سپهرغرب، گروه فرهنگی - سمیرا گمار: یک مدرس حوزه و دانشگاه گفت: کلیدواژه حفظ دستاوردهای ماه رمضان، استغفار اسات و اگر به سه ماه رجب، شعبان و رمضان نگاه کنیم، محور ادعیه و اذکار در این سه ماه، استغفار است که در ماه مبارک رمضان جلوه‌های پررنگ‌تری دارد و در شب‌های قدر به اوج خود می‌رسد.

اهمیت و جایگاه ماه مبارک رمضان، آثار دنیوی، اخروی و بهره‌مندی از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین و ارزشمندترین ماه در آیینه آیات قرآن و روایات به‌روشنی بیان شده، چنان‌که در روایتی از معصوم(ع) دراین باره آمده است: «خداوند در هر شب از ماه مبارک رمضان، هنگام افطار هفتاد هزار هزار شخص را که همه مستوجب آتش هستند، از آتش نجات می‌دهد و شب آخر ماه رمضان که می‌شود، به مقدار تمام آنچه که در ماه رمضان از آتش نجات داده، نجات می‌‌دهد.» رسول گرامی اسلام(ص) نیز درباره ماه مبارک رمضان فرموده‌اند: «اَوَّلُهُ رَحمَة، وَسَطُهُ مَغفِرَة و آخِرُهُ إجابَة؛ دهه اول ماه مبارک رمضان، لطف و رحمت ذات پرودگار به بندگانش است و وسط ماه توبه، استغفار و آمرزش گناهان و دهه آخر موسم نتیجه‌گیری است.» روایاتی ازاین دست درباره فضیلت ماه مبارک رمضان بسیار است که مجال پرداختن به همه آن‌ها نیست.

اکنون که در دهه پایانی ماه مهمانی خدا واقع شده‌ایم، دو شب از لیالی قدر را پشت سر گذاشته‌ایم و شب بیست‌وسوم ماه مبارک، به‌ عنوان آخرین شب قدر برایمان باقی مانده است. هر مهارتى که انسان به دست می‌آورد، براى تثبیت و بقاى آن، باید ارتباط خود را با آن مهارت، اگرچه به‌صورت اندک، حفظ کند. این مطلب در مورد مسائل معنوى و اخلاقى نیز صدق می‌کند. بنابراین امشب که مصادف با شب بیست‌وسوم از ماه مبارک رمضان و آخرین شب از میان سه شبی است که احتمال شب قدر بودن آن وجود دارد، خبرنگار سپهرغرب گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام‌والمسلمین قصری‌فر مدرس حوزه و دانشگاه درباره استفاده از حقیقت شب قدر و حفظ دستاوردهای ماه مبارک رمضان ترتیب داده است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

      شب‌های قدر، ظرف سیروسلوک انسان به سمت خداوند

حجت‌الاسلام‌والمسلمین قصری‌فر با اشاره به لزوم پی بردن به اهمیت شب‌های قدر، عنوان کرد: اگر دراین باره می‌خواهیم به نتیجه مطلوب برسیم، باید این شب‌ها را ظرف سیروسلوک انسان به سمت خداوند ببینیم. یعنی یک جزء اثرگذار از مسیر سیرالی‌الله، تا بتوانیم به نتیجه‌گیری درست، دست یابیم.

وی خاطرنشان کرد: انسان وقتی تصمیم مهمی در زندگی خود می‌گیرد و می‌خواهد آن را محقق کند، در گام نخست باید یک عهد و پیمان محکم ببندد. بعد آن را تجدید و به‌روزرسانی کند و در کنار این عهد و پیمان به یک نیروی قوی متصل شود تا بتواند خود را ارزیابی کند. ماه مبارک رمضان در تصمیم برای سیروسلوک الی‌الله انسان، نقش فوق‌العاده‌ای دارد. چون در طول یک‌سال تنها یک ماه وجود دارد که از فضایل و امتیازات ویژه‌ای برخوردار است.

این مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: فضایل ماه رمضان و ارزش و اهمیتی که دارد، به‌گونه ای است که انسان هم می‌تواند عهد و پیمان بسته و به محاسبه و ارزیابی اعمال یک‌سال گذشته خود بپردازد و هم می‌تواند یک برنامه‌ریزی با توان مضاعف برای یک‌سال آینده خود داشته باشد.

      امتیازات ویژه ماه رمضان برای افزایش ظرفیت ماست

حجت‌الاسلام قصری‌فر با بیان اینکه؛ خوابیدن در ماه مبارک رمضان عبادت است، نفس کشیدن ثواب تسبیح را دارد و تلاوت یک آیه قرآن، برابر با کل قرآن است، اظهار کرد: دلیل این امتیازات ویژه اینست که خداوند می‌خواهد در ماه مبارک رمضان، برای ما ظرفیتی ایجاد کند که برای یک‌سال خود ره‌توشه آماده کنیم.

