حمید ملانوری‌شمسی روز چهارشنبه در شورای آموزش‌وپرورش استان همدان که با حضور معاون وزیر آموزش‌وپرورش و جمعی از مدیران و مسئولان استانی برگزار شد، رشد و ارتقای آموزش‌وپرورش را یک اصل مهم برای جامعه سالم و متعالی خواند و گفت: مهارت‌آموزی و حل مسائل اجتماعی دو موضوع مهم در جامعه هستند و در جامعه رو به رشد و توسعه برای اینکه بتوانیم نیازهای امروز و فردا را پوشش دهیم، نیازمند تشکیلات مدیریتی عالم، متخصص، نخبه، خوش فکر، با انگیزه و نوآور هستیم.
وی خاطرنشان کرد: تأکید بنده از روز اول حضورم در استان همدان، بر تشکیل دولت محلی و مدیریت کارآمد بوده و هست؛ به اعتقاد بنده هیچ‌کس به‌جز خودمان مشکلات ما را حل نخواهد کرد و نمی‌توانیم به دیگران دل ببندیم. منظورم از خودمان یعنی تمام ارکان جامعه و برنامه‌ای است که همه (مسئولان و مردم) را درگیر کند.
استاندار همدان سپس با تأکید بر اینکه امنیت پایدار، اشتغال، نشاط اجتماعی و غیره نیازمند مدیریت قوی و شناسایی و حل مشکلات و آسیب‌ها است، تصریح کرد: همه ما مسئول هستیم تا این جریان درست شود، به‌ویژه در آموزش‌وپرورش و کار با دانش‌آموزان؛ چراکه امروز اگر دانش‌آموز درست تربیت شود، در هر جایی که قرار بگیرد، درست نقش‌آفرینی می‌کند.
ملانوری‌شمسی ادامه داد: وطن‌دوستی، انقلابی‌گری، ولایتمداری، خدمت به جامعه، رشد، نشاط و غیره، همه مرهون تربیت نیروی انسانی سالم بوده و اگر امروز شاهد این هستیم که دانش‌آموز مقطع متوسطه به دنبال فرصتی برای رفتن از کشور است، به این دلیل بوده که وقتی برای تربیت او صرف نکرده‌ایم؛ ریشه فرار مغزها وجود آسیب‌ها و راه حل آن، درمان این آسیب‌ها است.
وی برنامه‌ریزی درست با استفاده از امکانات و توجه به نیاز امروز جامعه را یک امر ضروری و مهم خواند و اظهار کرد: نقشه جامع تحول و پیشرفت استان که این‌روزها در دست تدوین و برنامه‌ریزی بوده، به همه ابعاد زندگی سالم در اجتماع پرداخته و اساس کار در این نقشه راه، توجه به تعلیم و تربیت در کنار تمام حوزه‌های اقتصاد، اشتغال، معیشت و غیره است.
استاندار همدان با اشاره به اینکه امروز آموزش باید سهم قابل توجهی در نهادها و دستگاه‌های مسئول داشته باشد، ابراز کرد: مهارت آموزشی با آموزش‌های فعلی که در مدارس هست، حاصل نمی‌شود و ما را به هدف نمی‌رساند؛ این‌گونه پیش رفتن و این‌قبیل آموزش‌ها در رشد و توسعه نقشی ایفا نمی‌کند.
ملانوری‌شمسی گفت: اگر فضایی برای اعتماد دانش‌آموزان فراهم نشود و فقط برای نمره به مدرسه بیایند، هیچ اتفاق مثبت و رو به جلویی رخ نخواهد داد؛ دانش‌آموز امروز باید دیده شود و کنار مدیر قرار بگیرد، او باید حس کند که ایده‌اش دیده می‌شود که اگر این احساس را نکند، به فکر مهاجرت می‌افتد؛ یعنی اگر حرفی برای گفتن دارد یا ایده‌ای برای تولید کردن، به‌راحتی بتواند کنار مدیر صمت، جهاد، آموزش‌وپرورش و استاندار قرار گرفته و از ایده خود دفاع کند تا رشد کند و جامعه را رشد دهد. بسیاری از افراد به محض اینکه فضا باز شود، از کشور می‌روند، چون امید و اعتماد ندارند که اینجا بتوانند ایده‌های خود را عملی کنند و حرفشان شنیده شود.
