هشت‌سال دفاع مقدس، مسیر ایران اسلامی را به‌سوی اقتدار، عزت و صلابت پیش برد و امروز با توجه به تحریم‌های ظالمانه و تهدیدات موجود در فضای مجازی که ازسوی دشمن دیده می‌شود، نیاز جدی به دفاع مقدس سایبری احساس می‌شود.

دوران دفاع مقدس دوران دفاع از هویت کشور و انقلاب بود و با وجود دستاوردهایی مانند اقتدار و استقلال، حتی یک‌وجب از خاک میهن جدا نشد و صنعت دفاعی بومی، یکی از مؤلفه‌های قدرت ما در آن زمان به‌شمار می‌رفت. در دوران دفاع مقدس کشورمان با اتکا به نیروهای داخلی و وحدت ملی، توانست بحران‌ها را پشت‌سر گذاشته و ادبیات مقاومت و استقلال را محقق کند و در یک آزمون سخت، پیروز میدان شود.

هم‌اکنون که یکی از مؤلفه‌های قدرت ملی و پایه اقتدار هر کشوری، پیشرفت‌های تکنولوژیکی محسوب می‌شود و به‌نوعی پیشرفت علمی و فناوری هر کشور با اقتدار ملی آن گره خورده است، نیاز به داشتن استقلال و اقتدار ملی در این فضا نیز احساس می‌شود.

در شرایط حاضر فضای مجازی و ابزارهایی که در این فضا توسعه می‌یابد، قدرت یک کشور را افزایش داده و اقتدار آن کشور با اتکا بر توانمندی نیروهای داخلی آن و دستیابی به ابزارهای تکنولوژیکی سنجیده می‌شود.

در عصر فضای مجازی، جنگ مقاومت در جبهه‌های سایبری رقم می‌خورد و در این جنگ فناورانه کشوری پیروز میدان است که این پارامترهای قدرت را در اختیار داشته باشد.

به همین دلیل در شرایطی که دشمن همه ابزارها و امکانات خود را در فضای سایبری به‌کار گرفته تا ایران را به زانو دربیاورد، التزام به راهبردهای دوران دفاع مقدس، می‌تواند نقشه راه و راهگشای کشور در دفاع و مصون‌سازی زیرساخت‌ها در برابر تهدیدات سایبری دشمن باشد.

این در حالی است که به‌نظر می‌رسد در فضای سایبری در برابر حملات مجازی دشمن، آن‌طور که باید مقتدرانه عمل نمی‌کنیم و به‌نوعی حاکمیت سایبری ما تضمین‌شده نیست.

امروز ما در فضای مجازی هدف تجاوز دشمن قرار داریم و دشمن از مرزهای مجازی به‌جای مرزهای فیزیکی به کشور و کاربران ما حمله می‌کند. به بیان دیگر اگر در دفاع مقدس، دشمن با ادوات زرهی خود از مرزهای جغرافیایی ما عبور می‌کرد، امروز با سامانه‌های نرم‌افزاری و فناوری‌های نوپدید، امکان بمباران سایبری را دارد.

در این راستا این سؤال پیش می‌آید که چطور می‌توان اقتدار آن روزهای جنگ تحمیلی را در فضای مجازی فعلی به‌دست آورد و آیا ایران توانایی و آمادگی مقابله با تهدیدات پیش‌رو در فضای مجازی را دارد؟

*المان‌های قدرت و اقتدار در دفاع سایبری

محمدمهدی حبیبی؛ کارشناس فضای مجازی درخصوص مشابهت‌یابی دفاع مقدس با دفاع سایبری در شرایط فعلی می‌گوید: کشوری می‌تواند از خود دفاع کند که قدرت دفاع داشته باشد و قدرت دفاعی نیز با داشتن یک‌سری المان‌های قدرت به‌دست می‌آید. در زمان دفاع مقدس، یکی از المان‌های قدرت کشور، مردم بودند و در فضای مجازی نیز پارامترهای انسانی، می‌تواند قسمتی از حل مسئله و المان قدرت باشد.

وی ادامه داد: در جنگ تحمیلی، این اراده در میان مردم دیده می‌شد که از استقلال کشور دفاع کنند. اگر این فضا در فضای مجازی هم حاکم باشد و مردم به‌عنوان کاربران آن، شناخت و کنش درستی داشته باشند، یکی از المان‌های قدرت ما به‌دست می‌آید. کما اینکه در جنگ هشت‌ساله، ما این قدرت را داشتیم و از آن بهره بردیم.

