سپهرغرب، گروه خبر: یک کارشناس و متخصص گیاه‌پزشکی و حفظ نباتات نسبت به استفاده غیر اصولی از کودها و سموم شیمیایی در حوزه کشاورزی هشدار داد و آثار زیان‌بار ناشی از آن را تشریح کرد.
رشد جمعیت و افزایش تقاضا برای غذا از یک‌سو و حجم قابل توجه خسارت عوامل خسارت‌زای زنده ازجمله آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز از سوی دیگر، باعث ترغیب کارشناسان و کشاورزان به کاربرد ترکیبات سنتزی ازجمله کودها و سموم شیمیایی در مزارع و باغات شد.
اگرچه کاربرد کودهای شیمیایی به‌طور چشمگیر سبب افزایش سطح کمی تولیدات کشاورزی شده و سموم کشاورزی نیز به‌دلیل سریع‌الاثر بودن و دسترسی راحت به آن‌ها در مهار عوامل خسارت‌زا سودمند و ضروری بوده و مقبول کشاورزان است، اما افراط در مصرف این نهاده‌های شیمیایی به امید افزایش بیشتر محصول و دستیابی به منافع بشر، آثار نامطلوبی برای سلامت انسان و محیط‌زیست به یادگار خواهد گذاشت که از آن جمله پدیده مقاومت عوامل خسارت‌زا، ظهور آفات جدید، به خطر افتادن سلامت کشاورزان و مصرف‌کنندگان محصولات کشاورزی، خسارت روزافزون خاک و منابع آبی و مهم‌تر از آن تولید محصولات ناسالم و حاوی باقی‌مانده بیش‌ازحد مجاز کودها و سموم شیمیایی و تبدیل محصولات کشاورزی سالم به محصولاتی خطرناک را می‌توان نام برد.
رضا نامداری که دارای دکترای تخصصی گیاه‌پزشکی بوده و کارشناس حفظ نباتات است، در این راستا طی گفت‌وگویی اظهار کرد: استفاده غیر اصولی و بی‌رویه از نهاده‌های شیمیایی کشاورزی خصوصاً سموم سنتزی، دارای آثار نامطلوبی بر سلامت انسان است.
وی افزود: مسمومیت واژه‌ای عمومی است و شامل اثرات زیان‌آوری بوده که توسط آفت‌کش‌ها ایجاد می‌شود. این اثرات زیان‌بار می‌تواند شامل گروهی از علائم ساده همچون سردرد، تهوع و یا علائم شدید مثل کما، تشنج و حتی مرگ باشد.
این کارشناس حفظ نباتات عنوان کرد: همچنین بروز انواع سرطان، نقص در سیستم تولید مثل، ناقص‌الخلقگی، بیماری‌های پوستی، تنفسی و عصبی ازجمله دیگر عوارض سموم شیمیایی کشاورزی بر سلامت انسان بوده که طی تحقیقات مختلف در سطح دنیا به اثبات رسیده است.
وی تصریح کرد: از آثار نامطلوب استفاده غیر اصولی و بی‌رویه از کودها و سموم شیمیایی کشاورزی بر محیط‌زیست می‌توان آلودگی خاک و تغییر pH آن، آلودگی آب و مرگ آبزیان و نیز کاهش تنوع زیستی به‌واسطه ورود باقی‌مانده بیش‌ازحد این نهاده‌های شیمیایی به طبیعت را نام برد.
این مقام مسئول گفت: با توجه به مسائل مطرح‌شده و نظر به اهمیت تبعات و آثار مخرب کودها و سموم شیمیایی کشاورزی بر سلامت انسان و محیط‌زیست، اتخاذ تدابیری جهت تغییر نگرش در شیوه تولید محصولات کشاورزی و کاهش مصرف ترکیبات شیمیایی ضروری است که از آن جمله می‌توان به کشاورزی پایدار با تکیه بر اصول اقتصادی، زراعی، اجتماعی، زیست‌محیطی و اخلاقی با توجه ویژه به تولید محصولات ارگانیک و یا سالم اشاره کرد.
