در پی گفتوگو با معاون وزیر سابق آموزش و پروش مطرح شد؛
کمبود فضای آموزش؛ گرهای که به دست استاندار باز میشود
در گفتوگو با معاون وزیر سابق آموزش و پرورش مشخص شد؛ در حال حاضر استان همدان با کمبود فضای آموزشی مواجه است که این گره یقیناً با تلاش برای تحقق سند بنیادین تحول در آموزش و پرورش به دست استاندار بازشدنی است.
اصولاً آموزش بهعنوان مهمترین عامل تشکیل سرمایه انسانی تلقی شده و همچون نظامهای دیگر میتوان برای آن نیز تابع تولیدی تعریف کرد که کودکان و نوجوانان سنین هفت تا 18 سال همانند نهاده اصلی، آموزش بهعنوان جریان تولید و عرضه و نیروی انسانی اندیشمند بهعنوان محصول آن مدنظر قرار میگیرند حال آنکه بیتردید تعریف چنین تابع تولیدی باید بر مبنای اهدافی روشن و فرآیندی مشخص صورت پذیرد تا درنهایت محصول آن قابل بررسی، ارزشیابی و کنترل باشد.
بدیهی است نارسایی در هر یک از این سه جزء تولید، انتظارات را برآورده نمیسازد و مسیر حرکت را به انحراف میکشاند زیرا آموزش و پرورش یکی از مهمترین نظامها و درواقع زیرساخت سایر نظامهای جامعه است؛ بنابراین مسائل و مشکلات آن نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.
با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا با معاون وزیر سابق آموزش و پرورش در ارتباط با وضعیت نظام آموزش و پرورش بهویژه جایگاه استان همدان در سطح کشور گفتوگویی ترتیب دهیم که در ادامه میخوانید:
ابراهیم سحرخیز با اشاره به اینکه در حال حاضر اطلاع دقیقی از آمار و ارقام مرتبط با حوزه آموزش و پرورش استان همدان ندارم اما آمار کلی کشور را که بررسی میکنیم قطعاً مشتی است نمونه خروار، گفت: به دیگر سخن شرایط حاکم بر فضای آموزش و پرورش همدان نیز قطعاً مستثنا از فضای کشوری نیست.
وی با تأکید بر اینکه سال تحصیلی جدید را با 107 هزار کلاس درس آغاز کردیم که بهطور میانگین طبق آمار کشوری حدود 27 دانشآموز در هر کلاس حضور دارند این در حالی است که بیش از 30 درصد مدارس مجدداً فرسوده هستند، اظهار کرد: این بدان دلیل است که در سالهای 84 تا 88 اعتباری پیشبینی شد تحت عنوان تخریب، بازسازی و مقاومسازی مدارس که در آن مقطع زمانی تعداد قابل توجهی از مدارس استانها به تبع کشور که منطبق با اعتبارات ارزی خوب پیشبینی شده بود، بازسازی شدند.
وی ادامه داد: خاطرم هست اعتبارات دلاری بود که بعد تبدیل به ریال شده و متناسب با مدارس فرسودهای که هر استان داشت از این اعتبارات بهرهمند میشد.
معاون وزیر سابق آموزش و پرورش با اشاره به اینکه در حال حاضر نیز ما نیازمند چنین رویکردی در راستای نوسازی هستیم خاطرنشان کرد: درواقع آنچه امروز بهعنوان مدرسه در استان وجود دارد ارثیه همان دوران است یعنی مدارسی که در شهر همدان بازسازی و نوسازی و حتی مقاومسازی شدند.
سحرخیز با ابراز اینکه در آن مقطع زمانی برخی از مدارس فرسوده به چرخه حیات بازگردانده شدند عنوان کرد: با این وجود در سالهای 88 تا 1403 تعداد قابل توجهی از مدارس به چرخه مدارس فرسوده و غیرمقاوم پیوستند و عیب فاحشتر اینکه ما در آموزش و پرورش ساختمان میسازیم اما نگهداری از آن را در دستور کار نداریم و امروز بهعنوان حلقه مفقوده این بخش مطرح است در حالی که ما نیازمند به نگهداری و نوسازی مدارس هستیم چراکه اگر این اتفاق نیفتند مدارس یک به یک فرسوده شده و به تعمیر اساسی نیاز پیدا میکنند.
