قرار گرفتن نام هگمتانه در فهرست میراث جهانی باعث شده تا این روزها همدان بیش از پیش میزبان گردشگران مختلفی از سطح کشور باشد، البته از دیرباز هوای مطبوع و خنک این استان در کنار جاذبه‌های تاریخی و طبیعی منحصربه‌فرد دیگر باعث حضور گسترده گردشگران بوده است.
لازم به ذکر است که از دیرباز توسعه و بهبود وضعیت زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های گردشگری مورد توجه بوده و این روزها بیش از پیش شاهد اخبار متنوع درخصوص افزایش ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های گردشگری هستیم.
در این گزارش با توجه به سفر رئیس کارگروه ملی گردشگری و صنایع دستی پایدار بنیاد جهانی انرژی ایران به همدان، برآن شدیم تا در خصوص چند و چون ظرفیت‌ها و خلأ‌های موجود در این بخش با وی گفت‌و‌گویی ترتیب دهیم تا علاوه‌بر اظهارنظر در قالب کارشناس گردشگری، از دید یک گردشگر به ظرفیت‌های همدان، نقاط قوت و خلأهای آن نیز بپردازد. در پایان نیز از این استاد حوزه گردشگری خواستیم تا به فعالیت بخش دولتی و خصوصی استان در گردشکری نمره دهد، در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:
دکتر سیدرضا بهادری با بیان اینکه تابلوهای شهری راهنمای خوبی برای هدایت مسافران به سمت بناها و اماکن گردشگری هستند، گفت: خیابان‌های همدان به‌صورت دایره‌ای طراحی شده، همین امر باعث می‌شود تا شهر منسجم و در کنار وجود کمربندی بزرگ آن، دسترسی آسان به اماکن گردشگری برای گردشگران مهیا باشد.
وی عنوان کرد: از نظر بنده، سایت موزه هگمتانه شباهتی به سایت موزه جهانی ندارد و معمولی است، این نشان می‌دهد باید کارهای بیشتری برای آن انجام شود.
*لزوم نصب تابلوهای تبلیغاتی بیشتر برای معرفی هگمتانه
رئیس کارگروه ملی گردشگری و صنایع دستی پایدار بنیاد جهانی انرژی ایران با بیان اینکه در سطح شهر نیاز به تابلوهای تبلیغاتی برای معرفی هگمتانه بیشتر احساس می‌شود گفت: در مورد هدایت مسافران به درب ورودی نیز نیازمند فضاسازی بهتری هستیم تا گردشگران به‌راحتی آنجا را پیدا کنند.
*درب کلیسا به‌روی گردشگران بسته بود
بهادری ابراز کرد: دیگر مشکل این مجموعه بسته بودن درب کلیسای این محوطه بود در صورتی که یکی از جاذبه‌های اصلی این مجموعه همین مکان است و با توجه به مسافت دور آن انتظار می‌رود تا در صورت تعطیلی حداقل جلوی درب ورودی اعلام شود تا مسافران این مسافت طولانی را طی نکنند.
*حضور راهنمای بازدید از آرامگاه بوعلی و باباطاهر، تجربه شیرین‌تری در ذهن گردشگران خواهد گذاشت
وی افزود: به‌نظر من آرامگاه باباطاهر و بوعلی‌سینا فضای مطلوبی داشتند اما می‌توان در فصل‌های گردشگرپذیر مانند شهریورماه از سوی اداره میراث فرهنگی همدان برای آن‌ها راهنمای موقت درنظر گرفته شود تا تجربه شیرین‌تری در ذهن گردشگران بماند.
*پخش صوت توضیح در مناطق گردشگری به معرفی آن‌ها کمک خواهد کرد
وی در ادامه ابراز کرد: مثلاً در آرامگاه ابن‌سینا با توجه به اینکه او افتخار ایرانیان است و از طریق کتاب‌های او پزشکی به غرب وارد شده یک راهنما حضور داشته باشد و این موضوعات را برای مسافران مطرح کند، البته می‌توان از فایل صوتی آماده نیز استفاده کرد.
