سپهرغرب، گروه فرهنگی - طاهره ترابی ‌مهوش: در سراسر سال‌های پر افتخار دفاع مقدس، روزهای بزرگی به ثبت رسیده است که عظمت و اهمیت آن همواره در اذهان باقی خواهد ماند و سوم خرداد، روز آزادسازی خرمشهر در خلال جنگ تحمیلی هشت‌ساله رژیم بعثی «صدام» دیکتاتور معدوم عراق ضد ایران نیز از همین افتخارات دوران هشت سال دفاع مقدس است.

آزادسازی خرمشهر از مهم‌ترین اهداف عملیات بیت‌المقدس در سال 1361 در جنگ تحمیلی عراق با ایران بود که این شهر پس از 578 روز از اشغال رژیم بعث عراق آزاد شد.

عملیات بیت‌المقدس در 30 دقیقه بامداد روز 10 اردیبهشت 1361 با قرائت رمز عملیات «بسم‌الله الرحمن الرحیم، بسم‌الله القاسم‌الجبارین، یا علی‌بن ابی‌طالب» از سوی فرماندهی آغاز شد.

ما زمانی به سخت بودن این عملیات پی بردیم که حضرت امام خمینی (ره) سوم خرداد 1361 به مناسبت آزادی خرمشهر پیامی خطاب به ملت ایران صادر فرمودند:

در نخستین بخش این بیانیه آمده است، «خرمشهر را خدا آزاد کرد» و در ادامه بیانیه خود فرمودند: «سپاس بی‌حد بر خداوند قادر که کشور اسلامی و رزمندگان متعهد و فداکار آن را مورد عنایت و حمایت خویش قرار داد و نصر بزرگ خود را نصیب ما فرمود، پس در هر شرایطی این حماسه بزرگ و ارزشمند در یادهای ما ماندگار خواهد شد.»

حماسه آزاد‌سازی خرمشهر در همه ابعاد آن، اعم از نظامی،‌ حماسه‌ای و فرهنگی، نقطه عطف مهمی در تاریخ انقلاب اسلامی ایران است و روحیه سلطه‌ستیز ملت ایران، امروز قوی‌تر و مستحکم‌تر از پیش همچنان در مسیر رشد و بالندگی قرار دارد.

سوم خرداد نه‌فقط یادآور آزادی خرمشهر که یادآور فداکاری‌ها و ایستادگی‌های تحسین‌برانگیز مدافعان ایران اسلامی در برابر نیروهای متجاوز است.

دراین‌بین نقش نیروهای جان‌برکف همدانی همواره به‌عنوان یک الگو زبانزد خاص و عام بوده و هست بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا دراین‌باره با یکی از فرماندهان و جانبازان رشید دفاع مقدس گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

سردار جعفر مظاهری با صدایی گرفته و به شماره افتاده بر اثر استنشاق گاز شیمیایی در دفاع مقدس ضمن تأکید بر نقش مؤثر سردار شهبازی و سردار همدانی در حماسه سوم خرداد گفت: در عملیات فتح‌المبین تا بیت‌المقدس نخستین اقدامی که نیروی سپاه پاسداران در دستور کار خود قرار داد تشکیل یگان‌های رزم جدید بود که دراین‌بین یکی از اصلی‌ترین این یگان‌ها تشکیل تیپ محمد رسول‌الله (ص) بود.

وی با اشاره به اینکه این تیپ متشکل از چند دسته و گروه بود تصریح کرد: در آن بازه زمانی این تیپ از سه گروه اصلی تشکیل شده بود.

وی با تأکید بر اینکه در تشکیل این تیپ چند شخصیت مهم همچون حاج احمد متوسلیان، شهید ابراهیم همت و در نهایت شهید شهبازی با یکدیگر هم‌پیمان شدند اذعان کرد: شهید همت در پاوه خدمت می‌کرد بنابراین با تعدادی از دوستان و هم‌رزمان خود از این خطه خود را به این تیپ رساندند.

این فرمانده رشید اسلام با سرفه‌های مکرر که نفسش را بند می‌آورد و به‌سختی سخن می‌گفت ‌افزود: حاج احمد متوسلیان نیز که از قبل در شهرستان مریوان خدمت می‌کرد برای پیوستن به این تیپ با همراهی شهید شهبازی از همدان و هم‌رزمانش هم‌نوا شد.

سردار مظاهری که هر سرفه‌اش یادآور گذشته‌‌ای افتخارآمیز از حماسه‌آفرینی‌های وی در هشت سال دفاع مقدس است با تأکید براینکه برای انتخاب فرماندهی، جانشینی و درعین‌حال مسئول ستاد این تیپ گویا برادر محسن رضایی با توجه به سابقه درخشان هر سه بزرگوار به نتیجه‌ای نرسیده بود و انتخاب را برعهده خودشان گذاشته بود عنوان کرد: بر این اساس با توافقات و پیگیری‌ها انجام شده حاج احمد متوسلیان به‌عنوان فرمانده، شهید محمود شهبازی به‌عنوان جانشین و شهید همت به‌عنوان مسئول ستاد تیپ محمد رسول‌الله (ص) انتخاب شدند.