وی با بیان اینکه برای نگهداری از مدارس ما نیازمند نیروی انسانی و منابع مالی هستیم که متأسفانه هیچیک از زیرساختها در فضای واحدهای آموزشی وجود ندارد اذعان کرد: در حال حاضر بیش از 30 درصد مدارس ما فرسودهاند.
معاون وزیر سابق آموزش و پرورش با بیان اینکه این عدد و رقم و یا آمار خود بیانگر آن است که در پی ایجاد نقصان در بودجه عمرانی کشور به هر دلیل اعم از تحریم یا ناترازی در بودجه عمومی، بیشترین آسیب به اعتبارات عمرانی آموزش و پرورش وارده شده، تصریح کرد: طی این سالها متأسفانه در این بخش اعتبار در نظر گرفتهشده به چیزی نزدیک به صفر رسیده؛ درواقع خیرین مدرسهساز نجاتبخش این حوزه بودهاند.
سحرخیز ادامه داد: البته فعالیت این عزیزان در استانی همچون همدان طبق سابقه فعالیتی که در این استان دارم، نسبت به بعضی از استانها همچون یزد و اصفهان چشمگیر نیست تا از این طریق (محل عایدات یا کمکهای خیرین) بتواند پروژههای ناتمام موجود را به اتمام رسانده و یا به تعمیرات اساسی مدارس بپردازد.
وی، اذعان کرد: مسئله بعدی اینکه مردم هم از نظر توان مالی برای کمک به مدارس مشکل دارند چراکه امروزه حدود 14 درصد از مدارس غیر دولتی است و تعدادی از مدارس خاص دولتی مثل تیزهوشان، نمونه دولتی یا مدارسی که در مقایسه با دولتیهای عادی امکانات خوبی دارند را به مدارس هیئتامنایی تبدیل کردهایم.
وی با تأکید بر اینکه متأسفانه این روند در زمان مدیریت خود من نیز وجود داشت و من نیز این کار را انجام دادهم، افزود: میخواهم بگویم که این اتفاق که از گذشته تا به حال دنبال شده یعنی مدارس خوب و خاص احصا میشوند، مدارسی که شهریه دریافت کرده و افرادی که فرزندانشان را در آن ثبتنام میکنند از تمکن مالی برخوردار بوده و مدیر مدرسه به اسم کلاسهای فوق برنامه و چیزهای دیگر میتواند منابع مالی مورد نیاز را از طریق والدین تأمین کند؛ بنابراین در حساب مدرسه آنقدری پول وجود دارد که بتواند تعمیرات مورد نیاز مدرسه را انجام دهد حال آنکه بخش اعظم مدارس ما دولتی هستند که سرانه کافی ندارند.
این فعال فرهنگی ادامه داد: متأسفانه این سرانه به حدی پایین است که حتی کفاف خدماتی همچون آب، برق و گاز را نمیدهد چه برسد به اینکه بتوان از آن برای تعمیر و نگهداری مدرسه استفاده کرد.
سحرخیز با بیان اینکه وقتی سرانه و پولی در دست مدیر مدرسه نیست، دستدرازی به سمت اولیای دانشآموزان آغاز میشود که متأسفانه بیشتر آنها امروز خود با مشکلات عدیده اقتصادی برای امرار معاش مواجهاند؛ بنابراین انگیزه آنچنانی برای مشارکت در بحث کمک مالی به مدرسه ندارند، تشریح کرد: متأسفانه این مشکل در همدان هم مشهوده بوده و اعتبارات عمومی آموزش و پرورش هم در باب اعتبارات هزینهای هم از بودجه عمومی دولت متأسفانه به زیر صفر رسیده است.
مدیرکل سابق آموزش و پرورش استان همدان یادآور شد: این در حالی است که طبق بررسیهایی که داشتم مشخص شد؛ ما در زمان جنگ بیشترین تخصیص بودجه و اعتبارات را از آموزش و پرورش داشتیم به طوری که طی این هشت سال همواره سهم آموزش و پرورش بین 18 تا 20 درصد از بودجه عمومی کشور بوده اما متأسفانه از دولت نهم روند کاهشی بودجه آغاز شد و امروز این عدد به زیر 10درصد (9.8 درصد) رسیده که در مقایسه با کشورهای منطقه مشخص میکند ما پایینترین سهم را از بودجه عمومی دولت در بخش آموزش و پرورش به خود اختصاص دادهایم.