وی تأکید کرد: با اوصافی که در مورد ماه مبارک رمضان گفته شد، اهمیت شب‌های قدر بهتر درک می‌شود. چراکه شب‌های قدر گل سرسبد ماهی است که آن ماه، گل سرسبد سایر ماه‌ها است. با این بیان، شب‌های قدر بهترین فرصت برای تجدید عهد، محاسبه اعمال و بالابردن ظرفیت انسان است.

این مدرس حوزه و دانشگاه در ادامه افزود: اگر بادقت به ماه مبارک رمضان و پازل سیروسلوکی که به سمت خداوند است، نگاه کنیم، در می‌یابیم: بُعد سوم یعنی بالا بردن ظرفیت، از دو بُِعد دیگر یعنی تجدید عهد و محاسبه اعمال، مهم‌تر است و همین امر، توان ما را برای یک‌سال بالا خواهد برد.

      عید فطر، عید سالک‌الی‌الله

حجت‌الاسلام قصری‌فر اعلام کرد: خداوند در طول این یک‌ماه برای بندگان خود فرصتی فراهم کرده که برخلاف مهمانی‌های دیگر با «صوم و جوع» و کثرت ثواب‌ها، اندوخته‌ای برای سایر ماه‌ها و حرکت در مسیر الی‌الله کسب کنند. از همین رو عید سالک با پایان ماه رمضان و عید فطر آغاز شده و سالک ازاین لحظه وارد سال جدید می‌شود.

وی در ادامه با تأکید بر چگونگی حفظ دستاوردهای ماه مبارک رمضان در سایه یک ماه عبادت و عبودیت، گفت: مفهوم قدر فارغ از تعبیرهای مرسوم فلسفی موجود، اینست که این شب، شب افزایش ظرفیت‌ها است، یعنی در این سه شب که محتمل‌ترین شب‌ها برای شب قدر است، با ارتباط جدی با خداوند ظرفیت‌های وجودی ما برای 11 ماه افزایش یافته و وسیع می‌شود. چراکه اساساً بهترین فرصت برای بالا بردن ظرفیت در شب قدر و افزایش توشه برای مسیر، شب‌های قدر هستند.

این مدرس حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه به تعبیر روایات، هر شب قدر بهتر از هزار ماه است، تشریح کرد: اگر ظرفیت ماه رمضان را در نظر بگیریم، با این فضیلتی که در شب‌های قدر است، به عدد قابل‌توجهی می‌رسیم که شاید از توان محاسباتی ما خارج باشد. فقط می‌توان گفت: اندوخته‌ای که در این شب‌ها به دست می‌آید، بسیار زیاد است.

حجت‌الاسلام قصری‌فر در بخش بعدی سخنان خود با تأکید بر اینکه کلیدواژه حفظ دستاوردهای ماه رمضان استغفار است، گفت: اگر به سه ماه رجب، شعبان و رمضان نگاه کنیم، محور ادعیه و اذکار در این سه ماه، استغفار بوده و در ماه مبارک رمضان این استغفار جلوه‌های پررنگ‌تری دارد و در شب‌های قدر به اوج خود می‌رسد.

      مهم‌ترین ذکر در شب‌های قدر استغفار است

وی اضافه کرد: استغفار به تعبیر رهبر انقلاب(دام‌ظله) یعنی ورود به سرزمین غفران الهی، به این معنی که؛ اگر ما گناهان خود را همانند زخم فرض کنیم، استغفار این زخم‌ها را کم‌رنگ و محو می‌کند. البته در هرکسی مراتب آن متفاوت است. مثلاً در روایات داریم که حتی رسول‌الله(ص) که بهترین بنده خدا بود، روزی 70 مرتبه استغفار می‌کرد که مقام حضرت را ارتقا می‌داد.

این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه مهم‌ترین ذکر، در شب‌های قدر استغفار است، ابراز کرد: وقتی دعای جوشن کبیر خوانده می‌شود، بعد از پایان هر فراز می‌گوییم: «خَلِّصنا مِنَ النّار یا رَبِّ» که محور آن طلب آمرزش و استغفار است، نماز دو رکعتی سفارش شده، در شب‌های قدر نیز تکیه به استغفار دارد و اصلاً خود ذکر استغار نیز در این شب‌ها، وارد شده که باید این ذکر و عمل را به‌عنوان پایه اعمال محکم و جدی گرفت.

      آمادگی حاصل شده در شب‌های قدر، بستری مناسب برای آماده‌سازی دوران ظهور است

حجت‌الاسلام قصری‌فر در بخش دیگری از سخنان خود، با تأکید بر اینکه ایام و شب‌های ماه مبارک رمضان به‌ویژه آمادگی حاصل شده در شب‌های قدر، بستری مناسب برای آماده‌سازی دوران ظهور است، تصریح کرد: اگر همه اتفاقات عالم را در صراط مستقیم ببینیم، ظهور نیز در پازل صراط مستقیم و یکی از مراحل رشد جامعه مؤمنان است که اگر از این صراط مستقیم خارج شویم، نمی‌توانیم چیزی را ره‌توشه خود کنیم.