رئیس هیئت‌مدیره سازمان مردم‌نهاد فضای مجازی پاک با بیان اینکه فضای مجازی کشور در این زمینه خلأ دارد، گفت: اینکه گفته می‌شود مردم در پلتفرم‌های خارجی نباشند، این‌طور تفسیر می‌شود که نظام به‌دنبال ایجاد محدودیت و ضربه زدن به اقتصاد مردم است. باید توجه داشت که همه افراد جامعه متخصص فضای مجازی نیستند و نگاهشان به اظهارنظر متخصصان این حوزه است. پس زمانی که متخصصان و کارشناسان موضوع را این‌طور توجیه می‌کنند، دیگر تلاش برای ترغیب مردم به سمت پلتفرم‌های داخلی جوابگو نیست.

حبیبی اضافه کرد: در حالیکه نگاه و رفتار مردم باید طوری باشد که از حاکمیت و مسئولان، خدمات بومی را مطالبه کنند. آن‌ها باید بگویند که ما نمی‌خواهیم کشورمان وابسته باشد و باید خدمات داخلی توسعه پیدا کند. در این صورت هر مطالبه‌ای در بین مردم، یک عکس العملی در حاکمیت به‌همراه خواهد داشت و می‌تواند به حل مسئله کمک کند.

وی گفت: یکی از نقاط ضعفی که امروز با آن مواجه هستیم این است که مسئله به‌درستی برای کاربران در فضای مجازی تبیین نشده است و مسئولان نیز تنها مسائل را فنی می‌بینند و به مسائل انسانی و اجتماعی دقت نمی‌کنند.

*خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات، مهمات جنگ سایبری

این کارشناس فضای مجازی یکی دیگر از المان‌های قدرت در فضای سایبری را مربوط به پیشرفت‌های فنی دانست و تأکید کرد: همان‌طور که ما در ابتدای جنگ سیم خاردار، آرپی‌جی و وسایل اولیه را برای جنگیدن را در اختیار نداشتیم، اما برای به‌دست آوردن آن تلاش کردیم، امروز هم در فضای مجازی باید به این المان قدرت توجه کرده و ابزار مربوطه را ایجاد کنیم.

حبیبی گفت: تا زمانی که پلتفرم نداریم، خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات، CDN (شبکه تحویل محتوا) و سرورهای موردنیاز کاربران پلتفرم‌های داخلی را در اختیار نداریم، مثل این است که بخواهیم به جنگی بدون مهمات برویم.

وی خاطرنشان کرد: مهمات ما در فضای مجازی، همین ابزارهای فنی شبکه ملی اطلاعات است. سرداران ما نیز در دفاع مجازی همان‌هایی هستند که خدمات ارائه می‌دهند. در این جنگ، مدیران پیام‌رسان‌ها و سرویس‌دهندگان خدمات بومی، سرداران ما هستند و باید مهمات و وسایلی که در حاکمیت کشور لازم است، برای آن‌ها تأمین شود و می‌توان به توسعه‌دهندگان فناوری به چشم طلایه‌داران استقلال فضای مجازی کشور نگاه کرد.

وی با بیان اینکه ابزاری مثل شبکه ملی اطلاعات، قطعاً یکی از ضروریات است و اگر نباشد، نمی‌شود مقاومت کرد، افزود: شبکه ملی اطلاعات نخستین ضرورت ما برای مقاومت در فضای مجازی است؛ یعنی ما باید بتوانیم شبکه خودمان را در برابر تکانه‌های خارجی و مشکلاتی که دشمنان برای ما ایجاد می‌کنند، مقاوم کنیم. زمانی که این شبکه مقاوم شد، باید به‌دنبال توسعه‌یافتگی و پیشرفت آن باشیم.

این کارشناس با تأکید بر آنکه خلأ شبکه ملی اطلاعات در کشور به‌شدت احساس می‌شود، اضافه کرد: موضوع این نیست که فقط یک شبکه‌ای در درون کشور ایجاد شود که یک‌سری خدمات پایه به مردم ارائه دهد. این الزام اولیه است، اما شبکه ملی اطلاعات، باید بتواند سرویس‌های پیشرفته را با امکانات خوب و متناسب با فرهنگ ما به مردم ارائه دهد.

