازدهی آبیاری در ایران، افزود: بازدهی آبیاری در کشور بین 35 تا 40 درصد بوده که از متوسط جهانی آن با 55 درصد و کشوری مثل هلند با 85 درصد بازدهی، شرایط نامطلوبی دارد.
فتحی تأکید کرد: سهم آب تجدیدپذیر اختصاص‌ یافته به کشاورزی در ایران بسیار بالا و حدود 80 درصد است درحالی که اروپا کمتر از 50 درصد آب تجدیدپذیر خود را به بخش کشاورزی اختصاص می‌دهد.
*تفاوت 25 درصدی سهم ضایعات کشاورزی ایران در مقایسه با اروپا
وی با بیان اینکه سهم ضایعات محصولات کشاورزی ایران بین 30 تا 35 درصد و در اروپا فقط بین پنج تا 10 درصد است، اظهار کرد: سهم صنایع تبدیلی در ارزش افزوده کشاورزی ایران بسیار پایین و در حد 15 درصد است در حالی که این رقم برای کشوری مثل هلند به 60 درصد می‌رسد.
*نظام یارانه‌های غیرهدفمند مثل یارانه آب و کود موجب اسراف منابع شده‌اند
وی، نظام یارانه‌های غیرهدفمند مثل یارانه آب و کود که موجب اسراف منابع شده‌اند را یکی از دلایل مهم وضعیت نامطلوب کشاورزی ایران عنوان کرد و گفت: یارانه‌ها در اروپا مشروط به رعایت استانداردهای زیست محیطی و بهره‌وری هستند.
معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی به نمونه‌های موفق کشاورزی در اروپا اشاره کرد و افزود: کشور هلند با وجود تراکم جمعیتی بالا، بهره‌وری آب کشاورزی آن 85 درصد است که راهکار رسیدن به این شرایط در سیستم آبیاری زیرسطحی و پایش لحظه‌ای رطوبت خاک است که بر اساس این الگو، ما نیز می‌توانیم پروژه‌های آزمایشی را در استان‌های مختلف مثل اصفهان و کرمان اجرا کنیم.
فتحی ادامه داد: در کشور آلمان نیز 70 درصد تولید شیر توسط تعاونی‌های کشاورزی با قراردادهای بلندمدت توزیع می‌شود که مزیت این اقدام، تضمین بازار و قیمت برای کشاورز است و این الگو می‌تواند با اجرای طرح‌های پیوند صنعت و کشاورزی مثل قرارداد پشتیبانی کشت چغندر با کارخانه‌های قند در کشور ما نیز اجرایی شود.
وی گفت: 80 درصد کود مصرفی در کشور دانمارک از بیوگاز و بازیافت ضایعات کشاورزی تأمین می‌شود که در این راستا می‌توانیم نیروگاه‌های بیوگاز در مجاورت دامداری‌های صنعتی احداث کنیم که البته الگوی موفقی از این طرح نیز در استان مازندران داریم.
این مقام مسئول اظهار کرد: در کشور فرانسه از ربات‌های برداشت میوه (مانند ربات Strawberry Picker) استفاده می‌شود که باعث کاهش هزینه نیروی کار تا 40 درصد شده است و برای اجرایی کردن این الگو در ایران می‌توان سامانه Farm Management Software را در کشت‌های گلخانه‌ای ایران مستقر کرد.
*نقشه راه بهبود وضعیت کشاورزی در ایران
فتحی به نقشه راه پیشنهادی برای بهبود وضعیت کشاورزی ایران اشاره کرد و افزود: برای بهبود بهره‌وری آب، در کوتاه‌مدت می‌توان کنتورهای هوشمند آب در دشت‌های ممنوعه نصب کرد و برای بلندمدت نیز به توسعه کشت‌های هایدروپونیک (آبکشت که خاک در آن به‌کار نمی‌رود) در 20 درصد مزارع روی آورد.
وی ادامه داد: برای توسعه زنجیره ارزش نیز ایجاد 10 قطب صنایع تبدیلی در استان‌های شمالی در کوتاه‌مدت و راه‌اندازی بورس محصولات کشاورزی در بلندمدت پیشنهاد می‌شود و در حوزه بازارهای صادراتی نیز دریافت گواهی‌های بین‌المللی برای زعفران و پسته و ایجاد برند ملی برای پنج محصول راهبردی می‌تواند راهگشا باشد.
معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی نقطه قوت اقتصاد کشاورزی ایران را تنوع اقلیمی (کشت چهار فصل) و نیروی انسانی جوان و نقطه ضعف آن را نظام توزیع نهاده‌ها و بازار غیرشفاف نام برد که در این راستا تقاضای جهانی برای محصولات ارگانیک و سوپرفودها (مانند زعفران و انار) یک فرصت و تشدید تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب زیرزمینی یک تهدید است.
فتحی افزود: راه‌حل نهایی برای بهبود وضعیت اقتصاد کشاورزی، ترکیب فناوری اروپایی با مزیت‌های بومی مثل استفاده از گلخانه‌های هوشمند هلندی در مناطق کویری ایران است و تحلیل‌ها در این راستا نشان می‌دهد که اقتصادی کردن کشاورزی ایران، نه‌تنها ممکن است بلکه با برنامه‌ریزی فناورانه می‌تواند به مزیت رقابتی ملی تبدیل شود.