گردشگری این صنعت بدون دود امروزه بخشی از تجارت و اقتصاد را از آنِ خود کرده است و برای توسعه این امر درخصوص جذب گردشگر داخلی و خارجی، برنامه‌های مختلفی از سوی متولیان این حوزه درنظر گرفته می‌شود تا بتوان این مهم را گسترش داد.
همدان با توجه به اینکه آثار تاریخی، طبیعی و مفاخری همچون بوعلی را جای داده، یکی از شهرهایی است که می‌تواند مقصدی غنی برای هر گردشگر داخلی و خارجی باشد.
مسئولان این امر همواره برای معرفی بیشتر و جذب گردشگر برنامه‌های مختلفی همچون برگزاری رویدادها، تبلیغ در رسانه‌ها و دیگر موضوعات مد نظر قرار می‌دهند تا بتوانند همدان را بیش‌ازپیش معرفی کنند؛ یکی از برنامه‌ها برای معرفی همدان انعقاد تفاهم‌نامه با سایر شهرها برای معرفی و توسعه گردشگری است و به همین منظور اخیراً تفاهم‌نامه مسیر گردشگری تاریخ و تمدن ایران بین همدان، سنندج و کرمانشاه در راستای شکوفایی گردشگری غرب کشور منعقد شد.
پیش‌بینی می‌شد با ارتقای همکاری این سه استان، بتوان شاهد سهم بیشتری در حوزه گردشگری برای آن‌ها بود و مقرر شد شهرهای مکمل سفر در تعطیلات نوروز معرفی شوند. با توجه به اینکه در آستانه نوروز قرار داریم، برای اطلاع از برنامه‌ها و اقدامات انجام‌شده در این حوزه برای همدان، با مسئول امور گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری همدان گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
مسئول امور گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری همدان با اشاره به اینکه پیش از همه‌گیری کرونا این تفاهم‌نامه با نکات مشخص درحال پیگیری بود، گفت: این تفاهم‌نامه بین سه شهر همدان، سنندج و کرمانشاه منعقد شد.
پوریا هادیان با اشاره به اینکه قرار بر این شد شهرداران و رؤسای شورای اسلامی شهرها مجموعه خود را در حوزه تبلیغات آماده کنند، اظهار کرد: همچنین مقرر شد هر شهر جاذبه‌‎های گردشگری، امکانات و زیرساخت‌های خود را به سایر شهرها معرفی کند.
وی افزود: در بحث برنامه‌ها و زیرساخت‌ها شهرداری همدان همه‌ساله برای برنامه‌های فرهنگی هنری برنامه‌ریزی لازم را دارد و با همکاری اداره کل میراث فرهنگی برنامه‌هایی را برای شهروندان و گردشگران مد نظر قرار می‌دهد.
هادیان با اشاره به اینکه جمعیت قابل ملاحظه‌ای از کرمانشاه و سنندج هرساله از همدان بازدید می‌کنند، تأکید کرد: امسال نیز همچون سال‌های قبل برنامه‌هایی برای نوروز و گردشگران درنظر گرفته شده است.
وی درخصوص اقدامات انجام‌شده در این حوزه عنوان کرد: نصب بنر، توزیع تراکت‌ و استفاده از ظرفیت رسانه‌های مجازی برای اطلاع‌رسانی برنامه‌های فرهنگی، ازجمله این موارد است.
هادیان با اشاره به اینکه بعد از صدور مجوزهای لازم از سوی فرمانداری از 24 اسفندماه برنامه‌های فرهنگی هنری ما آغاز خواهد شد، تصریح کرد: این برنامه‌ها شامل تورهای گردشگری ویژه مسافران و شهروندان است.
وی با بیان اینکه به دنبال آن هستیم که با همکاری مشترکی که در موضوع اطلاع‌رسانی داریم آگاهی لازم را به مسافرانی که بعد از همدان قصد سفر به سنندج و کرمانشاه دارند بدهیم تا افراد را برای سفر به این مقاصد ترغیب کنیم، افزود: البته برنامه‌های تکمیلی نیز خواهیم داشت که به‌مرور از طریق روابط عمومی شهرداری به اصحاب رسانه اعلام خواهیم کرد.
مسئول امور گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری همدان تأکید کرد: برنامه‌های ما ادامه خواهد داشت و ممکن است در بازه زمانی تعطیلات نوروز با توجه به فرصت زمانی محدود، زمینه اجرا پیدا نکنند.
هادیان در ادامه افزود: یکی از مواردی که مقدمات آن فراهم شده، برگزاری هفته‌های فرهنگی این سه شهر به‌صورت زنجیره‌وار در شهرهای محل تفاهم است.
