سپهرغرب، گروه فرهنگی: ستر و پوشش یکی از شاخصه‏‌های آدمی است، وجه تمایز او از دیگر موجودات بوده و از نیازهای فطری انسان به‌شمار می‏رود. این مهم در منطق الهی از چنان جایگاه رفیعی برخوردار است که قرآن کریم ضمن نعمت و هدیه الهی خواندن پوشش، به کارکردهاى مختلف آن اشاره کرده و مى‏فرماید: «اى فرزندان آدم، براى شما لباسى فرو فرستادیم که اندامتان را مى‏پوشاند و مایه زینت شما بوده... این از آیات خداوند است؛ باشد که متذکر شده، پند گیرید» (اعراف ـ 27(

نشانه دیگر اهمیت «پوشش» در حیات انسانی- اسلامی آدمی، تلاش شیطان و اولیای او برای برکَندن پوشش از تن آدمی و سوق دادن او به سوی عریانی و برهنگی در بیشینه و یا ایجاد انحراف در مقدار و نحوه پوشش در کمینه آن است. چنانکه قرآن کریم تلاش شیطان برای برکَندن پوشش از تن آدم و حوا و اخراج آن دو از بهشت بَرین را این‌گونه به تصویر می‏کشد: «اى فرزندان آدم! مبادا شیطان شما را بفریبد، آن‏چنان که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون راند و لباسشان را از تنشان بیرون آورد» (اعراف-27)

بر همین اساس خدای متعال انسان را براساس جنسیت به پوشش مناسب شأن، ترغیب و توصیه کرده و عدم پوشش و عاری بودن از لباس مناسب را نوعی ناهنجاری و از علائم بدویت و جاهلیت برشمرده است.

قرآن کریم چهار ویژگی برای جاهلیت عرب برمی‌شمارد: «ظنَّ الجاهِلیَّةِ آیه 154 سوره آل عمران، حُکم الجاهلیّة آیه 50 سوره مائده، تَبَرُّجَ الجاهِلیَّةِ آیه 33 سوره احزاب، حَمِیَّةَ الجاهِلیَّه آیه 26 سوره فتح».

اساساً تبرج و خودنمایی زن در اجتماع و معاشرت‌های آزاد، سبب انحراف جنسی می‌شود و عدم پوشش زن، مایه تباهی و فساد است؛ چنان که می‌بینیم در کشورهایی که حجاب وجود ندارد، فساد و آلودگی‌ها که از همین رهگذر سرچشمه گرفته است، بسیار وحشت‌بار و خانمان‌سوز بوده و به‌مراتب نسبت به کشورهایی که حریم میان زن و مرد را رعایت می‌کنند، زیادتر است.

اهمیت مقوله پوشش در بیان فوق، حاصل «رهیافت وحیانی» به آن است. کندوکاو از طریق «رهیافت تجربی» نیز بیانگر آثار انسان‏پرور و جامعه‏ساز «پوشش» از سویی و عواقب انسان‏سوز و جامعه‏برانداز «بی‏پوششی» و «بدپوششی» از سوی دیگر است.

بدیهی است مقوله‏ای با این درجه از اهمیت و تأثیرگذاری در حیات انسانی، از نگاه مکتبی که داعیه جامعیت، جاودانگی و جهان‏شمولی دارد، بایسته و شایسته غفلت و یا کم‏توجهی نیست؛ چنانکه سیری اجمالی در بیان و بنان (قول و فعل) شارع مقدس و مبینان معصوم شریعت (ع) در حوزه تکوین و تشریع، بیانگر اهتمام و توجه وافر ایشان به مقوله «پوشش» است.