*باید بخواهیم قدرت جهانی باشیم

رئیس هیئت‌مدیره سازمان فضای مجازی پاک گفت: شبکه ملی اطلاعاتی که هم‌اکنون ترسیم شده تنها برای خدمات بانکی، سرویس‌های مالی، پیام‌رسانی و تبادل اطلاعات داخل کشور است تا پایداری این خدمات را حفظ کند. اما قدم بعدی باید این باشد که بخواهیم یک قدرت جهانی باشیم و در سطح بین‌الملل حرف داشته باشیم. باید توجه کنیم که پس از ایجاد اولیه‌ها، چه مدلی را روی شبکه ملی اطلاعات می‌خواهیم ارائه دهیم.

*حاکمیت فضای مجازی ما، باید به‌رسمیت شناخته شود

حبیبی با تأکید‌بر اینکه هر چقدر قدرت بیشتری داشته باشیم، حاکمیتمان در دنیا بیشتر به‌رسمیت شناخته می‌شود، گفت: حتی اگر بخواهیم پای میز معامله با جهان خارج هم برویم، باید دارایی ارزشمندی برای ارائه داشته باشیم. بارها دیده‌ایم که چین برای تعامل با گوگل، هم از ابزارهای سلبی و هم ایجابی استفاده می‌کند. برای مثال این کشور برای ابزارهای ایجابی، موتور جستجوی خود را پیشرفته کرده و به‌عنوان رقیب گوگل عرضه می‌کند تا از حق حاکمیت خود دفاع کند. ما هم می‌توانیم با توسعه‌ای که ایجاد کرده‌ایم به رقابت بپردازیم و پاسخگوی نیاز مردم باشیم و پس از آن با داشتن ابزار حاکمیتی، به‌راحتی با پلتفرم‌های خارجی تعامل کرده و از سرویس‌هایشان استفاده کنیم.

وی ادامه داد: ازسوی دیگر با ابزارهای سلبی نیز می‌توان جلوی ورود ناخواسته دشمن را به فضای مجازی کشور گرفت. برای مثال در زمان دفاع مقدس، برای آنکه راه نفوذ دشمن بسته شود، از ابزارهایی مانند بمباران استفاده می‌شد. در فضای مجازی نیز برای مسدودکردن راه نفوذ، می‌توان از ابزارهای سلبی استفاده کرد. زمانی که مردم ما زیر بمباران دشمن در فضای مجازی هستند، نمی‌شود به‌دلیل آنکه اقتصاد عده‌ای در این فضا به‌خطر می‌افتد، دست روی دست گذاشت.

رئیس هیئت‌مدیره سازمان فضای مجازی پاک تأکید کرد: متأسفانه تفکری که هم‌اکنون در کشور ایجاد شده، این است که چون مردم به پلتفرم‌های خارجی وابسته شده‌اند، به اسم دفاع از اقتصاد و زندگی آن‌ها، باید از این پلتفرم‌های خارجی حمایت کنیم تا زندگی مردم متزلزل نشده و کسب‌وکارشان به مشکل برنخورد. اما سؤال این است که اگر اقتصاد مردم را با موجودیت پلتفرم‌های بیگانه حفظ کنیم و روزی این اقتصاد بزرگ و بزرگ‌تر و وابستگی مردم به این پلتفرم‌ها بیشتر شود، اما با یک امضای شخصی مانند ترامپ، IP‌های این پلتفرم‌ها به روی ایران بسته شود، چه کار باید کرد؟!

این کارشناس فضای مجازی ادامه داد: مسئولان دارند از برج چندین طبقه اقتصاد ایران که بر بستر پنبه بنا شده، دفاع می‌کنند. اگر دنبال امنیت و اقتصاد مردم هستند باید این ساختمانی که امروز تنها دو طبقه‌اش ساخته شده تا برج نشده را خراب کرده و در زمین محکم خودمان، برج بنا کنند.

حبیبی گفت: برخی مسئولان این مفاهیم را به‌خوبی درک می‌کنند. پس نباید به‌خاطر به‌دست آوردن یک‌رأی، از شفاف‌سازی این مسائل برای مردم امتناع کنند. باید جلوی ضرر بزرگ‌تری که ممکن است در آینده با آن روبه‌رو شویم، گرفته شود.

وی اضافه کرد: حقیقت موضوع این است که برای به نتیجه رسیدن در این فضا، نیازمند تولید قوت و قدرت هستیم که با پلتفرم‌سازی و سرویس‌های حیانی مورداستفاده مردم محقق می‌شود.

رئیس هیئت‌مدیره سازمان فضای مجازی پاک گفت: ما در کشور به‌دلیل آنکه همیشه عقب‌افتاده بودیم و نگاه منفعلانه به فضای مجازی داشته‌ایم، آن را به‌صورت تهدیدمحور نگاه کرده‌ایم. در حالیکه اگر حقیقی به این فضا نگاه کنیم، پشت این تهدیدات و مشکلات، جای پیشرفت و جبران عقب‌افتادگی قبلی وجود دارد.