سحرخیز اضافه کرد: تأسفبارتر اینکه این سهم نیز صرف حقوق میشود و حتی در این بخش نیز کفاف نمیدهد چراکه طبق آخرین خبرها امروز آموزش و پرورش بالغ بر 70 هزار میلیارد تومان (70 همت) به فرهنگیان بدهکار است.
وی با تأکید بر اینکه در این شرایط نمیتوان انتظار داشت که نظام آموزش و پرورش سهمی برای تعمیر مدارس و انجام کارهای فرهنگی درنظر بگیرد اذعان کرد: در نظر بگیرید که میانگین سهم اختصاصیافته فضای آموزشی به دانشآموزان در ایران بسیار کمتر از میانگین جهانی است؛ البته باید به این نکته توجه کرد که ما در مدارس با دو نوع فضا مواجهیم؛ فضای آموزشی مستقیم و یا جانبی مثل سالن ورزشی سرپوشیده یا سرباز، امکانات آزمایشگاهی، تجهیزات کارگاهی و غیره.
وی ادامه داد: طبق بررسیهایی که در این زمینه انجام دادم، قطع به یقین این فضاها در ایران کمتر از میانگین جهانی و حتی منطقهای است؛ یعنی مدارس ما نسبت به سایر مدارس کوچکتر بوده و به ازای هر دانشآموز فضای کمتری به او اختصاص یافته است.
معاون وزیر سابق آموزش و پرورش در واکنش به مسئله بهرهمندی از معلمان بازنشسته در کلاسهای درس دولتی و غیر انتفاعی، گفت: یکی از مباحثی که باعث شده مردم از مدارس دولتی رویگردان شده و به سمت بهرهمندی از فضاهای غیر انتفاعی حرکت کنند همین مسئله است.
سحرخیز ادامه داد: البته به معنای این نیست که همه مدارس غیردولتی وضعیت مطلوب و یا دانشآموزان درسخوانی دارند و فعالیتها در حد انتظار است بلکه تنها در برخی از کلانشهرها آنهم بهصورت محدود میتوان چنین مدارسی یافت که البته این هم شمقالقمر نیست، چراکه ثبتنام در بیشتر آنها گزینشی بوده و آزمون ورودی دارند؛ بنابراین اینکه دانشآموزان با معدل 20 ورودی به مدارس، در کنکور بتوانند رتبههای برتر را به خود اختصاص دهند کار شاقی نیست.
وی با تأکید بر اینکه گرچه تعداد دانشآموزان هر کلاس به طور میانگین در مدارس دولتی 27 نفر عنوان میشود اما باید به این نکته توجه کرد که این امر مغالطه آماری بیش نیست، گفت: چراکه این عدد بهصورت میانگین تعداد دانشآموزان بر کلاسها تعیین شده؛ یعنی مثلاً در روستا ممکن است تعداد دانشآموزان یک کلاس یک یا پنج نفره باشد؛ بنابراین آن عدد را با تعداد دانشآموزان کلاسهای 40 نفره در شهرها جمع کرده و به عدد میانگین رسیدهاند؛ بنابراین امروز در بیشتر کلاسهای درس کلانشهرهای حاشیه شهر تعداد دانشآموزان هر کلاس بیش از 40 نفر است.
معاون وزیر سابق آموزش و پرورش با ابراز اینکه در این بین 80 تا 90 درصد میانگین تعداد دانشآموزان در هر کلاس بین 20 تا 23 نفر بود اذعان کرد: تأسفبارتر اینکه امروز حتی به حضور 40 نفر در هر کلاس نیز در مدارس اکتفا نکرده بلکه شاهد آن هستیم که بهصورت دو نوبت اداره میشوند در حالی که حضور دانشآموزان در نوبت بعد از ظهر اصلاً کارایی نداشته و بیشتر آنها بدون خوردن نهار در کلاس حاضر میشوند که خود مسئله بزرگی است.
سحرخیز ادامه داد: علاوه بر این معلمی که دو نوبت کار میکند بعد از ظهر کارایی و خروجی و انرژی صبح را ندارد؛ این روند انگیزه را از دانشآموز و معلم میگیرد؛ بنابریان میتوان دو نوبت بودن مدارس را ظلم مضاعف به دانشآموزان قلمداد کرد.
