5درصد اعلام کرده که تداوم روند کاهشی نرخ تورم سالانه را نشان می‌دهد؛ البته نرخ تورم نقطه‌ای و ماهانه آذرماه نیز کم شده، درحالی‌که این دو شاخص در مهر و آبان امسال افزایشی بودند.
با این حال مردم می‌گویند کاهش نرخ تورم را حس نمی‌کنند ودر سه ماه اخیر افزایش قیمت‌ها در بازار را تجربه کرده‌اند؛ هر چند نرخ تورم میانگین روند تغییرات قیمتی یک سبد کالایی است و از سوی دیگر کاهش نرخ رشد تورم به معنی کاهش قیمت‌ها نیست، بلکه نشان می‌دهد آهنگ و سرعت افزایش قیمت‌ها کم شده است. براساس گزارش مرکز آمار ایران، شاخص قیمت مصرف‌کننده خانوارهای کشور در آذرماه 1403 به عدد 285.1رسیده که نسبت به ماه قبل دو درصد، نسبت به ماه مشابه سال قبل 31.4 درصد و در 12 ماهه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل، 32.5 درصد افزایش را نشان می‌دهد.
تورم نقطه‌به‌نقطه در آذرماه امسال به 31.4درصد رسیده، یعنی خانوارها به‌طور میانگین 31.4درصد بیشتر از آذرماه 1402 برای خرید یک مجموعه کالاها و خدمات یکسان هزینه پرداخت کرده‌اند. تورم نقطه‌به‌نقطه آذرماه در مقایسه با ماه قبل از آن 1.1 واحد درصد کاهش داشته است. نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در ماه‌های مهر و آبان امسال به ترتیب 31.6 و 32.5درصد گزارش شده بود.
نرخ تورم نقطه‌ای کالا و خدمات متفرقه با 39.5درصد بیشترین افزایش را داشته و مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها با 38 درصد، آموزش با 33.2 درصد و حمل‌ونقل با 31.5درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در مقابل کمترین نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه مربوط به دخانیات با 22.5 درصد بوده است. نرخ تورم ماهانه خانوارهای کشور در آذر 1403 برابر دو درصد اعلام شده که برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» 1.8 درصد و برای گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» 1.2 درصد بوده است. نرخ تورم ماهانه در مهر و آبان امسال 2.7 و 2.7 درصد بود که نشان از کاهش آن در آذرماه دارد.
بیشترین نرخ تورم ماهانه در آذرماه مربوط به گروه سبزی‌ها و حبوبات با 6.2 درصد بوده و گروه‌های میوه و خشکبار، حمل‌ونقل و مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوخت‌ها به ترتیب با 2.9، 2.7 و 2.5 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند و در مقابل تورم ماهانه گروه انواع گوشت قرمز و سفید منفی 0.8 درصد اعلام شده است.
نرخ تورم سالانه برای خانوارهای کشور در آذرماه به32.5 درصد رسیده که نسبت به آبان‌، 0.6 واحد درصد کاهش داشته است. در ماه‌های مهر و آبان امسال نرخ تورم سالانه 33.6 و 33.1 درصد بود. دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در آذر امسال برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از 30 درصد برای دهک اول تا 32.9 درصد برای دهک نهم گزارش شده که نشان می‌دهد فاصله تورمی دهک‌ها در آذرماه به 2.9واحد درصد رسید. این شاخص نسبت به آبان‌ که 3.2 واحد درصد بوده، 0.3 واحد درصد کاهش داشته است.
*چرا نرخ تورم آذرماه کاهشی شد؟
استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در مورد کاهشی شدن نرخ تورم در آذرماه امسال، گفت: با توجه به افزایش قیمت‌ها و ارز که مردم آن را در این ماه حس کرده‌اند، نرخ تورم اعلام شده به‌نظر غیرعادی می‌رسد، زیرا تقریباً در این ماه دولت افزایش قیمت‌هایی را تصویب کرده بود.
مرتضی افقه، افزود: البته بخشی از کاهش تورم به کاهش نرخ رشد نقدینگی که از چند سال گذشته با هدف کاهش تورم در دستور کار بوده، برمی‌گردد که سطح تقاضا را کاهش داده است؛ به‌طوری‌که با توجه به افزایش سطح قیمت‌ها اما تقاضا برای خرید کاهش داشته و بخشی از کاهش رشد نرخ تورم این موضوع بوده که سرعت رشد قیمت‌ها را کند کرده است.
وی در مورد روند نرخ تورم در ماه‌های آینده، اظهار کرد: پیش‌بینی می‌شود که اگر شرایط به همین منوال باشد، کاهش تورم ادامه‌دار نخواهد بود و با توجه به شرایط اقتصادی که داریم این روند معکوس خواهد شد و روند نرخ تورم در ماه‌های آینده افزایشی خواهد بود.
این استاد اقتصاد دانشگاه با اشاره به این‌که دولت نرخ ارز نیمایی را حذف کرده و قیمت ارز در بازار غیررسمی افزایش داشته است، ادامه داد: ارز یکی از متغیرهای اقتصادی است که به‌شدت روی تورم تأثیرگذار است؛ بنابراین بدون تردید اگر قیمت ارز در همین حدود بماند، قیمت کالاها در ماه‌های آینده افزایش خواهد داشت.
افقه در مورد راهکار برای کاهش تورم، بیان کرد: علت اصلی تورم در کشور ما، ساختاری است؛ البته یک مشکل اقتصاد ایران این است که برخی اقتصاد‌خوانده‌ها برای کنترل تورم بر بخش تقاضا تمرکز کرده‌اند درحالی که به‌نظر من بخش عرضه مشکل دارد و به موانع تولید برمی‌گردد.
وی تصریح کرد: امروز عمده مشکلات که سد راه کسب‌وکارها و تولید قرار دارد، داخلی است؛ البته تنش‌های منطقه‌ای هم بر سرمایه‌گذاری و تولید تأثیرگذار است و حجم تقاضای تولیدکننده و مصرف‌کننده را به‌دلیل نگرانی از آینده افزایش می‌دهد اما بخشی مربوط به داخل کشور است. دولت باید موانع کسب‌وکار را کاهش دهد که می‌تواند در کاهش نرخ تورم اثرگذار باشد.
این کارشناس اقتصادی گفت: امروز بنگاه‌های تولیدی در شهرک‌های صنعتی با 30 تا 40 درصد ظرفیت فعالیت می‌کنند که باید بتوانیم این‌ها را فعال کنیم. اقتصاد‌خوانده‌ها می‌گویند باید نقدینگی را کم کنیم، یعنی سمت تقاضا را مدنظر قرار داده‌اند و اگر این تمرکز به سمت عرضه باشد، کاهش تورم پایدارتر خواهد بود تا این‌که تقاضا را کم ‌کنیم.
هرچند روند کاهنده تورم نویدبخش است اما کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند این روند در ماه‌های آینده تغییر می‌کند و با توجه به افت قدرت خرید مردم ناشی از تورم‌های بسیار بالا در هفت سال اخیر، دولت باید برای کنترل تورم و بهبود معیشت خانوارها برنامه‌ریزی و راهکار داشته باشد، زیرا موتورهای تورم همچنان روشن است و دولت باید برای خاموش کردن آن‌ها برنامه داشته باشد.
*محسن نظری