نامداری تصریح کرد: در کشاورزی ارگانیک و زیستی یا اصطلاحاً کشاورزی اخلاقی که یک سیستم مدیریتی جامع گراست، استفاده از نهاده‌های شیمیایی صنعتی و خارج از مزرعه مانند کود، سم، تنظیم‌کننده رشد، آنتی‌بیوتیک و غیره کاملاً ممنوع و یا بسیار محدود است که این امر سبب بهبود سلامت کشت بوم‌ها، حفظ تنوع زیستی و فعالیت زیستی خاک و مدیریت عوامل خسارت‌زا بدون لطمه زدن به محیط‌زیست شده و کیفیت و سلامت محصولات کشاورزی تولیدی نیز افزایش می‌یابد.
وی خاطرنشان کرد: البته با توجه به موانع، مشکلات و محدودیت‌های موجود در مسیر کشاورزی زیستی در کشور ایران ازجمله فراهم نبودن جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، امروزه تولید محصول سالم به‌عنوان نخستین گام دستیابی به کشاورزی ارگانیک، مورد توجه است.
این کارشناس حفظ نباتات عنوان کرد: در تعریف محصول سالم می‌توان گفت که این نوع محصول دارای حد مجاز باقی‌مانده سموم، فلزات سنگین و سایر ترکیبات شیمیایی مطابق استانداردهای موجود در دنیا است؛ به عبارت دیگر می‌توان گفت که در تولید محصول سالم میزان بهینه سموم و سایر ترکیبات شیمیایی در زمان مناسب مصرف شده است و یا اینکه از سایر ترکیبات جایگزین برای مدیریت عوامل خسارت‌زا و تغذیه این محصولات بهره برده‌اند؛ بنابراین مصرف این‌گونه محصولات کشاورزی خطری برای سلامت مصرف‌کنندگان نخواهد داشت.
وی با اشاره به اینکه البته راهکارهای دیگری نیز برای کاهش مصرف نهاده‌های شیمیایی در بخش کشاورزی وجود دارد که به‌نوعی روش‌های کمکی جهت تولید محصول سالم هستند، گفت: کاربرد کودهای آلی، مدیریت تلفیقی عوامل خسارت‌زا، افزایش آگاهی کشاورزان، افزایش نظارت بر عرضه کودها و سموم شیمیایی و راه‌اندازی آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت و سلامت محصولات کشاورزی از آن جمله هستند که در این راستا اقدامات بسیار خوبی در سطح استان لرستان انجام شده است؛ راه‌اندازی سیستم مانیتورینگ سموم، برخورد با فروشندگی‌های غیر مجاز سموم، تأسیس و توسعه کلینیک‌های گیاه‌پزشکی، توزیع اقلام کنترل غیر شیمیایی آفات، توسعه روش کنترل بیولوژیک آفات با استفاده از زنبورهای پارازیتوئید، برگزاری کلاس‌های آموزشی جهت ارتقای دانش بهره‌برداران کشاورزی، آشنایی آن‌ها با شیوه‌های نوین مدیریت مزرعه و ایجاد سایت‌های تولید محصول سالم ازجمله این فعالیت‌هاست.
وی خاطرنشان کرد: همان‌گونه که همه ما معتقدیم سلامتی یکی از بزرگ‌ترین نعمت‌های الهی است، بایستی این نکته را مد نظر قرار دهیم که یکی از راه‌های دستیابی به سلامتی و حفظ این موهبت الهی، استفاده از غذای سالم است؛ وجود آیات و روایات متعدد در دین مبین اسلام، گواه اهمیت غذای سالم بوده، به‌عنوان مثال در آیه 51 سوره مبارکه مؤمنون ذکر شده است که غذای طیب بالاتر از غذای حلال است و یا در حدیثی از حضرت علی (ع) نقل شده که با سلامت مزاج لذت غذا درک می‌شود.
نامداری گفت: بنابراین بهره‌برداران بخش کشاورزی با تأسی از آیات و روایات و توجه ویژه به اصول اخلاقی و بهره‌گیری از ظرفیت کارشناسان شاغل در مراکز جهاد کشاورزی دهستان‌ها، بایستی بیش‌ازپیش در تولید محصولات کشاورزی سالم همت کرده و سهم خود را در ارتقای سلامت محیط‌زیست (با توجه به اصل پنجاهم قانون اساسی)، سلامت مصرف‌کنندگان محصولات کشاورزی و تشکیل جامعه سالم به‌خوبی ادا کنند.
شناسه خبر 16175