وی با تأکید بر اینکه نوبت بعد از ظهر مدارس باید صرف برگزاری کلاسهای ورزشی و در صورت امکان کلاسهای فوق برنامه و جبرانی شود افزود: البته نباید این موضوع را فراموش کرد که به گفته وزیر آموزش و پرورش در حال حاضر 175 هزارنفر معلم کم داریم که اگر بخواهیم تعداد واقعی و مورد نیاز را درنظر بگیریم این عدد با توجه به 40 نفره بودن کلاسها عددی 300 هزار نفری را نشان میدهد.
وی خاطرنشان کرد: این مسئله که این کمبود را چگونه باید جبران کنیم، متأسفانه در شرایط فعلی به بدترین شکل در حال انجام است یعنی دو نوبته کردن مدارس، کلاسهای شلوغ و درنهایت دادن فراخوان برای جذب بازنشستگان.
معاون وزیر سابق آموزش و پرورش با اشاره به اینکه یقیناً معلم بازنشسته توان جسمی و ذهنی 30 یا 35 سال خدمت گذشته را برای حضور در کلاس درس ندارد، گفت: البته بگذریم از اینکه امروز شرایط تدریس متفاوت از گذشته است و معلمان متناسب با پیشرفت فناوری مطالعاتشان را باید بهروز کنند تا بتوانند با دانشآموزان نسل ضد که مطالبهگر، پویا و پرسشگر هستند کنار بیایند، ضمن اینکه امروز دیگر خبری از آموزشهای ضمن خدمت که دهه 70 به معلمان بهصورت دورهای داده میشد، وجود ندارد.
سحرخیز گفت: درواقع این امر توسط فضای مجازی و برخط شدن این آموزشها ذبح شده حال آنکه حتی بازنشستگان از این آموزشهای بر خطر نیز بیبهرهاند؛ بنابراین بهروز بودن دانش و مطالعه آنها خود مسئله حائز اهمیتی است که مورد غفلت قرار میگیرد.
وی ادامه داد: در مدارس غیر دولتی استفاده از ظرفیت بازنشستگان بهدلیل اینکه نگاه اقتصادی دارند در حال گسترش است چراکه با استفاده از این فرصت دیگر نیاز به پراخت حق بیمه و حداقل حقوق ندارند.
وی ادامه داد: در این شرایط به معنای واقعی سر کلاس، معلم حضور ندارد بلکه با کمال احترام این بازنشستگان بیشتر نقش مبصر را بازی میکنند چراکه با حضور بازنشسته نمیتوان انتظار داشت کلاس بهصورت بهینه اداره شود.
معاون وزیر سابق آموزش و پرورش با ابراز اینکه نتیجه این رویکرد چیزی به جز معدلهای پایین دیپلم، نداشتن سواد خواندن و نوشتن در 33 درصد دانشآموزان دوره ابتدایی، رتبه آخر ایران در آزمونهای بینالمللی، سهم پایین دانشآموزان مدارس دولتی در کنکور سراسری، نخواهد بود اذعان کرد: نتیجه بیتوجهی به دانشآموزان در مدارس دولتی این است که تمام دانشگاههای خوب گیر بچهپولدارهایی میافتد که در مدرسه غیردولتی یا مدرسه خاص آنچنانی درس خواندهاند.
سحرخیز با تأکید بر اینکه آموزش و پرورش پیشران توسعه در هر کشوری است، ابراز کرد: درواقع اگر بخواهیم ببینیم آینده ایران چگونه خواهد بود، میبایست آن را در وضعیت مدارس و دانشآموزان امروز جستجو کنیم.
وی مدارس امروز را آیینه قلمداد کرد که در آن میتوان بازتاب آینده کشور را دید، و اذعان کرد: معماران آینده ایران در مدارس امروز تربیت میشوند؛ بنابراین اگر امروز برای مدارس خرج نکنیم در آینده توسعه، پیشرفت و عدالت را باختهایم.
وی با اشاره به اینکه توجه به نظام و آموزش و پرورش بهویژه بخش دولتی آن همواره مورد تأکید مقام معظم رهبری بوده اذعان کرد: علاوه بر این همواره مردم نیز در این زمینه مطالبهگر بوده و خوشبختانه بهنظر میرسد دولت چهاردهم نیز نگاه ویژهای به این بخش دارد، به طوری که رئیس جمهور اخیراً موضوع بازنگری و اصلاح سهمیههای کنکور را مطرح کرده و آن را بهعنوان یک دستور دنبال میکند که کار بزرگی است، چراکه سالهاست که سهمیههای کنکور یکی از جنجالیترین بخشهای آزمون سراسری هستند، سهمیههایی که با هدف اولیه بسط عدالت آموزشی در آزمون ورودی دانشگاههای سراسر کشور وضع شده اما در طول این سالها گاهی به ضد خود تبدیل شده است.