وی پاشنه آشیل جامعه امروز را کاهش امید و اعتماد مردم به نظام خواند و متذکر شد: رشد بزهکاری افراد، محصول اجتماع است، اگر فرد مؤثری در یک محله، مدرسه و جمع باشد، روی دانش‌آموز اثر مثبت می‌گذارد؛ اگر خدای‌نکرده افراد بی‌خیالی در کنار او باشند، به سمت بزه می‌رود. به‌هرحال این فرد محصول زندگی در اجتماع است و امروز اگر موضوعی در حوزه اجتماعی هست، باید همه برای حل آن بسیج شوند.
نماینده عالی دولت در استان همدان با این بیان که مسائل با دستور، مداخله و مصوبات حل نمی‌شوند، تأکید کرد: در بحث خودکشی سؤال مهم این است که چه اتفاقی رخ می‌دهد که جوان بهترین سرمایه خود که جانش است را از بین می‌برد؟ حل این مسئله و پاسخ به پرسش‌های موجود، نیازمند شناسایی و فهم مسئله است؛ در این حوزه نباید تعصب به خرج بدهیم یا تنگ نظر باشیم، این رویکردها کاری از پیش نمی‌برد.
ملانوری‌شمسی اظهار کرد: ما حتماً تلاش می‌کنیم مشکلات را حل کنیم، برخی مسائل نگران‌کننده است و در شأن همدان به‌عنوان یک استان با تاریخ بزرگ، ادعای پایتخت تاریخ و تمدن ایران، دارالمؤمنین و دارالمجاهدین نیست؛ باید در این تراز در حوزه فرهنگی و اجتماعی کارها را پیش ببریم.
وی با این بیان که در حوزه نشاط، امید و اعتماد عمومی باید فکر جدی بکنیم و تا این موارد حل نشوند مشکلات حل نخواهند شد، خاطرنشان کرد: دستگاه‌‌ها باید قبل از جلسات، پیشنهادهای قابل دفاع خود را به دبیرخانه ارائه دهند تا بررسی شوند؛ نمی‌توان منتظر بخشنامه ماند و بر اساس آن کار را پیش برد، این پیشنهادها در جلسه مطرح و برای آن‌ها تصمیم‌گیری خواهد شد.
استاندار همدان با این بیان که دولت محلی و برنامه‌های مردم‌محور مشکلات را حل‌وفصل می‌کنند، سخنان خود را در این بخش به پایان برد.
* تربیت، «تمام‌ساحتی» و نیازمند ارتباط با همه حوزه‌ها است
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش‌وپرورش نیز ابتدا با بیان اینکه انفاق سیره حضرت زهرا سلام‌الله علیها بوده که در زندگی ایشان به منصه ظهور رسیده، عنوان کرد: در مهارت‌آموزی درتلاش هستیم بخشی از ظرفیت‌هایی که از سوی دستگاه‌های مختلف انفاق می‌شود را جهت‌دهی کنیم.
مصطفی آذرکیش خاطرنشان کرد: خوشبختانه با تأکیدات استاندار محترم همدان، شاهد این هستیم که همسویی ایده‌ها و اندیشه‌ها با آموزش‌وپرورش در استان بسیار قوی است، ضمن اینکه در دولت چهاردهم شاهد آن هستیم که برای نخستین‌بار توسعه عدالت‌ آموزشی با تأکید بر رفع محرومیت توسط بالاترین مقام اجرایی کشور، با جدیت مورد توجه است؛ به‌طوری که رئیس‌جمهور محترم وقت زیادی برای نظام تعلیم و تربیت صرف کرده و در این مدت کوتاه هشت جلسه مخصوص وزارت آموزش‌وپرورش با تأکید بر رفع محرومیت در مناطق محروم و کم‌برخوردار، برگزار شده است.