   دارایی‌های هر شهر در حوزه گردشگری، در شهرهای دیگر نمایش داده می‌شود
مسئول امور گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری همدان با بیان اینکه بدین‌ترتیب در بازه‌های زمانی مختلف دارایی‌های هر شهر در حوزه گردشگری در شهرهای دیگر نمایش داده می‌شود، گفت: برای این مهم برنامه‌های جنبی درنظر گرفته خواهد شد و از ظرفیت گروه‌های بومی فعال در حوزه فرهنگی و گردشگری در قالب هفته‌های فرهنگی و گردشگری به‌صورت رویدادی، استفاده خواهد شد.
هادیان در ادامه تصریح کرد: ایده‌ها، پیشنهادها و برنامه‌های میان‌مدت نیز مد نظر هستند، اما چون به مرحله تأیید نرسیده است، بعد از تعیین تکلیف اطلاع‌رسانی خواهد شد.
وی در بخش پایانی سخنان خود افزود: در شهرداری همدان تمام تلاش خود را خواهیم کرد تا تفاهم‌نامه‌ای که بین این سه شهر بسته شده است، به‌طور مطلوبی اجرا شود و ما بتوانیم در زمینه معرفی شهر همدان موفق عمل کنیم.
در ادامه با توجه به اهمیت موضوع، با یک کارشناس اقتصاد گردشگری درخصوص آنچه در تفاهم‌نامه‌های گردشگری مورد توجه است نیز گفت‌وگو کردیم که در ادامه خواهید خواند:
مرتضی خاکسار با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین مقوله‌هایی که امروزه سازمان بهداشت جهانی بر آن تأکید دارد سلامت روان است، گفت: مردم در سفر و گردش از استرس‌های هفتگی، ماهانه و سالانه رها خواهند شد و سفر یکی از عوامل مؤثر در سلامت روان است.
وی با بیان اینکه یکی از بهترین موارد این است که استان‌های هم‌جوار بررسی کنند در حوزه گردشگری چه نیازهایی را از یکدیگر مرتفع می‌کنند، اظهار کرد: در این بررسی چالش‌های موجود هر استان باید درنظر گرفته ‌شود که مثلاً آیا در استان همدان به اندازه کافی برای حضور گردشگران استان‌های هم‌جوار هتل‌های استاندارد موجود است؟ آیا وضعیت اقتصادی و معیشتی استان‌های هم‌جوار ما که قصد سفر به همدان را دارند، با شرایط ما هم‌خوانی دارد یا باید تمهیداتی برای آن درنظر گرفته شود؟
این استاد دانشگاه افزود: باید دید آیا نیاز است هتل‌های ارزان‌قیمت‌تر یا هتل‌آپارتمان برای آن‌‎ها درنظر گرفته شود؟ آیا استان‌های هم‌جوار می‌توانند نیازهای فرهنگی اجتماعی یکدیگر را هم‌پوشانی کنند؟
وی با عنوان اینکه به موارد مذکور در گردشگری بین استانی به‌عنوان زیرساخت باید توجه شود، گفت: اگر تفاهم‌نامه صرفاً این باشد که ارگان‌هایی مثل فرمانداری و هلال‌احمر خدماتی را به مسافران استانی ارائه دهند، منشأ اثر نیست، بلکه باید به‌جد نمایندگان استان‌ها با یکدیگر برنامه‌ مشترک داشته باشند.
   صرف داشتن تفاهم‌نامه‌های مشترک بین استان‌ها کافی نیست
این کارشناس اقتصاد گردشگری تأکید کرد: صرف داشتن تفاهم‌نامه‌ مشترک بین استان‌ها کافی نیست، بلکه باید هیئت اجرایی و نظارتی متشکل از هیئت نظارتی این سه استان در این خصوص نظر بدهد؛ باید دید در سه استان چگونه می‌توان مبادلاتی درخصوص صنایع دستی، گویش و زبان داشت و بین استان‌ها انگیزه‌ سفر ایجاد کرد.
این استاد حوزه گردشگری ابراز کرد: صرف نوشتن تفاهم‌نامه روی کاغذ برای ما منشأ اثر نخواهد بود، اما اگر در حوزه اجرا، نظارت، برنامه‌سازی مراکز استانی صداوسیما، تبلیغات و تشویق مردم قدم بگذاریم، گردشگری رونق خواهدیافت.
خاکسار افزود: این استان‌ها می‌توانند کارت‌های سفر مبادلاتی با یکدیگر داشته باشند، یعنی مثلاً یک هتل در همدان تعدادی کارت تشویقی برای حمایت از گردشگران استان‌های دیگر درنظر بگیرد و در ازای آن استان دیگر نیز مبادرت به انجام این کار کند و مثلاً این کارت‌ها برای افراد تخفیف 30 درصدی داشته باشد.