رئیس کارگروه ملی گردشگری و صنایع دستی پایدار بنیاد جهانی انرژی ایران در ادامه گفت: بیشتر مردم درخصوص این بناها اطلاعاتی کسب نمی‌کردند و تنها بازدید داشتند، جای ارائه توضیحات درخصوص معماری و داستان آن‌ها برای گردشگران خالی بود.
*تله‌کابین گنجنامه تعطیل بود
بهادری با بیان اینکه در گنجنامه نیز متأسفانه تله‌کابین تعطیل و راه افتادن سورتمه ریلی نیز زمان‌بر بود تأکید کرد: این یک ضعف است و نباید در فصل گردشگرپذیر با آن مواجه باشیم باید به‌درستی مدیریت شود تا مسافرانی که از راه دور آمده‌اند بتوانند از همه امکانات گردشگری بهره ببرند. همه این موارد نیاز به توجه از سوی متولیان امر و بخش خصوصی دارد.
*جای خالی گردشگری خلق مشترک در همدان
وی با ابراز اینکه متأسفانه با وجود شهر جهانی سفال لالجین، در همدان هیچ فضایی وجود نداشت تا هنرمندان در حال ساخت صنایع دستی باشند و گردشگران بتوانند این امر را از نزدیک مشاهده کنند، گفت: این در حالی است که در سایت و یا دور میدان هگمتانه، قبل از گیشه ورودی، جای حضور این هنرمندان خالی است و می‌توان دور تا دور آن میدان، کارگاه صنایع دستی ایجاد کرد تا هنرمندان در آن حضور داشته باشند.
این استاد حوزه گردشگری افزود: این امر می‌تواند تحت عنوان گردشگری خلق مشترک، به یک جاذبه تبدیل شود تا صنایع دستی همدان به‌ویژه هنرمندان لالجینی در این محل حضور داشته باشند؛ البته باید موضوع حریم این میدان نیز از سوی متولیان امر سنجیده شود.
*صنایع دستی استان همدان آنچنان که باید در دسترس نیست
بهادری تصریح کرد: صنایع دستی استان همدان آنچنان که باید در دسترس نیست و تنها در مجموعه هگمتانه شاهد برخی صنایع دستی بودیم، البته محصولات صنایع دستی، بومی همدان نبوده و محصولاتی بودند که همه‌جا پیدا می‎‌شود.
*آشفتگی حاصل از حضور دستفروشان در پیاده‌راه بوعلی
وی با اشاره به اینکه پیاده‌راه بوعلی شب‌ها محل حضور دستفروش‌هایی بود که بیشتر لباس و اسباب بازی می‌فروختند اذعان کرد: در تهران چنین گذری داریم به نام خیابان باب همایون که دکه‌های زیبای اغذیه‌فروشی مستقر هستند. پیشنهاد می‌شود، پیاده‌راه بوعلی را از آن حالت دست‌فروشی خارج کرده و از این ظرفیت استفاده بهتری شود.
رئیس کارگروه ملی گردشگری و صنایع دستی پایدار بنیاد جهانی انرژی ایران ادامه داد: در حال حاضر این فضا آشفته است، با الگو قرار دادن باب همایون تهران می‌توان آن را سامان داد و دستفروش‌ها هم در یک طرف پیاده‌راه به کار خود بپردازند.
بهادری تأکید کرد: در کشورهای مختلف ما شاهد بازارهایی در شب هستیم که صنایع دستی، اغذیه و لباس در آن عرضه می‌شود، اگر پیاده‌راه بوعلی نیز همانند فضاهای ذکرشده ساماندهی شود، خود یکی از جذابیت‌های استان به‌حساب می‌آید.
