شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور مؤسسه‌های خصوصی یا تعاونی هستند که به‌منظور افزایش علم و ثروت، توسعه اقتصادی بر پایه دانش، تحقق اهداف علمی و اقتصادی در راستای گسترش اختراع و نوآوری و در نهایت تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان تشکیل می‌شوند به‌طوری‌که نقش مهمی در رشد اقتصاد غیر نفتی، ایجاد اشتغال برای دانش‌آموختگان دانشگاهی و پیشرفت هر کشوری ایفا می‌کنند.

بنابراین آنچه عنوان شد تعریفی است که جامعه علمی از شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه کرده اما به باور صاحب‌نظران با وجود آن که «قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات» مصوبه 18 آبان 1389 مجلس شورای اسلامی را دارد اما به معنای واقعی بسیاری از دستگاه‌های اجرایی و همچنین بانک‌های دولتی حمایت‌های چندانی از شرکت‌های دانش‌بنیان و نوپا ندارند و به‌نوعی همچنان اولویت آنان توسعه بر محور اقتصاد کلاسیک و سنتی است.

باوجود مشکلات ریز و درشتی که حدود هفت هزار شرکت دانش‌بنیان به ثبت رسیده و فناور در کشور دارند اما به گفته چند تن از مدیران عامل شرکت‌های دانش‌بنیان، درد و رنج شرکت‌های به ثبت رسیده در استان همدان عمیق‌تر است و آنان معتقدند که بسیاری از دستگاه‌های اجرایی استان علاوه بر این‌که اعتقادی به کسب‌وکارهای نوپا بر پایه توسعه علمی ندارند، از قوانین موجود حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان هم چندان شناختی ندارند.

بر این اساس برآن شدیم تا با چند تن از مدیران این شرکت‌های نوپا گفت‌و‌گویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مدیرعامل شرکت «ستاک ماد آریا» که با ایده نرم‌افزار جامع اداری، مالی دهیاری از سال 95 در عرصه تولید ثروت از طریق علم گام نهاده با بیان اینکه از اوایل سال 97 موفق به اجرای سامانه‌ای برای استانداری همدان در بستر شبکه دولت شدیم گفت: این سامانه برای دفتر امور روستایی در بحث حسابداری و اتوماسیون اداری طراحی شد.

مهدی اکبری با تأکید بر اینکه بیش از 200 دهیاری که از بستر شبکه برخوردار بودند در قلب این بستر گنجانده شدند تشریح کرد: در حالی که هزار و 200 دهیاری در سطح استان وجود دارد که متأسفانه بخش اعظمی از آن فاقد بستر اتصال به شبکه دولت برای بهره‌مندی از این سامانه بودند.

وی با بیان اینکه فعلاً به دلیل نداشتن این بستر در بیشتر دهیاری‌ها این سامانه را به‌جای شبکه دولت در بستر اینترنت پیگیری می‌کنم ابراز کرد: در حال حاضر بیشتر مشتری‌هایم را از طریق اینترنت با من در ارتباط هستند.

مدیر این مجموعه با اشاره به اینکه کلیه سامانه‌های مشابه موجود ویندوزی و برخی به‌صورت خیلی محدود تحت وب بوده‌اند اما این سامانه کلیه فعالیت‌ها و کارهای زیرمجموعه امور روستایی همچون بخشداری‌ها، دهیاری، فرمانداری، شوراهای بخش و روستا و فعالیت‌های زیرمجموعه‌های مرتبط با این بخش‌ها را شامل شده و تمام گزارش‌ها به‌صورت سلسله مراتبی برای مدیران در بستر شبکه و اینترنت قابل دسترسی است افزود: تمامی هزینه‌های طراحی این سامانه و ایجاد از محل سرمایه‌های شخصی تأمین شده و از جایی کمکی دریافت نکرده‌ام.

اکبری با بیان اینکه عدم حمایت مالی از این پروژه منجر به کند شدن روند پیشرفت پروژه و ارائه دیرهنگام آن شد تصریح کرد: متأسفانه با توجه به اینکه محصولات ما تولید داخل است اما هیچگونه حمایت‌مادی و یا معنوی از آن‌ها نکرده‌اند.

وی با تأکید بر اینکه حتی ذی‌نفعانی همچون دفتر امور روستایی هم آن‌چنان که باید از ما حمایت نکرد گفت: به‌طوری‌که یک سال تمام تنها وقت من برای حضور در جلساتی صرف شد که هیچ پشتوانه و فایده‌ای نداشت و تنها بروکراسی اداری را بیشتر کرد.

این فناور جوان در پاسخ به این سؤال که آیا پارک علم و فناوری در عرصه حمایت مالی از طرح و ایده شما ورودی داشت؟ گفت: متأسفانه در این بخش نیز حمایتی دریافت نکردیم زیرا شرایط به‌گونه‌ای است که این مؤسسه تنها از چند پروژه به تشخیص خود حمایت مالی می‌کند.

اکبری با تأکید بر اینکه با تغییر مدیر پارک تنها وعده‌های حمایت از سمت مدیر جدید تغییر می‌کند اذعان کرد: در زمان مدیریت آقای مرادی بر پارک حتی عنوان شد که این پروژه قابلیت مطرح شدن در سطح وزارتخانه و کشور را دارد پس حمایت لازم را برای تحقق این موضوع خواهیم داشت؛ اما این وعده در حد حرف باقی ماند.