این مقام مسئول بیان کرد: استان همدان در حوزه آموزش متوسطه در دو بخش کمی و کیفی نسبت به میانگین کشوری وضعیت بهتری دارد که این مسئله نشان‌دهنده اتحاد و وفاق اعضای شورای آموزش‌وپرورش استان است.
وی سپس با این بیان که متقاضیان آموزش باید طی فرایند یادگیری در تدوین استاندارد، ارائه آموزش، ارائه پروانه و گواهی صلاحیت حرفه‌ای و برگزاری آزمون‌ها مشارکت کنند، توضیح داد: مأموریت آموزش‌وپرورش و نظام تعلیم و تربیت، تربیت تعاملی، تدریجی، تعالی‌جویانه، یکپارچه و مبتنی بر اسلام برای پرورش دانش‌آموزان مؤمن، موحد، مقتصد، خلاق و پاسخگو است که نشان می‌دهد توسعه آینده کشور در گرو آموزش‌وپرورش امروز و آنچه که اکنون برای دانش‌آموزان برنامه‌ریزی می‌شود، است.
آذرکیش در ادامه با اشاره به اهمیت پیشگیری و کنترل آسیب‌های اجتماعی، افزود: نظام مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان (نماد) برای این است که بتوانیم آسیب‌ها را کاهش دهیم، به‌عبارتی خروجی مهارت‌آموزی، مصداق کاهش آسیب‌های اجتماعی و روانی است و براساس سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، دانش‌آموزان در هر مرحله‌ای که از نظام تعلیم و تربیت شوند خارج شوند، باید بتوانند کسب حلال داشته باشند.
وی با این بیان که محور تمام فعالیت‌های آموزش‌وپرورش سند تحول بنیادین و توجه جامع و متوازن به سند تحول است که به همکاری همه اشاره دارد، ادامه داد: مهارت‌آموزی در دوره اول متوسطه بسیار اهمیت دارد، چراکه این دوره هویت‌یابی، استعداد‌یابی و استقلال‌یابی دانش‌آموزان است و در آیین نامه «تقویت» نیز تأکید ویژه‌ای بر مهارت‌آموزی شده تا به استقلال‌خواهی دانش‌آموزان کمک کند.
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش‌وپرورش با تأکید بر شکل‌گیری دبیرخانه فعال در این بخش، اعلام کرد: دبیرخانه این امکان را ایجاد می‌کند که از ظرفیت‌ها مستمر بازخورد گرفته شود؛ ضمن اینکه در حوزه مهارت‌آموزی می‌توان از بومی‌سازی مدل‌های موفق دنیا استفاده کرد. درواقع تعادل بین عرضه و تقاضا و پاسخگویی به نیاز بازار کار، به معنای مشارکت همگانی است.
آذرکیش تربیت را «تمام‌ساحتی» خوانده و توضیح داد: تمام‌ساحتی به این معنا است که از فناوری‌ها و روش‌های نوین آموزشی در کنار تعلیم و تربیت اعتقادی، اخلاقی و عبادی، زیبایی‌شناختی و هنری، زیستی و بدنی، علمی و فناورانه، اقتصادی و حرفه‌ای، بهره‌مندی هوشمندانه برد.
وی با این بیان که توجه متوازن یعنی تربیت یک دانش‌آموز در تراز سند تحول بنیادین، سخنان خود را به پایان برد.
* حل آسیب‌های اجتماعی، نیاز به سرمایه اجتماعی دارد
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی نیز در جلسه با این بیان که در حوزه آسیب‌های اجتماعی افزایش نشاط و کاهش آسیب‌ها امیدوارکننده است، عنوان کرد: مسائل اجتماعی تک‌عاملی نبوده و عوامل متعددی در ایجاد آن‌ها نقش دارند؛ سیاست، اقتصاد، تربیت و غیره، همه در این مهم دخیل‌ هستند، پس باید جمع متولیان برای حل‌وفصل آن حضور و برنامه داشته باشند.