*کمبود اقامتگاه در همدان حس می‌شد
وی در بخش دیگر سخنان خود درخصوص اماکن اقامتی استان همدان توضیح داد: یکی از هتل‌های همدان که محل اقامت ما آنجا بود کیفیت مطلوبی نداشت، مشکلی که در این هتل وجود داشت و ضعف جدی برای آن به‌حساب می‌‌آمد را تاکنون در هیچ هتلی ندیده بودم و آن اینکه سیستم سرمایشی چند اتاق باهم مشترک بود، تفاوت سلیقه در این خصوص باعث مشکل مسافران ‌شد و ما مجبور شدیم اتاق خود را تغییر دهیم.
رئیس کارگروه ملی گردشگری و صنایع دستی پایدار بنیاد جهانی انرژی ایران مطرح کرد: کمبود اقامتگاه در همدان حس می‌شد، لازم است تا اقامتگاه‌های مناسب و استاندارد برای آن در نظر گرفته شود.
بهادری با اشاره به اینکه یکی از مشکلات در گردشگری خانواده‌ در کشور ما هزینه بالای هتل‌هاست که باید مورد توجه قرار گیرد افزود: برای حل این موضوع می‌توان هتل دو و سه ستاره مناسب ساخت تا خانواده‌ها بتوانند در آن اسکان داشته باشند، البته که این امر به گردشگری استان نیز کمک بسیاری خواهد کرد، چراکه هزینه هتل‌هایی مثل باباطاهر و بوعلی برای خانواده‌ها بالا است.
* زیرساخت‌های مجموعه غار علیصدر نسبت به گذشته پیشرفت داشته
وی ابراز کرد: مجموعه غار علیصدر نسبت به هشت سال پیش که از آن بازدید داشتم، خیلی وسیع‌تر شده و رستوران‌ها و فروشگاه‌ها آنجا را به یک مجموعه کامل تبدیل کرده است.
این استاد گردشگری تصریح کرد: ما در غار علیصدر معطلی چندین ساعته را شاهد بودیم، بنا به اذعان کارمندان برخی روزها این محل، پذیرای 24 هزار نفر مسافر بوده‌، نکته قابل توجه اینکه اگر من اطلاع داشتم و تماس می‌گرفتم، برای سفر خود بهتر برنامه‌ریزی می‌کردم.
* جلوگیری از معطلی مسافران با خرید اینترنتی بلیت غار و تبلیغات گسترده
بهادری در ادامه گفت: رزرو و خرید اینترنتی بلیت غار می‌تواند از معطلی مسافران جلوگیری کند؛ البته لازم است به‌صورت گسترده به‌ویژه در فضای مجازی این موضوع اعلام شود.
وی با ابراز اینکه جای تبلیغات ملایر در سطح شهر همدان واقعاً خالی است، گفت: با توجه به نزدیکی این شهرستان به همدان و ظرفیت‌هایی که دارد به رونق گردشگری کمک خواهد کرد.
وی با اشاره به نخستین پارک مینیاتوری خاورمیانه در ملایر گفت: این ظرفیت که یک مجموعه مکمل گردشگری است هنوز از نورپردازی مطلوبی برخوردار نیست در حالی که در بودجه استانی باید برای آن ردیفی در نظر گرفته شود تا بناها نورپردازی مناسبی داشته باشند.
رئیس کارگروه ملی گردشگری و صنایع دستی پایدار بنیاد جهانی انرژی ایران با بیان اینکه برگزاری برنامه‌ها و جشنواره‌های فرهنگی در سطح ملی و بین‌المللی در جهان کوچک ملایر، به بیشتر شناخته‌شدن آن کمک خواهد کرد افزود: در این جاذبه گردشگری، سخت‌افزار موجود است و باید نرم‌افزاری را برای آن طراحی کرد تا بتواند این جاذبه را به‌خوبی معرفی کند؛ البته از تبلیغ گسترده در سطح شهر همدان نباید غافل شد.
بهادری با اشاره به اینکه باید به این مجموعه نگاه استانی شود، گفت: به‌نظرم از این فضا همانند غار علیصدر می‌توان درآمدزایی کرد. شهر جهانی مبل و منبت و انگور به حدی جذابیت دارد که می‌تواند نیمی از روز و حتی یک شب گردشگر را پر کند به شرطی که برنامه‌ریزی داشته باشد.