وی با تأکید بر اینکه بنده شخصاً سامانه را به وزارتخانه معرفی و تأیید لازم را نیز دریافت کردم اما چون از حمایت استان در عرصه مالی برخوردار نبودم این مهم اجرایی نشد اظهار کرد: متأسفانه ازآنجاکه استانداری خود نسبت به ارائه سامانه اداری به شهرداری و غیره اقدام می‌کند در پی رایزنی به این قبیل دستگاه عنوان می‌شود که از بستر موجود همچنان استفاده می‌کنیم در حالی که سامانه موجود یقیناً از جامعیت بالاتری برخوردار است.

وی با اشاره به همکاری با تعدادی از بخشداری‌ها و دهیاری‌ها در بستر اینترنت گفت: عدم حمایت و استفاده تولیدات ما در استان توسط شهرداری و غیره فروش محصول در خارج از استان را با دشواری مواجه کرده است زیرا در پاسخ به مزیت‌های عنوان‌شده اظهار می‌کنند اگر این سامانه خوب بود در سطح استان خودتان به‌کار گرفته می‌شد.

این فناور جوان با تأکید بر اینکه این عدم حمایت از خرید محصولات از سوی دستگاه‌ها و ادارات منجر به آن شده که در مسیر دانش‌بنیان شدن و دریافت کمک مالی از پارک نیز دچار مشکل شوم گفت: پارک علم و فناوری برای حمایت، سقف درآمدی خاصی (یک میلیارد تومانی) برای ما تعیین کرده که رسیدن به آن برای این شرکت در عدم حمایت در خرید این محصول با درآمدی کمتر از 200 میلیون تومان غیر ممکن است.

مدیر عامل شرکت «پارسیان داده کاوان» نیز که گویا پیشتر در قالب یک شرکت نوپا در مرکز رشد مستقر بوده ابراز کرد: در حال حاضر کار خود را خارج از پارک با یک شرکت نوپای دیگر دنبال می‌کنم.

داوود زنگنه بیدکرپه با بیان اینکه بنا به مشکلات مالی فعالیت این شرکت نوپا کند و محدود شده تصریح کرد: این شرکت در برنامه‌های آتی قصد دارد از طریق اجرای یک پروژه در عرصه دانش‌بنیان شدن ورود کند.

وی با اشاره به اینکه متأسفانه این روزها در عرصه بهره‌مندی از حمایت مالی حتی از مؤسسات دولتی با مشکلاتی همچون عدم رعایت ماهیت معنوی ایده مواجهیم، ابراز کرد: در واقع حق کپی در این عرصه رعایت نمی‌شود.

مدیر عامل شرکت پخش «جلوه ارزش آفرین» نیز از عدم حمایت مالی پارک علم و فناوری گلایه کرد و افزود: این شرکت را از سال 1389 به ثبت رساندم.

عبدالوحید خراسانی که مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه تهران دارد گفت: این شرکت مدت زمانی طولانی تعطیل بود و تنها به انجام کارهای تحقیقاتی اختصاص داشت و چند سالی است که مجدد با اجرای پروژه‌ای با عنوان گرمکن صندلی خودرو به‌صورت تخصصی احیا شده است.

وی با تأکید بر اینکه این شرکت در مرکز رشد ملایر مستقراست افزود: از آنجا که این محصول فصلی است باید طی 6 ماه نخست سال با صرف هزینه بالا تنها نسبت به تولید محصول و انبار کردن آن اقدام و سپس در 6 ماه دوم سال نسبت به فروش آن اقدام کرد.

این فناور همدانی با اشاره به اینکه همین فصلی بودن، داشتن سرمایه در گردش و سرمایه اولیه بالایی را می‌طلبد که متأسفانه از توان ما خارج بوده و این امر میزان تولید را با وجود داشتن تقاضای بالا برای تولید این محصول با مشکل مواجه کرده گفت: متأسفانه در این حوزه از حمایت پارک هم برخوردار نشدیم زیرا ضمانت‌های درخواستی برای دریافت تسهیلات از معرفی وثیقه ملکی به میزان تسهیلات درخواستی و درعین حال داشتن حساب به نام شرکت فراهم نبود این درحالی است که چرخش مالی حساب شخصی بنده یقیناً جوابگوی ضمانت بود اما پذیرفته نشد.

خراسانی با تأکید بر اینکه در حال حاضر حتی برخی از مراکز اسپرتی (لوازم جانبی خودرو) سفارش محصول داده و با نمایندگی‌های فروش خودرو قرارداد بسته و محصول تولیدی را نصب کرده و به‌عنوان یک آیتم فروش از این مهم استفاده می‌کنند گفت: جالب‌تر اینکه پارک علم و فناوری در جریان این ظرفیت فروش محصول قرار دارد اما همچنان ما در عرصه دریافت حمایت با مشکل مواجهیم.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد اغلب مهم‌ترین دغدغه شرکت‌های نوپا و شرکت‌هایی که در پی دانش‌بنیان شدن هستند عدم توان مالی در تولید انبوه است حال آنکه در بسیاری از فرصت‌ها، بازار خوبی وجود دارد اما قدرت تولید انبوه را ندارند و به منابعی برای تولید انبوه نیاز است، اما چنان که گفته شد ضوابط و قواعد ترسیم‌شده در عرصه حمایت حتی از سوی پارک، راه پیشرفت را بر این شرکت‌ها به بن‌بست منتهی می‌کند، در حالی که صندوق شکوفایی و نوآوری متولی حمایت از تولید است اما گاهی به دلیل محدودیت منابع، توان وثیقه‌گذاری و پشتوانه ایجاد کردن این امکان را ندارد و شرکت‌ها عملاً نمی‌توانند از منابع محدود استفاده کنند و تولید محقق نمی‌شود. بنابراین به‌نظر می‌رسد برای شرکت‌های نوپا باید در عرصه وثیقه‌گذاری و نیز تعیین سقف درآمدی شرکت‌های این‌چنینی تغییر ایجاد کرد.