زیارت عاشورا با مجموع درس‌های عقیدتی، سیاسی، فکری و انزجار از دشمنان اهل بیت عصمت و طهارت‌، در حکم محک و معیاری است که سَره را از ناسره جدا می‌کند. زیارت عاشورا مجموعه‌ای از درس‌هایی است که هر کدام از آن ارزش‌هایی را ارائه می‌دهد و سر فصل‌های غیر قابل تردیدی را فرا راه انسان می‌گشاید و می‌تواند آدمی را در پیمودن راه راست و رسیدن به حقیقت راسخ و استوار نماید.

 زیارت عاشورا خود منشوری است که از هر جهت نوری از آن جلوه‌گر است چرا که این صحیفه بهانه‌ای است برای بیان مختصر امّا کامل از اسلام شناسی، معرفت‌شناسی، امام شناسی، جامعه شناسی و انسان شناسی. در این ایام می‌طلبد اندیشمندان به مدد اعتقادات راستین و فضیلت مدار مؤمنان بیایند و با تبیین صحیح اعتقادات اسلامی مردم را با عشق و معرفت بیشتر نسبت به ساحت مقدس پیامبر اعظم (ص) و اهل بیت (ع) آشنا کنند.

این زیارتنامه توسط امام باقر (ع) به شیعیان تعلیم داده شده است و صرفاً یک زیارتنامه جهت عرض ادب ظاهری به محضر امام حسین (ع) و یاران ایشان نیست و معانی عمیقی در آن نهفته است.

بر همین اساس حجت الاسلام والمسلمین سید محمدباقر علم الهدی استاد حوزه علمیه تهران از رهگذر شرح و تفسیر زیارت عاشورا، زوایای پنهانی که در این زیارت نامه قدسی نهفته است را در ایام ماه محرم مطرح و مطالب آن تقدیم مخاطبان می‌شود. 

قسمت‌های پیشین این تفسیر را می‌توانید در اینجا بخوانید. آنچه در ادامه می‌خوانید قسمت نهم تفسیر زیارت عاشورا است: اَلسَّلامُ عَلَیْکَ وَ عَلَی الْاَرْواحِ الَّتی حَلَّتْ بِفِنائِکَ، عَلَیْکُمْ مِنّی جَمیعًا سَلامُ اللّهِ اَبَدًا ما بَقیتُ وَ بَقِیَ اللَّیْلُ وَ النَّهارُ

سَلامُ اللّهِ اَبَدًا ما بَقیتُ وَ بَقِیَ اللَّیْلُ وَ النَّهارُ مادامی که من هستم و شب و روز هست همواره این سلام بر تو باد. 

مراد از این تعبیر این است که همیشه از جانب من سلام خدا بر شما شهدای والامقام باد و همواره این سلام هدیه به شماست، در ابتدا می‌گوید تا زمانی که من هستم و بعد ادامه می‌دهد تا زمانی که شب و روز باشد، تعبیر بسیار زیبایی است یعنی شخصی که زیارت را می‌خواند حتی برای بعد از مردن خود نیز تا زمانی که شب و روز پابرجاست به شهدای کربلا سلام و تحیت می‌فرستد.

اینکه در این عبارت می‌فرماید «علیک منی سلام الله» بر شما از طرف من سلام خدا باد، به این معناست که انسان‌ها خود را حامل سلام پروردگار عالم فرض می‌کنند و سلام خود را شایسته درگاه حضرت اباعبدالله الحسین (ع) نمی‌بینند؛ بنابراین از جانب خود سلام نمی‌دهند و سلام خدا را به امام حسین (ع) می‌رسانند.

زمانی که سلام منصوب به خدا شود به لحاظ ارزشی تفاوت بسیار زیادی با سلام از ناحیه شخص دارد از این روست که در زیارت می‌گوئیم علیکم منی جمیعاً سلام الله بر شما باد از طرف من سلام خدا؛ یعنی سلام من ارزش و قابلیتی ندارد که به آن وجود مقدس و شهدای بزرگوار تقدیم شود این سلام خداست که وقتی بر اباعبدالحسین (ع) و شهدای کربلا ابلاغ می‌شود باعث تحیت، رأفت و جایگاه ویژه خواهد بود.

در ادامه زیارت می‌خوانیم «یا اباعبدالله لقد عظمت الرزیه و جلت و عظمت المصیبة بک علینا و علی جمیع اهل الاسلام» ای اباعبدالله حقیقتاً بزرگ شد داغ و سوگواری تو بر دل‌های ما و چقدر عظیم شد مصیبتت به خاطر مظلومیت تو بر ما و بر جمیع اهل اسلام. بر اساس بیان علما دو کلمه جلت و عظمت مترادف هستند و هر دو به معنای بزرگی و عظیم بودن است اما آنچه که از استعمال این واژه‌ها استفاده می‌شود این است که عظمت در مقابل کوچکی و جلالت در مقابل دقت است.

استفاده از عبارات عظمت و جلال حکایت از سختی و بزرگی این مصیبت بر اهل بیت عصمت و طهارت و افرادی دارد که اهل اسلام و حقیقت بین هستند، کسانی که حقیقت دین را دریافت کردند و برای اسلام اهل شدند.

رزیة به معنای مصیبت است و آنجا که می‌گوید لقد عظمت الرزیة و جلت و عظمت المصیبة یعنی چه بزرگ و سنگین شد مصیبت و سوگواری تو و چقدر عظیم شد مصیبت به واسطه تو بر ما و بر تک تک مسلمانان، آنانی که اهل اسلام هستند، 

اهل اسلام اختصاص به یک زمان ندارد این مصیبت بر همه مسلمانان در هر عصر و زمانی که به روایات و اخبار این حادثه عظیم برسد بسیار سنگین است.

در تاریخ حادثه تلخ و اندوهباری به این وسعت و بزرگی یافت نمی‌شود، 124 هزار پیامبر آمدند و در میان امت خود به هدایت مردم پرداختند و رفتند هیچ امتی از امت‌های پیامبران فرزند پیامبر خود را با چنین وضعیتی به شهادت نرساندند به گونه‌ای که حتی از بچه شش ماهه هم نگذرند و با تیر سه شعبه از فرزند شش ماهه پیامبر خود پذیرایی کنند، خیمه‌ها را غارت و خانواده ایشان را اسیر کرده و سر یارانش را شهر به شهر بگردانند.

 کمال مظلومیت آل الله در شهر کوفه، روستاهای بین راه و شام نمایان شد که سپاه دشمن ایشان را در بند اسارت در این مسیر سخت بچرخانند و به این وسیله اظهار قدرت کرده و به خیال خودشان بخواهند نور اهل بیت (ع) را خاموش کنند.