مشخص است که نبرد آدوا، تجاوز استعماری اروپایی‌ها را در آفریقا متوقف کرد و این اتفاق، زمانی افتاد که نیروهای ارتش اتیوپی با شکست دادن نیروهای تادندان‌مسلح نظامی ایتالیا که سعی در تسخیر امپراطوری اتیوپی در سال 1896 داشتند، جهان را غافل‌گیر کردند. در پشت این پیروزی بزرگ که اتیوپی را به‌عنوان تنها ملت آفریقایی که هیچ‌گاه مستعمره نبوده حفظ کرد، یک استراتژیست زن به‌نام امپراتوریست تیتو بتول قرار دارد.

براساس اسناد تاریخی مختلف، تیتو بتول؛ همسر وفادار امپراتور Menelik II بود که در سال 1883 هنگامی که او هنوز پادشاه شوا بود، با او ازدواج کرد. پیوند آن‌ها فراتر از حد یک ازدواج عاشقانه بود، چراکه اعتقاد بر این بود که یک ازدواج سیاسی با هدف متحد کردن مناطق شمالی با یکدیگر است و خانواده تیتو بر این موضع اصرار می‌کردند.

تیتو پس از تولد در خانواده اشرافی خود، به تحصیلات مشغول شد که برای یک زن اتیوپیایی در آن زمان، یک استثنا محسوب می‌شد. وی می‌توانست به زبان «امهریک» بخواند و بنویسد و همچنین مسلط به زبان متون مقدس کلیسا؛ یعنی «گیز» بود. با صعود «منلیک دوم» به تاج‌وتخت امپراتوری، تیتو در سال 1889 به امپراتوریست اتیوپی تبدیل شد و در این مقام یک مشاور ارزشمند برای پادشاه بود.

امپراتور قبل از تصمیم‌گیری‌های مهم و با توجه به هوش و وفاداری همسرش در قبال تاج‌وتخت و کشور، با وی مشورت کرده و نظرات و پیشنهاداتش را در امور اداری، سیاسی، نظامی و خارجی اعمال می‌کرد.

تیتو مصمم به حفاظت از کشور خود و منافع شوهر بود. وی در ادامه به درگیری میان ایتالیا و اتیوپی در سال 1889 وقتی که قراردادی میان دو کشور به امضا رسید، وارد شد که در آن اتیوپی در نسخه زبان امهریک، روابط دو کشور را برابر و در راستای دیپلماتیک و در نسخه ایتالیایی، اتیوپی را مستعمره ایتالیا می‌دانست.

هنگامی که تیتو از فریب ایتالیا در قرارداد آگاه شد، پیمان‌نامه را پاره کرد و امپراتور را تحت فشار قرار داد تا اعلام جنگ علیه ایتالیا کند. وی اظهار کرد که ترجیح می‌دهد، بجنگد تا اینکه ماده 17 نسخه ایتالیایی پیمان‌نامه را که اتیوپی را مستعمره ایتالیا می‌دانست، بپذیرد.

موضعش در برابر ایتالیایی‌ها، عنوان «زن سرسخت» را به وی اعطا کرد، زیرا نه‌تنها به شوهر خود فشار آورد تا هیچ‌گونه امتیازاتی به ایتالیا ندهد، بلکه او اصرار کرد که هیچ مکالمه دیپلماتیک را نباید در مکاتبات دیپلماتیک به زبان ایتالیایی نوشت.

وقتی یک دیپلمات ایتالیایی در اتیوپی به تیتو هشدار داد که ابطال پیمان‌نامه، ممکن است باعث شود که ایتالیا عزت خود را ازدست‌رفته ببیند، ملکه پاسخ داد: «ما نیز باید عزت خود را حفظ کنیم، شما می‌خواهید کشورهای دیگر اتیوپی را به‌عنوان پروتکل شما ببینند، اما این هرگز اتفاق نخواهد افتاد.»

اعلان جنگ منلیک دوم ایتالیایی‌ها را شوکه نکرد، زیرا آن‌ها اتیوپی‌ها را بسیار دست‌کم می‌گرفتند و خود را پیروز مبارزه می‌دانستند که به‌راحتی آن‌ها را شکست خواهند داد. ارتش ایتالیا با اطمینان از اینکه در میدان نبرد با فشار روبه‌رو نخواهند شد، از اریتره به امپراتوری اتیوپی حمله کردند. طی حمله به سربازان ایتالیایی، تیتو در جبهه نبرد، فرماندهی مقدماتی حدود 5000 سرباز پیاده‌نظام و 600 سرباز سواره را در خط مقدم، خود به عهده گرفت.

تیتو به‌عنوان بانوی ارشد امپراتوری، همچنان قدرت زیادی را به‌کار می‌گرفت و وقتی بیماری امپراتور در سال 1906 شدت یافت، مصمم شد که از طرف وی تصمیم‌گیری کند. تیتو بعدها در کشورش، از صحنه سیاسی تا زمان مرگش در سال 1918، همچنان کرسی قدرت را در اختیار داشت.