وی ادامه داد: با ساختارمند شدن تیپ محمد رسول‌الله (ص) ازآنجایی‌که شهید شهبازی علاقه بسیاری به سردار همدانی داشت در عملیات فتح‌المبین این شهید بزرگوار را به‌عنوان فرمانده محور عملیات برگزید.

وی با اشاره به اینکه شهید امیر مظاهری نیز به‌عنوان فرمانده گردان مسلم و شهید شهبازی (از بچه‌های بهار) نیز به‌عنوان یکی دیگر از فرماندهان گردان‌های این تیپ انتخاب شدند اذعان کرد: دیگر نیروهای همدانی نیز در بخش‌های دیگر این تیپ مشغول به کار شدند.

این جانباز سرافراز همدانی با اشاره به اینکه بالاخره عملیات فتح‌المبین در دوم فرودین ماه سال 61 آغاز شد تشریح کرد: پس از یک هفته شاهد پایان یافتن این عملیات به‌صورت موفقیت‌آمیز بودیم به‌گونه‌ای که کلیه اهداف مورد نظر به تصرف نیروهای خودی درآمد.

سردار مظاهری با تأکید بر اینکه تیپ محمد رسول‌الله (ص) و نیروهای همدانی در این تیپ نقش پررنگی داشتند اذعان کرد: پس از اتمام عملیات فتح‌المبین بلافاصله دستور به ادامه حرکت به سمت دشت طاهری و شرق رودخانه کارون به تیپ محمد رسول‌الله (ص) داده شده تا به شناسایی منطقه بپردازد.

وی پس از چند دقیقه محو شدن صدایش میان سرفه‌های خشک ادامه داد: در این عملیات شهید شهبازی مسئولیت شناسایی را برعهده داشت.

این فرمانده غیور هشت سال دفاع مقدس با تأکید بر اینکه در این مقطع شهید همدانی نیز به‌عنوان جانشین شهید شهبازی ایفای نقش می‌کرد، خاطرنشان کرد: این دو فرمانده و هم‌رزمانشان طی دو روز منطقه را شناسایی کرده و موفق شدند با عبور از 17 کیلومتر از رودخانه کارون وارد جاده خرمشهر شوند.

سردار مظاهری ادامه داد: پس از اتمام عملیات شناسایی و ارائه گزارش‌ها به شهید حسن باقری این شهید بزرگوار تأکید کرد که می‌بایست این بزرگواران بار دیگر در منطقه حاضر شده و این‌بار وارد جاده اهواز - خرمشهر شده و جاده را سجده کنند.

وی با بیان اینکه پس از اتمام کامل عملیات این اطمینان خاطر به شهید حسن باقری ازسوی شهیدان شهبازی و همدانی داده شده که منطقه به‌صورت کامل شناسایی شده است، اذعان کرد: البته گشت‌های شناسایی با دشواری بسیار همراه بود به‌طوری‌که می‌بایست مسیر بسیار طولانی را شبانگاه به‌صورت پیاده طی می‌کردند و دوباره آن مسیر طی شده را با سرعت بیشتر برای آنکه به روز برخورد نکنند برمی‌گشتند.

این جانباز بزرگوار در ادامه با جملات بریده‌بریده ناشی از تنگی نفس ادامه داد: تأسف‌بارتر اینکه زیر پای این عزیزان تاول می‌زد و مجبور بودند با آن پاهای تاول‌زده ادامه مسیر را همچنان با شتاب طی کنند.

سردار مظاهری ادامه داد: شدت این تاول‌ها آن‌قدر زیاد بود که پس از بازگشت از گشت این جراحت و آب جمع شده در تاول‌ها را با سرنگ تخلیه و پانسمان و سپس برای تسریع در بهبود حنا می‌گذاشته و برای شب بعدی آماده می‌شدند.

وی با اشاره به اینکه علیرغم دشواری بسیار عملیات شناسایی با موفقیت همراه بود و نیروهای خودی توانستند از چند موضع حساس دشمن عبور کرده و شناسایی کامل از شرایط منطقه را داشته باشند تصریح کرد: پس از موفقیت‌های حاصل شده به شهید حسن باقری گفته بودند که فتح خرمشهر حتمی خواهد بود.

این سردار رشید همدانی با تأکید براینکه عملیات منتهی به آزادی خرمشهر 11 و 12 اردیبهشت‌ماه آغاز شد تصریح کرد: در مرحله نخست قرارگاه نصر و لشکر محمد رسول‌الله (ص) و لشگر شهید حمزه مسئولیت آن را در کرمان بر عهده داشت وارد عمل شده و همان شب نخست موفق شدند از رودخانه کارون عبور کرده و به جاده خرمشهر برسند.

سردار مظاهری ادامه داد: البته در این مسیر نیرو‌ها با مشکلات بی‌شماری مواجه بودند به‌طور مثال تا لحظه آخر مهمات به دست نیروها نرسیده بود و به‌طوری‌که به گفته شهید همدانی مهمات در حین حرکت به بچه‌ها داده شد.