وی ادامه داد: آمادگی مؤمنین در این ماه این فرصت را فراهم می‌کند که جامعه ظرفیت پذیرش امام را داشته باشد. چراکه غیبت حضرت در نقطه مقابل این موضوع قرار دارد و به‌دلیل اینکه ما نمی توانیم، ولی خدا را درک کنیم، دوره طولانی غیبت اتفاق افتاده است. پس رشد ما به درک وجود مقدس امام‌عصر(عج) نمی‌انجامد و اگر بخواهیم فضای انتظار را به درستی تحلیل کنیم، باید بگوییم: ظهور با رشد و ارتقای مؤمنان عجین است.

این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه به تعبیر قرآن در شب قدر، همه فرشتگان بر حجت خدا نازل می‌شوند و مقدرات عالم در طول یک‌سال برای حجت خدا معلوم می‌شود، اذعان کرد: نقش ما می‌تواند این باشد، که با رشد خود و ارتقای ظرفیت وجودیمان به حجت خدا نشان دهیم، در مسیر رسیدن به خواسته‌های ایشان آماده هستیم و مثل یک سرباز می‌خواهیم، در پازل حرکتی امام‌عصر(عج) حرکت کنیم که این نقطه، همان نقطه اتصال شب‌های قدر است.

      حقیقت شب قدر، حضرت زهرا(س) و محور حیات حضرت، ولایت‌مداری است

حجت‌الاسلام قصری‌فر در ادامه سخنان خود با بیان اشاره به اینکه حقیقت شب قدر، حضرت زهرا(س) هستند و اگر کسی به ایشان معرفت پیدا کند، شب قدر را درک کرده است، به درک معرفت فاطمه‌زهرا(س) اشاره کرد و گفت: این روایت ناظر به پیچیده بودن و مخفی بودن حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها است که هم قبر ایشان مخفی است و هم قدر ایشان. ما جایگاه حضرت را به‌خوبی و درستی درک نکرده‌ایم. حال آنکه امام‌عصرعجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف فرموده‌اند: مادرم حجت خدا بر ما است. اینکه حضرت صدیقه‌طاهره، حجت خدا بر سایر ائمه هستند، نشان از مقام والای حضرت دارد.

وی در ادامه تشریح کرد: درک معرفت حضرت زهرا(س) رسیدن به محور جدی حیات آن حضرت است. به عبارتی؛ اگر بخواهیم، قدر و مقام حضرت زهرا(س) را بشناسیم، باید ببنییم، جوهر و اصالت حرکت زهرا سلام‌الله‌علیها چیست؟ همه این مسئله در ولایت‌مداری و ولایت‌پذیری ایشان خلاصه می‌شود و اگر ما این ویژگی حضرت را در خود تقویت کرده و با تبعیت از ایشان در شناخت و اطاعت از ولایت گام برداریم، می‌توانیم بگوییم، به حضرت نزدیک شده‌ایم.

این مدرس حوزه و دانشگاه با اشاره به استفاده از ظرفیت کم‌نظیر شب بیست‌وسوم ماه مبارک رمضان، یادآوری کرد: نباید شب‌زنده‌داری ما فقط به عزاداری و سوگواری محدود شود، اصل ماجرا معرفت، نسبت‌به مقام حضرات معصومین علیهم‌السلام است. باید ببینیم، حضرت زهرا(س) چگونه از ولی خدا در زمان خود پیروی کرد؟ ما نیز همان‌گونه خود را برای یاری ولی خدا آماده کنیم و این موضوع را باید بفهمیم که اگر این را درک کنیم، به خیلی چیزها می‌توانیم برسیم.

حجت‌الاسلام قصری‌فر تأکید کرد: برای ظهور علاوه‌بر خودسازی به جامعه‌سازی و آماده کردن جامعه نیز نیاز داریم. چون جامعه را افراد می‌سازند و اجتماع انسان‌ها با اجتماع حیوانات فرق دارد. حیوانات در کنار یکدیگر هستند. اما مناسباتی بین آن‌ها تعریف نشده است. اما جامعه‌سازی در انسان با خودسازی و ایجاد بستر رشد در جامعه حاصل می‌شود.

      ولی خدا نقش انسان‌ها را در حرکت به سمت خدا، مشخص می‌کند

وی در پایان سخنان خود بیان کرد: نقشه حرکت در جامعه در دستان ولی خدا است و نخستین فردی که در کاروان سیر‌الی‌الله حرکت می‌کند، ولی خداست. نقش همه انسان‌ها را نیز در این حرکت، ولی خدا مشخص می‌کند. اگر ما می‌خواهیم در روز عید فطر مشمول رها‌شدگان در دعای قنوت نماز عید باشیم و جزء سرمایه‌های ولی خدا محسوب شویم، نکته اول، همان ولایت‌پذیری و نکته دوم، مداومت بر استغفار است. با استعانت از خدای متعال در ذیل قرآن و اهل بیت(ع) مورد غفرات الهی واقع شده و گناهانمان نیز مورد بخشش قرار گیرد.