فریضه حج دارای یک ظرفیت معنوی و اجتماعی عظیم است که در ساحت فردی، اجتماعی و امت‌سازی دارای جایگاه خاصی بوده و در معرفت‌افزایی و ایمان‌افزایی نیز نقش منحصر‌به‌فردی ایفا می‌کند؛ از این روست که امام خمینی (ره) آن را کانون معارف الهی می‌داند.

بر این اساس می‌توان گفت دستیابی، استخراج و فرآوری گنجینه‌های معرفتی حج وظیفه‌ای بر دوش محققان عرصه‌های مختلف علمی و معرفتی است تا با کشف منظرهای قرآنی قوی از این فریضه واجب الهی، جلوات دیگری از آن را در منظر اهل نظر قرار دهند تا بتوان از این ظرفیت به‌صورت کاربردی‌تر در راستای اهداف عالی اسلامی بهره برد.

 

اکنون‌که در ایام ذی‌حجه قرار داریم و حاجی‌ها طواف خانه خدا می‌کنند یکی از وجوه پرداختن به حج می‌تواند این باشد «چه رابطه‌ای بین حج و وجود مقدس امام عصر (عج) وجود دارد؟»

 

به‌تصریح روایات، روح و باطن حج چیزی فراتر از مناسک و اعمال ظاهری است که حج‌گزار آن‌ها را به‌جای می‌آورد و این روح در کالبد حج دمیده نمی‌شود مگر در پرتو ارتباطی عمیق و حقیقی با امام عصر (عج) که حقیقت حج وجود اوست و بیراه نیست اگر بگوییم حج زمانی اثرگذار است که عمل حاجی مهدوی باشد، یعنی همپا و همگام امام در عمل، تقوا، توحید و طهارت بوده و بتواند با لطف الهی همچون روز ولادت از گناهان پاک شود و با عمل صالح این نورانیت را حفظ کند.

 

با ذکر این مقدمه آنچه در ادامه می‌آید گفت‌وگوی خبرنگار سپهرغرب با حجت‌الاسلام و المسلمین جوادی درباره ارتباط حضرت بقیه‌الله ارواحنا فداه، با فریض حج است که مشروح آن را می‌خوانید:

 

**حاج آقا بفرمایید چه ارتباطی میان حج به‌عنوان فریضه‌ای عبادی- سیاسی با مهدویت برقرار است که از آن به‌عنوان روح و باطن و شرط پذیرش حج یاد می‌شود؟

 

حج و مهدویت ارتباط فراوانی با هم دارند و می‌توان گفت هر دو زیربنای حکومت جهانی اسلام هستند؛ حج بُعد جهانی دارد و متعلق به یک کشور و یک قاره نیست، یعنی این روزها که موسم حج است و حجاج در کنار خانه خدا مشغول‌اند می‌بینیم از همه کشورها زائران بسیاری از خواهران و برداران مسلمان در این آیین بزرگ اسلام حضور دارند، پس حج یک مسئله جهانی است. امام عصر ارواحنا فداه نیز مربوط به یک کشور و یک ملت مثل ایران یا کشورهای اسلامی نیست بلکه همه مستضعفان جهان در انتظار روزی هستند که استضعاف از جهان برداشته شود و جهان به نور حضور منجی روشن گردد.

 

مسئله دیگر این که حج وحدت‌آفرین است و همه فارغ از این‌که در چه جایگاهی هستند با یک لباس (احرام)، یک زبان (لبیک‌گویان) و یک کار (طواف، سعی، رمی جمرات و قربانی) در آنجا حضور دارند. وجود مقدس امام زمان (عج) نیز وحدت‌آفرین است و پس از ظهور آن حضرت، جهان دارای یک قانون (کتاب خدا) و یک پرچم (اسلام) است و خواهیم دید ان‌شاالله حضرت همه را به یک جهت دعوت می‌کند و آن هم «الی‌الله» است تا وحدت و یگانگی در جامعه توسط وجود مبارکش پیاده شود.

 

نکته حائز اهمیت بعدی این که حج یک مسئله بزرگ عبادی- سیاسی است یعنی ما می‌بینیم عبادات و سیاست‌های حج بالاترین عبادت‌ها و سیاست‌هاست و عالی‌ترین مفاهیم این بخش‌ها در حج گنجانده شده است. وجود مقدس امام (عج) هم که ظهور کند بهترین عبادت‌ها برای خدا انجام خواهد شد و بالاترین سیاست یعنی همان حکومت اسلامی به‌وسیله حضرت ارائه خواهد شد.

 

حج قیام‌آور است، چنانچه خدای متعال فرمود: «جَعَلَ اللَّهُ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرَامَ قِیَامًا لِلنَّاسِ... ما حج را وسیله قیام مردم و جهت‌گیری به‌سوی خدا قرار داده‌ایم» قطعاً با قیام حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز جهت‌گیری مردم به‌سوی پروردگار به‌صورت شایسته‌ای تحقق پیدا می‌کند.