آفریدگار آدمی در مرحله تکوین، نیاز به پوشش را در درون وی به‌صورت نیازی فطری به ودیعت نهاده (اعراف: 22)، در مقام تشریع نیز او را ملزم به رعایت پوشش انسانی- الهی کرده است؛ ازجمله آیات: 31 و 60 سوره نور و آیات 33، 53 و 59 احزاب، بر مسئله حجاب تأکید کرده و حتی فواید پوشش، منابع تهیه و شیوه‏های ساخت ابزار پوشش و درنهایت حدود آن را مورد توجه و تأکید قرار داده است. (نحل: 5، 14، 80 و 81 فاطر: 12 و غیره)

بالطبع در بیان و بنان مبینان معصوم شریعت (ع) نیز مقوله پوشش مورد توجه و التفات فوق‏العاده‏ای بوده است. توجه به این مقوله در سیره معصومین (ع) و نوع مواجهه ایشان با این پدیده و تبیین آن، در دو مقام «تبلیغ و ترویج فرهنگ پوشش» (جهت اثباتی) و «مقابله و مبارزه با بدپوششی» (جهت سلبی) امکان‏پذیر است. از سوی دیگر تغییر و تحولات زمانی و مکانی و بهره‏گیری از شیوه‏های مختلف در تبلیغ فرهنگ صحیح پوشش و مبارزه با مقوله بدپوششی، لازم است؛ چنانکه این مهم در سیره ایشان مشهود است.

در منطق دین، بدحجابی طیف گسترده‏ای از رفتارها مانند پوشش اندام، دوخت، جنس و رنگ لباس، شیوه گفتار و نگاه، طنین صدا، نوع راه رفتن، نمایش زیورآلات، آرایش کردن و حتی استفاده از مواد خوشبو‌کننده را در برمی‏گیرد، اما مصداق بارز آن «نداشتن پوشش مناسب» است؛ پوششی که برگرفته از فقه اسلامی و هم‌راستا با انتظارات جامعه اسلامی نباشد و موجب ترویج فساد و هتک عفت عمومی ‌شود. ازاین‌رو پوشیدن لباس‏های تنگ، تحریک‌کننده، بدن‏نما و یا آشکار کردن قسمت‏هایی از بدن که نیازمند پوشش است و نشان دادن مواضع آرایش‌شده و نیز بر تن کردن لباس شهرت، از نمادهای آشکار بدپوششی است.

نکته دیگر اینکه بدپوششی منحصر به زنان نیست و مردان را نیز شامل می‏شود؛ یعنی مردان نیز ملزم به رعایت نوعی از پوشش هستند که درصورت تجاوز و عدم رعایت آن، هنجارهای اخلاقی و اجتماعی جامعه را دچار مخاطره می‌کنند.

سادگی در پوشش و پرهیز از خودنمایی، بهترین وسیله برای صیانت از اخلاق اجتماعی است. ازجمله شواهدی که نشان می‌دهد در جوامع به‌اصطلاح آزاد، به‌هیچ‌وجه غریزه جنسی کاهش پیدا نکرده بلکه طغیان کرده و به‌صورت یک بحران اجتماعی و انسانی درآمده است، به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

1- کاهش سن باروری 2- افزایش روابط نامشروع 3- از بین رفتن بنیان خانواده 4- بالا بودن آمار تعرض و خشونت 5- استفاده از زنان در تبلیغات و تجارت 6- افزایش فرزندان نامشروع و مادران تنها

نکته جالب توجه این است که طبق اعترافات اندیشمندان غربی علت گسترش این بحران‌ها در کشورهایشان نوع لباس پوشیدن و برهنگی زنان عنوان شده است.