حبیبی موضوع وحدت ملی را از دیگر المان‌های قدرت عنوان کرد و گفت: وقتی مسئولان و مدیران رده‌بالای کشور اختلاف‌نظرشان را در میان مردم می‌آورند، جبهه خودی متلاشی می‌شود و دیگر نمی‌توان در این جبهه اقتدار نشان داد. این درحالی است در زمان دفاع مقدس، حتی اگر اختلاف‌نظری هم میان فرماندهان بود، به گوش مردم نمی‌رسید و همدلی و هم‌افزایی در آن زمان در کشور وجود داشت.

*اعمال حاکمیت سایبری برای مقابله با تنش‌های فضای مجازی

مثال‌های زیادی را می‌توان در تمامیت‌خواهی و انحصارطلبی کشوری مانند آمریکا در فضای مجازی زد. ازجمله درگیری اخیرش با کشوری مانند چین است که این روزها در عرصه‌های فضای مجازی و فناوری ارتباطات، تبدیل به قدرت بزرگی شده است.

شواهد نشان می‌دهد که اعمال حاکمیت سایبری کشورها در چهارلایه زیرساختی، فیزیکی، ساختاری و معنایی اتفاق می‌افتد و برای مثال کشوری مانند آمریکا از تسلط خود بر چهارلایه فضای سایبری، به‌طور جدی برای ضربه‌زدن به کشورهای رقیب و متخاصم استفاده می‌کند.

دولت آمریکا برای جلوگیری از گسترش دامنه حاکمیت سایبری چین و تسلط این کشور بر فضای مجازی، فعالیت‌های مخرب گسترده‌ای را (مانند جلوگیری از همکاری اقتصادی و فناورانه شرکت‌های آمریکایی و چینی، ممنوع کردن صادرات محصولات دارای فناوری پیشرفته آمریکا به چین، بلوکه کردن و فیلتر کردن نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌ها) سازمان‌دهی کرده است. در مقابل چین با پیش‌بینی و درک این تهدید از سال‌های گذشته، تلاش برای بومی‌سازی تولیدات و محصولات خود در هر چهارلایه فضای سایبری را آغاز کرده است.

دکتر احسان موحدیان؛ پژوهشگر حوزه روابط بین‌الملل و رسانه‌های دیجیتال دراین باره می‌گوید: چین هم‌اکنون با ارسال ده‌ها ماهواره به فضا، دارای شبکه موقعیت‌یابی مکانی مستقل، به‌جای شبکه جی‌پی‌اس آمریکا است. این کشور دارای استانداردهای مخابراتی مستقل، ده‌ها اپلیکیشن پرطرفدار و رقیب به‌جای فیس‌بوک، گوگل، اینستاگرام، توئیتر، یوتیوب، پی‌پال و غیره است و توانایی تولید تراشه، انواع سخت‌افزار، رایانه، لپ‌تاپ، گوشی، خودروهای خودران و… را دارد.

وی ادامه داد: چین و روسیه تصریح کرده‌اند که لایه‌های زیرساخت، فیزیکی و ساختاری خود را به‌گونه‌ای سازمان‌دهی کرده‌اند که درصورت تشدید رفتارهای خصمانه آمریکا، بتوانند شبکه اینترنت خود را از این کشور جدا کنند و از خود در برابر مزاحمت‌ها و حملات سایبری ایالات متحده محافظت کنند.

این پژوهشگر حوزه روابط بین‌الملل و رسانه‌های دیجیتال معتقد است که اعمال حاکمیت سایبری در ایران نیز تنها با مدیریت درست چهارلایه فضای سایبری ممکن است، اما کشور ما در تمامی این چهارلایه با ضعف‌ها و وابستگی‌های جدی مواجه است که می‌تواند در آینده نزدیک و درصورت جدی‌تر شدن برخوردهای ایران و آمریکا، مشکلات جدی برایمان به‌همراه داشته باشد.

موحدیان گفت: برای مثال در لایه زیرساخت فضای سایبری که شامل سخت‌افزار، سرورها، مؤلفه‌های شبکه، کابل‌کشی، ماهواره‌ها و سایر تجهیزات است، ایران توان رقابت و محصولات بومی چندانی ندارد. در لایه فیزیکی حاکمیت سایبری که مربوط به ابزارهایی مانند گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها، لپ‌تاپ‌ها، رایانه‌های شخصی و تمامی ابزار اتصال به اینترنت و شبکه‌های اطلاع‌رسانی می‌شود نیز دستاورد چشمگیری در کشور دیده نمی‌شود.