وی ادامه داد: البته در دیگر شهرستان‌ها مانند نهاوند یا تویسرکان که هم‌اکنون فصل برداشت گردو است، می‌توان با برگزاری جشنواره محصولات باغی به معرفی و ماندگاری گردشگر کمک کرد.
رئیس کارگروه ملی گردشگری و صنایع دستی پایدار بنیاد جهانی انرژی ایران اظهار کرد: یکی از دلایل اصلی انتخاب ما برای سفر به همدان دیدن تصاویر «مینی‌ورلد» در فضای مجازی بود که این خود یک نقطه عطفی برای جذب گردشگر است.
بهادری افزود: در این فصل در جهان کوچک ملایر می‌توان مانند کشورهای دیگر با برگزاری برنامه‌های مختلف با نام کشورهای مختلف رویدادسازی کرد که نیاز به برنامه‌ریزی دارد.
وی در پاسخ به این سؤال که نمره شما از 20 به مسئولان بخش دولتی استان همدان چند است؟ تشریح کرد: معطلی مسافران برای خرید بلیت غار و جای خالی تبلیغات ظرفیت‌های ملایر در شهر همدان دو نقطه ضعف این بخش به‌حساب می‌آید.
وی افزود: معمولی بودن سایت موزه هگمتانه و جای خالی خلاقیت در آن در کنار وضعیت نابسمان پیاده‌راه بوعلی چهار نمره منفی به این بخش اختصاص می‌دهد و نمره بخش دولتی را به 16 می‌رساند و امید است به‌زودی این مشکلات حل شوند.
این فعال گردشگری در پاسخ به این سؤال که نمره شما به فعالیت‌های بخش خصوصی استان همدان چند است؟ اظهار کرد: عدم سرمایه‌گذاری برای ساخت هتل‌ و عدم وجود نظارت بر آن‌ها و نبود هتل‌ با قیمت مناسب برای گردشگران از دیگر ضعف‌های استان در این بخش است.
بهادری در پایان عنوان کرد: با توجه به تله‌کابین و سورتمه ریلی که نباید در فصل پرگردشگر تعطیل باشند، نمره بخش خصوصی 18 خواهد بود؛ البته بخش خصوصی باید حمایت شود.
بهبود ظرفیت‌های گردشگری و برنامه‌ریزی درست در سطح استان یک ضرورت است چراکه این موارد مسافر را ماندگار می‌کنند. در حالی که مکرر از سوی متولیان امر در حوزه گردشگری بیان می‌شود همه اماکن ما آماده پذیرایی از مسافران است اما شاهد معطلی چندساعته گردشگران برای خرید بلیت غار علیصدر هستیم و در فصل پرگردشگر سال تله‌کابین نیز غیر فعال بوده و سورتمه ریلی نیز لنگ می‌زند و جای راهنمایان گردشگری در اماکن پربازدید خالی است.
تبلیغات شهرستان‌ها در سطح شهر همدان اندک و حتی کلیسای موجود در محوطه هگمتانه که صدای جهانی شدنش به گوش همگان رسیده، بسته است و حتی به گردشگران در بدو ورود این موضوع گفته نمی‌شود و برایشان خستگی به بار می‌آورد.
هتل‌های گران‌قیمت و در کنار آن استفاده از یک کولر برای چند اتاق در برخی هتل‌ها نیز بر این ظرفیت‌های ناقص می‌افزاید.
قدم زدن شبانه در پیاده‌راه بوعلی فقط آشفتگی بصری دستفروشان را برای گردشگران به یادگار می‌گذارد و جهان کوچک ملایر شب‌ها قابل دیدن نیست!
حال سؤال این است که چرا این موارد از سوی متولیان امر مورد بررسی قرار نگرفته و رفع نشده؟ با وجود این موارد چگونه اعلام می‌شود که استان ما برای پذیرایی از گردشگران آماده است؟

شهره کرمی