هر نظام اجتماعی دارای یک سری الگوها، رفتارها و هنجارهای متعارف است که مورد قبول و پذیرش دولت و مردم قرار گرفته و تبعیت از آن‌ها لازم و ضروری است. فاصله گرفتن یا عدول از این رفتارها و هنجارها، موجب بروز انحراف و آزارواذیت دیگران می‌شود. در کشور ما علاوه‌بر آنچه قانون تعیین و تصویب می‌کند و همه ملزم به رعایت آن هستند، برخی ملاحظات دینی و مذهبی نیز افراد را در چارچوب‌های خاصی قرار می‌دهد و سرپیچی از قواعد و قوانین شرعی، موجب خشم خداوند متعال خواهد شد. یکی از انواع انحرافات، خشونت و آزارهای جنسی در جامعه است.

وضع قوانین و آیین‌نامه‌هایی برای انواع آزارهای جنسی و ضمانت اجرایی آن‌ها، می‌تواند در کاهش این ناهنجاری اجتماعی تأثیر زیادی داشته باشد. درصورتی که مردان بیمار در جامعه بدانند در مقابل هرگونه خشونت و آزار علیه زنان مجازات می‌شوند، کم‌تر دست به انجام چنین اعمالی خواهند زد.

در همه جوامع بشری خشونت و آزار جنسی مذموم و ناپسند شمرده می‌شود، اما تعریف و دایره محدودیت این خشونت و آزار جنسی، بسته به نوع زندگی و فرهنگ هر جامعه‌ای متغیر است. بیشترین آزار و خشونت جنسی در هر یک از جوامع، متوجه زنان و کودکان است. زنان به‌دلیل شرایط خاص فیزیکی و جسمی بیشتر در معرض این آزارها قرار دارند. در کشور ما به‌خاطر وجود آموزه‌های دینی، تعیین چارچوب و ضوابط برای ارتباطات مختلف اجتماعی برای زنان و مردان، شاید این انحرافات کم‌تر وجود داشته باشد. از طرف دیگر به‌دلیل وجود ارتباطات زیاد و صمیمی در میان افراد جامعه و ترس از آبرو یا به‌خاطر حجب‌وحیایی که در زنان ایرانی وجود دارد، این آزار و خشونت جنسی کم‌تر مطرح و علنی می‌شود و در بسیاری از موارد، توسط فرد یا خانواده سرپوش گذاشته می‌شود. با این وصف کم‌تر فردی یافت می‌شود که در طول زندگی خود، مورد اذیت و آزار جنسی قرار نگرفته باشد. اما شاید فقط یک‌بار اتفاق افتادن آن، چنان لطمات و عوارضی بر زندگی و روح فرد وارد کند که تا پایان عمر امکان جبران آن وجود نداشته باشد.

* انواع آزار جنسی

1. شایع‌ترین و شدیدترین نوع آزار جنسی، تجاوز به عنف بوده که متنأسفانه روزبه‌روز افزایش می‌یابد و بنا بر فقه اسلامی، مجازات تجاوز به عنف اعدام است.

2. یکی از آزارهای جنسی در جامعه، نگاه‌های آلوده و ایجاد حس ناامنی در فرد است. دین مبین اسلام نگاه مرد به زن نامحرم را به تیری از تیرهای شیطان تشبیه کرده است. گرچه ممکن است کسی که دائم چشمانش در حال چرخش و نگاه کردن به زنان در جامعه باشد، گمان نکند که این کار یک نوع آزار جنسی محسوب می‌شود، ولی باز هم مبادرت به انجام این کار می‌کند. در مواردی نیز دیده شده که به همراه نگاه شهوت‌آلود تنه‌ای هم به فرد موردنظر زده می‌شود که در این حالت، آزار به حد بالاتر خود می‌رسد.

3. یکی دیگر از آزارهای جنسی متداول، متلک انداختن به بانوان در اماکن عمومی به‌منظور ارضای غریزه جنسی و لذت‌جویی است. براساس ماده 619 قانون مجازات اسلامی «هرکس در اماکن عمومی یا معابر متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان بشود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین کند، به حبس از دو تا 6 ماه و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

4. آزار جنسی در محیط‌های کاری از دیگر انواع آزارها است. در برخی محیط‌های کاری که در فضای کوچک تعدادی زن و مرد در کنار هم کار می‌کنند، امکان آزار جنسی مضاعف می‌شود. آزارهای جنسی شایع در محیط کاری، می‌تواند شوخی‌ها و طنزهای جنسی، پرسش و کنجکاوی از زندگی شخصی و فردی، نظر درباره اندام یا ظاهر فرد، داستان‌ها و اشارات سکسی یا پیشنهاد ارتباط خارج از عرف در بیرون از محیط کاری است. علاوه‌بر آن نگاه‌های شهوت‌آلود، تماس بدنی یا نزدیک شدن بیش‌ازحد به زن حین کار از دیگر انواع این آزارها است. زنان کارگر به‌دلیل آنکه نیاز مالی دارند و عموماً در محیط‌های کاری سطح پایین و بدون نظارت فعالیت می‌کنند، بیشتر در معرض آزارهای جنسی قرار می‌گیرند و به‌خاطر ترس از دست دادن کار خود در اغلب موارد، در مقابل این آزارها سکوت می‌کنند و به‌ کار خود ادامه می‌دهند.

5. یکی از آزارهای مردان نسبت به زنان، نحوه نشستن در تاکسی‌ها ست. بسیاری از خانم‌ها از نحوه نشستن مردان در تاکسی و رعایت نکردن حریم دوطرف معترض هستند و برخی برای اینکه کم‌تر مورد اذیت و آزار قرار بگیرند، ساعت‌ها منتظر می‌مانند تا سوار بر تاکسی شوند که صندلی جلوی آن خالی باشد.

راه‌اندازی مراکز فساد و فحشا، تسهیل و ترویج فاحشگی، انتشار عکس و فیلم‌های شخصی و... از دیگر آزارهای جنسی شایع در جامعه است.

* راهکارهای کاهش آزار جنسی

افزایش نظارت بر محیط‌های کاری از جمله وظایف مسئولان و قانون‌گذاران کشور بوده و ایجاد امنیت جنسی و روانی برای زنان شاغل از دیگر وظایف مسئولان است. از طرفی ایجاد فضای امن برای طرح شکایت همراه با محفوظ بودن آبرو، می‌تواند زنان را تشویق کند تا اعتراض خود را به مراجع قضایی اعلام و پیگیری کنند.

وضع قوانین و آیین‌نامه‌هایی برای انواع آزارهای جنسی و ضمانت اجرایی آن‌ها، می‌تواند در کاهش این ناهنجاری اجتماعی تأثیر زیادی داشته باشد. درصورتی که مردان بیمار در جامعه بدانند در مقابل هرگونه خشونت و آزار علیه زنان مجازات می‌شوند، کم‌تر دست به انجام چنین اعمالی خواهند زد.

به نقل از تبیان، بسیاری زنان پس از آزار جنسی به‌خاطر ترس از آبرو یا سرزنش دیگران از بازگو کردن یا شکایت از آزار موردنظر صرف‌نظر می‌کنند. آشناکردن زنان با حقوق خود در اجتماع و آموزش به آنان درخصوص نحوه برخورد با انواع ارتباطات اجتماعی و حفاظت از حریم خود، از دیگر راهکارهای پیشنهادی برای جلوگیری از آزارهای جنسی است.