معاون وزیر سابق آموزش و پرورش با اذعان بر اینکه امروز بیشتر دانشآموزان در مدارس دولتی مجبورند آموزش و پرورش بیکیفیت را تحمل کنند که این امر خود در تضاد با عدالت است، تشریح کرد: لازمه عدالت آموزشی این است که در اداره آموزش و پرورش بازنگری لازم اتفاق افتاده و مدیران ما از گذشته درس بگیرند.
سحرخیز اظهار کرد: انتظار میرود در انجام این بازنگری دست مدیرکل در استانها برای اعتصاب افراد باز باشد و میزان دخالتها در آموزش و پرورش به کمترین حد خود برسد تا در پی آن مدیران شایسته و انگیزهدار اداره امور را برعهده بگیرند.
وی در خصوص چرایی عدم توفیق دانشآموزان همدانی در اختصاص رتبههای برتر کنکور گفت: من بررسی در خصوص معدل اداره کل آموزش و پرورش استانها داشتم که طی آن مشخص شد آموزش و پرورش همدان جزو استان های متوسط در این زمینه است اما این روند شایسته استان همدان نیست.
وی با اشاره به اینکه همواره در خصوص عدم توفیق در رتبههای برتر در آزمونهایی همچون کنکور و آزمونهای بینالمللی باید موضوع را در میزان استفاده از نیروی انسانی متخصص جستجو کرد گفت: امروز آموزش و پرورش نیازمند معلمان متخصص است مسئلهای که تقریباً در همه استانها احساس میشود چراکه طی این سالها نتوانستیم این قانون را تمام و کمال اجرایی کنیم در حالی که تمام معلمان ما باید از مسیر دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجایی، از طریق آزمون سراسری یا اینکه بعد فارغالتحصیل شدن از دانشگاه دیگر تحت عنوان ماده 28 از طریق آزمون اختصاصی که آموزش و پرورش برگزار میکند جذب و استخدام شوند.
معاون وزیر سابق آموزش و پرورش ادامه داد: هر ساله شاهد تأکید مقام معظم رهبری بر اهمیت دانشگاه فرهنگیان و جذب معلم فقط و فقط از راه دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی هستیم، از سوی دیگر طی چند سال اخیر شاهد کاهش ظرفیت دانشگاه فرهنگیان بودیم؛ این اتفاق با توجه به کمبود شدید معلم چه توجیهی دارد؟
سحرخیز بیان کرد: در سال 1388 قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمان حقالتدریس و آموزشیاران نهضت سوادآموزی تصویب و متأسفانه سالانه اصلاحیهها و الحاقیههای زیادی به این طرح اضافه شد به طوری که طی این سالها 14 بار به عناوین مختلف این امر برای اقشار مختلف همچون معلمان پیشدبستانی و مهدکودکها از سوی مجلس تکرار شده و عملاً دانشگاه فرهنگیان به حاشیه رفته است.
وی خاطرنشان کرد: مگر جز این است که معلمی یک هنر است و این هنر نیاز به آموختن دارد؟ اهمیت و توجه به این هنر در کجای طرح تعیین تکلیف قرار گرفته که همچنان آقایان در پی گسترش همهجانبه این طرح هستند؟ مگر با راهکارهای مقطعی میشود مشکل کمبود معلم را حل کرد؟
وی افزود: از مجلس انقلابی انتظار میرود که ریلگذاری به سمت جذب معلم فقط از طریق دانشگاه فرهنگیان را در دستور کار خود قرار دهد؛ اصلاحیهها دردی دوا نمیکند آقایان؛ بنابراین باید از استخدامهای به تعبیر رهبری برف انباری و به تعبیر بنده فلهای در این زمینه پرهیز شود.
معاون وزیر سابق آموزش و پرورش با تأکید بر اینکه در ابتدا باید این موضوع مشخص شود که ما معلم میخواهیم یا صرفاً بهدنبال رفع مشکل قشری از جامعه هستیم اذعان کرد: آنچه مسلم است اینکه آموزش و پرورش به معلمان متخصص، توانمند، باحوصله و با انگیزه نیاز دارد.