وی با تأکید براینکه علیرغم دشواری‌ها با رشادت‌های انجام شده جاده خرمشهر توسط نیروهای خود بازپس گرفته شد خاطرنشان کرد: براین اساس وقتی دشمن متوجه شد که مرکز منطقه به تصرف نیروهای ایرانی درآمده و این مهم می‌تواند از چند جهت آن‌ها را به محاصره درآورد به تلاطم افتاد.

این جانباز سرافراز با بیان اینکه نیروهای خودی می‌توانستند از چند جهت دشمن را غافلگیر کرده و او را زمین‌گیر کنند تشریح کرد: ورود مستقیم به خرمشهر، امکان حرکت به سمت بصره و حتی به سمت جاده و محاصره کامل نیروهای عراقی برای نیروهای خودی فراهم بود.

سردار مظاهری افزود: براین اساس برای اینکه ما را به عقب برانند بیش از یک هفته با لشگر 9 زرهی و چند لشگر دیگر جاده را زیر بار حمله و گلوله قرار دادند.

وی با اشاره به اینکه متأسفانه ازآنجاکه جاده به‌صورت کامل الحاق نشده بود از سمت راست و چپ جاده ما در محاصره آن‌ها قرار گرفتیم خاطرنشان کرد: بااین‌وجود زیر بار آتش دشمن بیش از یک هفته بچه‌ها مقاومت کردند.

این جانباز رشید اسلام با اشاره به اینکه حرکت بعدی نیروهای خودی حرکت به سمت مرز بود اظهار کرد: این مرز از شلمچه تا طلائیه به‌صورت یک خط مستقیم کشیده شده بود و در این مرحله شهید همدانی از زانوی راست هدف دوشکای دشمن قرار گرفت.

سردار مظاهری ادامه داد: در ادامه بر اثر مجروحیت شهید همدانی به‌ناچار به همدان بازگشت اما شهید شهبازی برای اجرای مرحله سوم عملیات آزادسازی خرمشهر وارد عمل شد به‌طوری‌که با یک حرکت، چرخشی به سمت خرمشهر داشته و با گام‌های محکم وارد شهر خرمشهر شدند.

وی ادامه داد: البته در گفت‌وگویی‌هایی که با شهید همدانی در خصوص خاطرات این پیروزی داشتم ایشان عنوان کردند که به هر ترتیب ممکن است پس از انتقال به همدان بر اثر مجروحیت بار دیگر خود را در مرحله چهار عملیات خرمشهر رسانده تا عملیات را با شهید شهبازیس کامل کنیم.

این سردار رشید سپاه همدان با بیان اینکه شهید همدانی در خاطراتی که برایم تعریف کرد عنوان داشتند که بی‌خبر از شهید شهبازی خود را به منطقه رساندم و ایشان را در حال نماز خواندن دیدم اظهار کرد: به گفته شهید همدانی حال و هوای شهید شهبازی در این مقطع زمانی بسیار خاص و ویژه بود به‌نحوی‌که حتی نمازخواندش نیز با نمازهایی که قبلاً می‌خواند متفاوت بود.

سردار مظاهری با اشاره به اینکه شهید همدانی در ادامه تعریف خاطرات خود از شهید شهبازی گفت: به گفته این شهید بزرگوار شهید شهبازی در آخرین سجده نماز خود چندین‌بار از خداوند طلب شهادت می‌کند و حتی به‌صورت ناخودآگاه خطاب به هم‌رزمان خود پس از اتمام نماز عنوان می‌کند که گویا شهید همدانی بازگشته و در منطقه حاضر است.

وی با بیان اینکه به گفته شهید همدانی در ساعات آخر زندگی شهید محمود شهبازی می‌شد شهادت را در چشمان این بزرگوار دید عنوان کرد: براین اساس در مرحله چهار عملیات فتح خرمشهر شهید شهبازی در کنار دروازه‌های خرمشهر به شهادت رسیدند.

این سردار غیور همدانی با تأکید براینکه شهادت این فرمانده ضایعه بزرگی برای نیروی سپاه پاسداران و به‌ویژه تیپ محمد رسول‌الله (ص) بود خاطرنشان کرد: ادامه عملیات را شهید همدانی با دیگر هم‌رزمان یعنی شهید همت و دیگر دوستان ادامه داده و خود را به جاده خرمشهر می‌رسانند و در نهایت خرمشهر را محاصره کرده و با خارج کردن نیروهای بعث، حماسه سوم خرداد را رقم می‌زنند.

سردار مظاهری با بیان اینکه این پیروزی مهم‌ترین نقطه عطف هشت سال دفاع مقدس بود تشریح کرد: حتی امام خمینی نیز در خصوص پیروزی این عملیات فرمودند خرمشهر را خدا آزاد کرد.

وی با بیان اینکه پس از فتح خرمشهر دو عملیات والفجر هشت، 9 و فتح فاو از دیگر عملیات‌های سرنوشت‌ساز بودند تصریح کرد: در این عملیات‌ها نیز نیروی سپاه همدان نقش بسزایی را ایفا کرد.