سمیه‌سادات ابراهیمی خاطرنشان کرد: اگر به آسیب‌های اجتماعی توجه نکنیم، دامن‌گیر همه خواهد شد و مسئله آن است که این توجه، نیازمند نگاه مشارکتی و فراتر از آن نگاه شراکتی است که هم خود دانش‌آموز در حل مسئله کمک کند، هم خانواده‌ها و مسئولان با جدیت و قوت پای کار باشند.
وی با این بیان که حل آسیب‌های اجتماعی نیاز به سرمایه اجتماعی دارد، تأکید کرد: تا به این حوزه دغدغه‌مندانه ورود نکنیم، مشکلات حل نخواهند شد؛ برای حل آسیب‌های اجتماعی باید فراتر از تکالیف سازمانی عمل کرد تا کار پیش برود.
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی فهم مشترک درباره نماد (نظام مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان) و آسیب‌های اجتماعی را مقدمه حل مشکلات خواند و سخنانش را به پایان برد.
* سرانه هنرستان‌ها در همدان بسیار پایین است
مدیرکل آموزش‌وپرورش استان همدان نیز در این جلسه گفت: رتبه آموزش‌وپرورش استان همدان در سال 1401 براساس ارزیابی‌ها، 15 بود که این رتبه در سال 1402 به 11 رسید؛ ضمن اینکه میانگین نمرات دانش‌آموزان نیز با افزایش مواجه بوده است.
رسول شیدایی سپس با این بیان که در ابتدای سال تحصیلی دو هزار و 300 نیروی انسانی کم داشتیم، افزود: تلاش‌های صورت‌گرفته در سال تحصیلی 1403، باعث شد کلاس بدون معلم نداشته باشیم.
وی ادامه داد: بعد از بحث کمبود نیروی انسانی، کمبود فضای فیزیکی، یکی دیگر از مشکلات آموزش‌وپرورش همدان است؛ به‌طوری که سرانه آموزشی در شهر همدان چهار بوده، یعنی 283 کلاس بالای 40 نفر در استان داریم که 128 کلاس در ناحیه دو شهر همدان قرار دارد و نشان می‌دهد این ناحیه با مشکل کمبود فضای فیزیکی مواجه است.
مدیرکل آموزش‌وپرورش استان همدان با این بیان که سرانه هنرستان‌ها در همدان بسیار پایین است که با توجه به نبود امکان راه‌اندازی نوبت دوم در هنرستان‌ها مجبور به تکمیل ظرفیت آن‌ها شدیم، یادآور شد: با توجه به ساعت آموزشی هنرستان‌ها تا 14 و 30 دقیقه، امکان راه‌اندازی نوبت بعدازظهر در هنرستان‌ها نبود که مقرر شد کلاس در نوبت صبح و کارگاه‌ها در نوبت بعدازظهر برگزار شوند.
شیدایی سپس به مهارت‌آموزی، هدایت تحصیلی و توازن رشته‌ای اشاره کرد و توضیح داد: در این بخش‌ها اقدامات انجام‌شده در همدان بیش از تعهدات ابلاغی وزارت آموزش‌وپرورش بوده و پیشرفت خوبی در هدایت دانش‌آموزان به رشته‌های فنی حرفه‌ای و ریاضی داشته‌ایم.
وی مهارت‌آموزی و توجه به آسیب‌های اجتماعی را از مسائل مورد تأکید دولت چهاردهم و وزیر آموزش‌وپرورش خواند و تصریح کرد: برخی از دانش‌آموزان بعد از فراغت از تحصیل، نمی‌توانند امور شخصی خود را انجام دهند که برای رفع این مشکل نیازمند نگاه ویژه به موضوع مهارت‌آموزی دانش‌آموزان هستیم.
مدیرکل آموزش‌وپرورش استان همدان مهارت‌آموزی دانش‌آموزان در مدارس را یکی از راهکارهای اصلی رفع مشکل بیکاری در استان توصیف کرد و با این بیان که یکی از برنامه‌های آموزش‌وپرورش مهارت‌آموزی دانش‌آموزان است که هر دانش‌آموز باید 300 ساعت مهارت‌آموزی را طی کند، سخنان خود را به پایان برد.

سمیرا گمار