وی ادامه داد: در لایه ساختاری که امور مربوط به تسهیل ارتباط بین اجزای تشکیل‌دهنده و درون‌لایه زیرساخت (پروتکل‌های ارتباطی، اجزای نرم‌افزاری و الگوریتم‌های مسیریابی شبکه) را دربر می‌گیرد نیز ایران، مبدع و طراح هیچ‌یک از این پروتکل‌ها و الگوریتم‌ها نبوده و در حوزه‌هایی مانند رمزنگاری داده‌ها، تولید و طراحی نرم‌افزارها و ابزار امنیتی، ضدویروس، پیکربندی، مدیریت شبکه‌های اطلاع‌رسانی و رایانه‌ای، به‌طور کامل به ابزاری غیربومی و خارجی وابسته است. در نهایت در لایه معنایی که مربوط به رابط‌های کاربری، نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های کاربردی، تولید محتوای بومی و مباحث مرتبط با فرهنگ، تجارت آنلاین، استفاده از شبکه‌های اجتماعی و غیره است نیز ضعف‌های قابل‌توجهی در کشور وجود دارد.

پژوهشگر حوزه روابط بین‌الملل و رسانه‌های دیجیتال تأکید کرد: در این شرایط ایده راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات به‌شرط تلاش برای پیاده‌سازی در هر چهارلایه، می‌تواند تا حد قابل‌توجهی اعمال حاکمیت سایبری را در کشور تسهیل کند. واقعیت آن است که جمهوری اسلامی برای خنثی کردن حملات و توطئه‌های سایبری، چاره‌ای جز تلاش جدی برای عملیاتی کردن شبکه ملی اطلاعات ندارد.

موحدیان گفت: با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران برخلاف چین و روسیه ساختار فعلی نظام بین‌الملل را به رهبری آمریکا نمی‌پذیرد و تضاد آن با ایالات متحده، در سطح بالاتر و گسترده‌تری از مقولات هویتی و هستی‌شناختی در جریان است، باید برای اعمال قدرتمندانه حاکمیت سایبری خود تلاش گسترده‌تر و جدی‌تری داشته باشد. در غیر این صورت دولت آمریکا در وقت مقتضی از نفوذ و تسلط خود بر لایه‌های یادشده، نهایت سوءاستفاده را به‌عمل خواهد آورد.

*شبکه ملی اطلاعات محمل دفاع مقدس سایبری

دکتر رسول جلیلی؛ عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی نیز شبکه ملی اطلاعات را محمل انجام دفاع مقدس سایبری می‌داند و می‌گوید: اگر دفاع مقدس در مرزهای غربی و جنوبی ما اتفاق می‌افتاد و این مرزها در حکمرانی کشورمان قرار داشت، در فضای مجازی آن مرز، شبکه ملی اطلاعات است و این شبکه، محمل انجام دفاع مقدس سایبری به‌شمار می‌رود.

وی با بیان اینکه در زمان دفاع مقدس، ما مورد هجوم یک دولت و پس از آن دولت‌های زیادی قرار گرفتیم و عملاً یک‌تنه با بخش بزرگی از دنیا جنگیدیم، ادامه داد: در این جنگ همه کسانی که با انقلاب اسلامی همراه بودند، زیرا تحت رهبری حضرت امام(ره) که پشت رزمندگان بودند و با وفاق در این زمینه قرار داشتند. به همین دلیل هر اتفاق و اختلاف‌نظری هم که پیش می‌آمد، حکم امام خمینی)ره) مطاع بود و هیچ فردی به خود جرأت نمی‌داد که واگرا عمل کند.

عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی گفت: هم‌اکنون با حضور فضای مجازی و تغییر رویه و فرآیندها، شکل حملات، جنگ‌ها، تهاجمات و دفاع‌ها تغییر یافته است و ما باید از نظر فرآیندی به همان رویه دفاع مقدس برگردیم.

جلیلی ادامه داد: در آن زمان اگرچه ارتش و نهادهای دفاعی کشور موظف به سازمان‌دهی دفاع از مردم بودند، اما عمده دفاع برعهده مردم بود و امام خمینی به‌عنوان رهبر، نقش کلیدی داشتند و همه در عمل همگرا با ایشان عمل می‌کردند.