   توسعه گردشگری با نظارت کافی در زمینه تفاهم‌نامه‌ها
وی با اشاره به اینکه اگر این توازن برنامه‌ای با نظارت کافی در زمینه تفاهم‌نامه‌ها باشد به توسعه حوزه گردشگری در استان‌ها منجر خواهد شد، اذعان کرد: این موضوع همچنین باعث وفاق ملی می‌شود و کاهش تنش بین استان‌ها را به دنبال دارد.
خاکسار ضمن اشاره به اینکه موضوع مورد بحث موجب تعامل فرهنگی می‌شود، تصریح کرد: اگر در جهت پوشانندگی فرهنگی شهرها باهم برنامه‌ریزی شود، ما شاهد وحدت در حوزه‌های مختلف این استان‌ها خواهیم بود.
وی با بیان اینکه هزینه در این زمینه طی طولانی‌مدت نتایج مطلوبی به دنبال خواهد داشت، افزود: در سال‌های جنگ تحمیلی استان‌هایی که بیشتر در معرض حمله دشمن بودند، به استان‌های همسایه مهاجرت کردند؛ این موضوع باعث ایجاد تعاملات فرهنگی بین آن‌ها شده بود. با اینکه انگیزه این امر مطلوب نبود، اما پایان کار جالب بود که بسیاری از خانواده‌ها را به هم پیوند داد و این موضوع باعث رخ دادن اتفاقات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در آن دوران شد.
خاکسار با اشاره به اینکه تعامل بین استان‌‎ها باعث رقم خوردن اتفاقات خوبی خواهد شد، گفت: این مهم باعث افزایش تعاملات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بین این شهرها خواهد شد.
وی با تأکید بر اینکه در این صورت در طولانی‌مدت شاهد جامعه سالم خواهیم بود، تصریح کرد: چرا به‌جای ساخت بیمارستان‌های روانی، پارک‌های تفریحی نسازیم؟ درحالی که به‌واقع جزء درآمدهای غیر مستقیم ما هم هست.
این استاد دانشگاه در ادامه تصریح کرد: اگر نمایندگان استانداری‌ها کارت سفر برای مسافران خروجی صادر کنند و براساس آن تسهیلاتی به فعالان حوزه گردشگری همچون اتحادیه‌ صنفی هتل‌دارن همدان، صاحبان خانه‌های بوم‌گردی و سایر عوامل این حوزه اختصاص دهند، این مهم باعث ارتقای حوزه گردشگری خواهد شد.
خاکسار در ادامه خاطرنشان کرد: با امتیازبندی و تخصیص یارانه‌ دولتی در مالیات، هزینه‌های آب، برق، گاز، تلفن و سایر هزینه‌ها به هتل‌ها و تبیین مشوق‌های خاص، گردشگری ارتقا خواهد یافت.
وی درخصوص حمایت از مجموعه‌های مرتبط با گردشگری استان‌ها افزود: مثلاً وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌تواند به هتل‌هایی که در جذب گردشگر موفق عمل کرده‌اند، برنج، گوشت و سایر موارد مورد نیازشان را با قیمت مناسب‌تری ارائه دهد.
این استاد دانشگاه در بخش دیگر سخنان خود تأکید کرد: طبیعت ما را خیلی از کشورها ندارند و ما در بهترین موقعیت شاهراه درآمدهای ناخالص ارزی قرار داریم که در صنعت گردشگری می‌توان بسیار موفق عمل کرد.
خاکسار با بیان اینکه نمی‌توان به تصویب تفاهم‌نامه‌ها اکتفا کرد، تصریح کرد: باید در اجرا از کمک کارشناسان خبره گردشگری استفاده شود تا بتوان موفق عمل کرد؛ اگر ما در زمینه اجرا موفق عمل کنیم، آنگاه نتیجه‌بخش خواهد بود.
وی در پایان افزود: قانونی موفق خواهد بود که بتواند جنبه اجرایی، پشتوانه عملیاتی و نظارتی داشته باشد؛ در غیر این صورت تفاهم‌نامه‌ها کاغذپاره‌ای بیش نیستند.
با توجه به آنچه بیان شد، انعقاد تفاهم‌نامه‌ها یکی از زمینه‌های توسعه و موفقیت در حوزه گردشگری است؛ البته باید به این مهم توجه داشت که تفاهم‌نامه‌هایی که در قالب اجرا موفق باشند و بتوانند گردشگران بیشتری را به شهرهای هدف بفرستند، گامی در حوزه گردشگری برداشته‌اند و تنها صرف انعقاد تفاهم‌نامه بدون برنامه‌ریزی و تبلیغات، کافی نیست.
درنظر گرفتن تخفیف برای بخش‌های مختلف جامعه نیز یکی از راهکارهایی است که کمک خواهد کرد تا مردم بتوانند بیشتر از ظرفیت‌های موجود گردشگری بهره ببرند؛ همچنین هتل‌ها و اقامتگاه‌ها نیز ضمن معرفی به مردم، باید رونق یابند.

شهره کرمی