 

حج همان‌طور که عرض کردم یک مسئله بزرگ سیاسی و عبادی بوده و از همین نظر در تمام سال‌ها وجود مقدس حضرت مهدی به حج مشرف می‌شوند و تمام کارهایی که حاجی انجام می‌دهد را انجام می‌دهند و طبق روایات ما او را می‌بینیم اما نمی‌شناسیم اما او ما را می‌بیند و می‌شناسد.

 

**با این نگاه حاجی باید از بدو ورود به سرزمین وحی این همراهی و همگامی با امام عصر (عج) را ایجاد کند؛ این همراهی در مراحل و مناسک مختلف چگونه رخ می‌دهد و چه ارمغانی برای حج‌گزار دارد؟

 

اگر حج‌گزار این همراهی را از نیت، زبان و عمل واقعاً تحقق ببخشد و حج او حجی باشد که مورد رضایت مولا و آقای ماست و قربه الی‌الله حرکت کند این بالاترین ارمغان است نه برای حاجی بلکه برای همه انسان‌ها. چه ارمغانی برای حاجی بالاتر از این‌که یک حاجی به حج رفته برگردد و حج کامل انجام داده باشد همه اطرافیان او از همسر و فرزندان تا همکار و همسایه و دوست از این فیض بهره‌مند می‌شوند، آن بوی حج راستین انسان را به سمت خدا می‌برد و دیگران را هم به‌سوی خدا سوق می‌دهد.

 

باید به این نکته توجه کرد که وقتی من به حج بروم اما توجهی به آنجایی که هستم نکنم و مشغول پاساژگردی و خرید کردن باشم این عمل چون هماهنگ با وجود حضرت نیست آورده معنوی هم برای من نخواهد داشت اما اگر کسی حج کامل به‌جا بیاورد و توجهش به خدا باشد وقت برگشتن به وطن در خود و دیگران انقلاب ایجاد می‌کند. حج کامل فقط برای خود ما اثر ندارد روی اطرافیان هم اثر خود را خواهد گذاشت.

 

**با توجه به وجود اعمال مختلف در مناسک حج و منزلگاه‌های مختلفی که حج‌گزاران تجربه می‌کنند، در کدام وادی زمینه بیشترین ارتباط با امام عصر (عج) فراهم می‌شود و چگونه می‌توان این ارتباط و برکات آن را حفظ کرد؟

 

نمی‌توان گفت وقتی من طواف می‌کنم یا سعی بین صفا و مروه، امام هم همان زمان این کار را می‌کند چون این اعمال زمان خاصی ندارد و محدود نیست اما یک جایی هست که وقتی ما آنجا هستیم امام هم آنجا حضور دارد و آن هم صحرای عرفات است. بر هر حاجی لازم است از ظهر روز نهم ذی‌حجه در صحرای عرفات باشد تا مغرب همان روز. پس امام زمان ارواحنا فداه در آنجا حضور دارد و ما را می‌بیند اما ما نمی‌توانیم ایشان را ببینیم. نزدیک‌ترین مکان به حضرت در موسم حج روز عرفه و صحرای عرفات است با آن دعای عالی و راقی که در آن روز خوانده می‌شود.

 

**با توجه به حضور امام زمان (عج) در مناسک حج و جایگاه خاص آن حضرت نزد خداوند متعال، حج‌گزاران چگونه می‌توانند از دعای خیر ایشان هم خود و هم دیگرانی را که به آن‌ها التماس دعا گفته‌اند، بهره‌مند کنند؟

 

آن حضرت هم مثل مادر و اجداد طاهرینش برای دیگران دعا کرده و دعای شخصی نمی‌کنند امام حسن مجتبی علیه‌السلام فرمود مادرم شب تا صبح مشغول دعا بود از ایشان سؤال کردم مادر برای خودمان دعا نکردی حضرت فرمود: «یَا بُنَیَّ الجَارُ ثُمَّ الدَّار؛ فرزندم اول همسایه بعد اهل خانه» امام عصر ارواحنا فداه هم ذریه این مادر است، در طواف، عرفات، سعی و... مشغول دعا برای نجات همه انسان‌هاست. ما اگر پشت سر حضرت حرکت کنیم شامل دعای آن حضرت بوده و ما را مورد الطافش قرار خواهد داد.

 

**خیلی ممنونم از وقتی‌که در اختیار ما قرار دادید، اگر به‌عنوان کلام پایانی نکته‌ای هست بفرمایید.

 

ان‌شاالله همین مصاحبه در مکه قسمت ما شود و حقایق را آنجا از نزدیک ببینیم و تشریح کنیم. کار یک روحانی همین است، دست دیگران را بگیرد و به مسائل حج و حقایق آن‌ها رهنمون سازد. خداوند به همه ما حسن عاقبت عنایت کند.