وی تأکید کرد: اختلاف و تفاوتی که بین این دو مقطع وجود دارد، مربوط به اتحاد درونی است. به این معنی که هم اکنون در حوزه دغدغه‌های فضای مجازی، تهدیدات این فضا و استقلال و اقتدار و حاکمیت فضای مجازی، وحدت مسئولان را نداریم و مدیران کشور در سطوح مختلف، ساز واحدی را کوک نمی‌کنند و نمی‌نوازند.

عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه مسئولان در فضای مجازی فکر واحد و عملکرد واحدی ندارند و دشمن فهمیده است که این اختلاف‌نظر و اختلاف‌عمل در سطح مدیران و مسئولان کشور ما وجود دارد و این موضوع لطمه زیادی به ما زده است، خاطرنشان کرد: این چنین نیست که ما نسبت به دوران دفاع مقدس ازنظر تجهیزات، فناوری و توان علمی نسبت به این اقلام در حوزه فضای مجازی وضعیت بدتری داشته باشیم و حتی شاید در مواردی دستمان بازتر است، اما آنچه که باعث‌شده حس ضعیف‌تر بودن و کم‌اقتداری داشته باشیم، به عدم وحدت و عدم تبعیت از فرامین رهبری بازمی‌گردد.

جلیلی گفت: اگر این چنین همه حس کنیم و دغدغه‌مند باشیم و مسئله را بشناسیم، به‌نظر می‌رسد که تغییر وضع موجود به یک وضع مقتدرانه، گام بزرگی نیست و زمان زیادی لازم ندارد.

*اقتدار حاصل از دفاع مقدس در فضای مجازی چگونه محقق می‌شود

وی تأکید کرد: درست است که ازنظر زمانی مقداری وقت را از دست داده‌ایم، اما می‌توانیم به‌راحتی به آن برسیم. چراکه ما رهبری مقتدری داریم که این فضا را خوب شناخته‌اند و احکام خوبی در این حوزه صادر کرده‌اند. در هر رویداد و سخنرانی مهمی نیز این موضوع را به همه مسئولان و رؤسای قوا تذکر داده‌اند.

عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه نقطه کانونی حکومت ما رهبر انقلاب است که این حوزه را به‌درستی شناختند و حساسیت آن را ابراز کردند، گفت: اگر در سطح مدیران عالی کشور نیز این تبعیت و وحدت‌نظر و عمل وجود داشته باشد، می‌توانیم اقتدار حاصل از دفاع مقدس را امروز در فضای مجازی داشته باشیم.

جلیلی اظهار کرد: ازسوی دیگر شبکه ملی اطلاعات محمل دفاع مقدس سایبری است، اگر این شبکه مال خودمان نباشد، ما نمی‌توانیم در این عرصه از خودمان دفاع داشته باشیم. چراکه دفاع در حاکمیت و منطقه حکمرانی یک کشور اتفاق می‌افتد و به این جهت شبکه ملی اطلاعات باید محقق شود و موفقیت این شبکه اقتدارآفرین است.

وی گفت: یعنی ما می‌توانیم با داشتن یک شبکه ارتباطی اطلاعاتی و خدمات فضای مجازی که متعلق به خود و در حاکمیت خودمان است، بخشی از اقتدار را به‌دست بیاوریم و اگر این‌گونه باشد، روی این شبکه می‌توانیم به مرور پیشرفت کرده و حتی امکان کمک به کشورهای دیگر و هم‌سو با خودمان را در جهت حل مسائلشان داشته باشیم که این هم نوعی اقتدارآفرین است. به بیان دیگر باید در دفاع مقدس سایبری به یک محمل بزرگ‌تر، منطقه‌ای‌تر و جهانی‌تر فکر کنیم.

همان‌طور که از نگاه کارشناسان برمی‌آید شبکه ملی اطلاعات، می‌تواند مهم‌ترین المان قدرت و اقتدار کشور در دفاع سایبری و جنگ فناوری باشد و تحقق این مهم، جز با همت مسئولان و دست‌اندرکاران این شبکه اتفاق نمی‌افتد. با وجود اینکه بسیاری از کارشناسان نسبت به میزان درصدهای ارائه شده از پیشرفت شبکه ملی اطلاعات انتقاد دارند، آنچه که در این عرصه ضروری به‌نظر می‌رسد وحدت و همدلی مسئولان برای پیاده‌سازی این شبکه، در جهت رسیدن به حاکمیت سایبری و اقتدار ملی است.