سحرخیز با اشاره به اینکه استخدامهای اینچنینی، کلاسهای پرجمعیت، حساب خالی مدرسه از سرانه و پول نتیجهای جز افت رتبه کنکور را نخواهد داشت، اذعان کرد: قطعاً حضور معلمان متخصص بزرگترین و تأثیرگذارترین متغیر است که میتواند جایگاه استان را در رتبه کنکور تغییر دهد.
وی در پاسخ به این سؤال که شما بهعنوان یک معلم و مدیر فرهنگی که سالها در حوزه آموزش و پرورش استان همدان و کشور خدمت کردهاید چه انتظاراتی از استاندار جدید همدان دارید؟ گفت: تلاش برای تحقق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش؛ البته اجرای سند تحول بنیادین بحث ملی و فراملی است و حتی در یکی از بندهای برنامه هفتم آموزش و پرورش بهمثابه یک امر ملی در نظر گرفته شده است.
وی با تأکید بر اینکه اجرای تحول تنها بهوسیله آموزش و پرورش امکانپذیر نیست تمام دستگاهها باید پای کار بیایند چراکه ما در طرح تحول بهدنبال مهارتی کردن آموزش و توسعه هنرستانهای فنی و حرفهای هستیم، اذعان کرد: این امر یقیناً بهتنهایی از عهده آموزش و پرورش خارج است؛ بنابراین باید وزارت کار، بخش خصوصی و صنایع مشارکت کنند، در این بین نقش استاندار نمایان میشود.
این کارشناس حوزه آموزش و پرورش، ادامه داد: البته این امر میبایست ابتدا در سطح ملی ازسوی رئیس جمهور به استانها در قالب اولویت بهعنوان الزام در اجرا ابلاغ شود.
سحرخیز با اشاره به اینکه مسلماً آموزش و پرورش اطلاع دقیقی از آمار کارخانهها، نیروی انسانی و اطلاعات دانشبنیان ندارد؛ بنابراین در این زمینه نیازمند همکاری سایر دستگاهها و همچنین سازمان فنی و حرفهای است، ابراز کرد: درخصوص تغییر در کتابهای درسی، آموزش معلمان و در عین حال پای کار آوردن والدین نیز این وزارتخانه خود باید سیاستگذاری لازم را داشته و در این زمینه منطبق با سند تحول دست به ابتکار بزند.
وی با بیان اینکه در راستای سیاستگذاری خارج از حوزه آموزش و پرورش نیز سازمان برنامه و بودجه از طریق پای کار آمدن استانداریها باید به وظایف قانونی تعریفشده خود در سند بنیادین تحول عمل کند اذعان کرد: در این حوزه شهرداریها و بانکها هر یک وظایف خاصی بر عهده دارند؛ مثلاً شهرداری میبایست از محل عوارض دریافتی از واحدهای تجاری، درصدی را به امر آموزش و پرورش اختصاص دهد و یا اینکه بانکها در مدرسهسازی وظیفه دارند مشارکت کنند.
وی ادامه داد: جالبتر اینکه در مدیریت شهری طبق این قانون میبایست به ازای ساخت هر 200 واحد مسکونی یک مدرسه ساخته شود اما متأسفانه این امر در شهرهای ما به اجرا درنمیآید؛ در سال 98 همزمان با ساخت و سازها میبایست به تعداد مدارس موجود در شهرها به ازای هر 200 واحد مسکونی یک واحد مدرسه افزوده میشد اما به بهانه اینکه 198 واحد است، از کلاه شرعی برای پوشاندن کمکاری خود استفاده کردند که نتیجه این است که امروز ما در بلوکهای جدیدالاحداث در شهرکهایی همچون بهشتی و مدنی همدان با کمبود مدرسه مواجهیم.
مدیرکل سابق آموزش و پرورش استان همدان با بیان اینکه متأسفانه بیشتر برنامههای مرتبط با حوزه آموزش و پرورش به طور میانگین تنها 30 درصد به اجرا درآمدند؛ اذعان کرد: این بدان معنا است که 70 درصد کار زمین مانده که انتظار میرود با عزم دولت در سطح کلان و سپس استاندار و مدیران کل در استان شاهد عملیاتی شدن آنها باشیم.
شناسه خبر 87130