«دون پیرو کورسی» کشیش دهکده سان تِرِنسو ایتالیا در سال 2009 طی سخنان جنجالی بیان کرد: «دلیل افزایش خشونت علیه زنان، دامن‌های کوتاه و لباس‌های نامناسب آن‌ها است.» بی‌مناسبت نیست که نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در هیئت حاکمه آن رژیم غاصب پیشنهاد می‌دهد برای مقابله با جمهوری اسلامی ایران به‌جای موشک، دامن‌های کوتاه و شلوار‌های جین بفرستند. متأسفانه باید اذعان کرد که متولیان فرهنگی و مسئولین 26 نهاد متولی فرهنگ حجاب، آن اراده معطوف به عمل و همت و تیزبینی و همه‌جانبه‌نگری لازم برای مقابله به‌موقع و درخور را در مقابل هجمه‌های دشمن نشان نمی‌دهند. قانون منع تولیدکننده‌های لباس و پوشاک از مارک‌های خارجی شورای عالی انقلاب فرهنگی متأسفانه در حد یک مصوبه ماند و هیچ‌وقت عملی نشد و امروز یک خانواده مسلمان در بازار اسلامی لباس در شأن جامعه اسلامی و بدون مارک خارجی را به‌سختی می‌تواند پیدا کند. قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب ازجمله قوانینی است که در زمینه حجاب مصوب شده، این قانون در 13 دی‌ماه 84 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید، اما آب این مصوبه به کرت جامعه نرسید و امروز حاصل این مسامحه و عقب‌نشینی از ارزش‌های قدیم ایرانی اسلامی، بروز و ظهور فرهنگ غربی در کوچه و خیابان‌های جامعه است. این وضعیت انسان را به یاد نقشه‌های دشمن می‌اندازد که: فرانتس فانون (جامعه‌شناس و فیلسوف فرانسوی‌زبان) درباره حجاب می‌گوید: استعمار حداکثر کوشش خود را بر مسئله چادر تمرکز داده است، هر چادری که دور انداخته می‌شود، افق جدیدی را که تا آن هنگام بر استعمارگر ممنوع بود، در برابر او می‌گشاید، پس از دیدن هر چهره بی‌حجابی امید‌های حمله‌ور شدن اشغالگر 10 برابر می‌شود.

آلودگی به بی‌عفتی رابطه مستقیمی با بی‌حجابی، برهنگی و خودآرایی در انظار عموم دارد؛ حتی طبق بعضی از آمارهای مستند، هرقدر این مسئله تشدید شود، به همان نسبت آلودگی به بی‌عفتی بیشتر می‌شود؛ مثلاً در تابستان که به‌خاطر گرمی هوا حجاب زنان کم‌رنگ‌تر است، به همان نسبت مزاحمت‌های جنسی افزایش می‌یابد و به عکس در زمستان که زنان پوشش بیشتر دارند، این‌گونه مزاحمت‌ها کمتر می‌شود. بدیهی است که برداشتن حجاب، مقدمه برهنگی، آزادی جنسی و بی‌بندوباری بوده که مشکلات و مفاسد ناشی از آن در عصر و زمان ما بر کسی پوشیده نیست و به قول چارلی چاپلین: «برهنگی، بیماری عصر ماست».

بی‌حجابی سبب می‌شود که گروهی از زنان در یک مسابقه بی‌پایان، در نشان دادن اندام خود و تحریک مردان هوس‌باز شرکت کنند. این امر در عصر و زمان ما که به‌خاطر گرفتاری‌های تحصیلی و اقتصادی سن ازدواج بالا رفته و قشر عظیمی از جامعه را جوانان مجرد تشکیل می‌دهند، آثار بسیار مخربی دارد.

علاوه‌بر این، ازنظر اخلاقی نیز سبب ناامنی خانواده‌ها و بروز جنایات می‌شود و هیجان‌های مستمر عصبی و حتی بیماری‌های روانی را در پی دارد که ثمره آن سستی پیوند خانواده‌ها و کاهش ارزش شخصیت زن در جامعه می‌شود.

تجربه نشان داده در طول تاریخ هرگاه مردان جامعه‌ای برای عفت، حیا و حجاب ارزش قائل بوده‌اند، زنان آن جامعه نیز با حیا و با عفت بوده‌اند. بی‌شک در جامعه‌ای که به حجاب و عفاف هم از جانب بانوان و هم از جانب آقایان اهمیت داده می‌شود، آن جامعه از بسیاری آسیب‌ها و معضلات اجتماعی مصون می‌ماند.

امید که متولیان امر به‌خصوص ستاد محترم امر به معروف استان با سامان‌دهی نهادهای ذی‌ربط برنامه جامع، عینی و عملیاتی حجاب و عفاف را درخور و سزاوار استان شهیدپرور، دارالمؤمنین، دارالعلم و دارالمجاهدین همدان تدوین کرده و به مرحله اجرا درآورند.

 محمد نباتی