مادران به عنوان نخستین مربیان فرزندان، نقش بسزایی در شکل‌گیری شخصیت و اخلاق آن‌ها دارند و از طریق رفتارها، گفتارها و ارزش‌هایی که به فرزندان خود منتقل می‌کنند، مادران می‌توانند نقشی محوری در تربیت فرزندانی با شخصیت قوی و اخلاقی داشته باشند که این تأثیرات از دوران نوزادی آغاز می‌شود و تا بزرگسالی ادامه دارد.
مادران منبع بزرگی از حمایت عاطفی برای فرزندان خود هستند و عشق بی‌قید و شرط مادر، فرزندان را از نظر روانی تقویت می‌کند و به آنها احساس امنیت می‌دهد، این حمایت عاطفی به فرزندان کمک می‌کند با چالش‌ها و سختی‌های زندگی بهتر مقابله کنند و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند.
مادران علاوه بر نقش عاطفی، نقش مهمی در آموزش و تربیت فرزندان دارند و از جمله وظایف این نقش می‌توان به آموزش مهارت‌های زندگی، ارائه راهنمایی‌های اخلاقی و فرهنگی و تشویق به تحصیل و یادگیری اشاره کرد؛ نقش مادری در تربیت، فراتر از آموزش‌های رسمی مدرسه است و به شکل‌گیری هویت و آینده فرزندان کمک می‌کند.
مادران به عنوان نمونه‌های رفتاری و اجتماعی برای فرزندان خود عمل می‌کنند و از طریق مشاهده رفتارها و تعاملات مادران با دیگران، فرزندان یاد می‌گیرند چگونه در جامعه رفتار و نقش‌های اجتماعی خود را ایفا کنند و این مدل‌سازی رفتاری می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر توسعه اجتماعی فرزندان داشته باشد.
مادران به عنوان نگهبانان سلامت و رفاه خانواده، نقش مهمی در تأمین نیازهای جسمی و روانی فرزندان دارند و از جمله وظایف مادران می‌توان به تهیه غذاهای سالم، پیگیری نیازهای بهداشتی و تشویق به ورزش و فعالیت‌های جسمی اشاره کرد و نقش مادر در ایجاد سبک زندگی سالم برای فرزندان غیرقابل انکار است.
توانمندی‌های مادران در تربیت فرزندان، انتقال ارزش‌ها و حمایت از خانواده، پایه‌گذار اجتماع‌های محکم و پایداری است که در آن هر فردی به رشد و تعالی می‌رسد و بدین سبب، اهمیت حضور و نقش مادران در جامعه، همچون نفسی تازه برای پیکره اجتماع است که بدون آن، حیات اجتماعی رنگی از پیشرفت و توسعه نخواهد داشت.
مادر شدن، نقطه عطفی در زندگی است
مجتبی ناجی، روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه مادر بودن، تمام صفات مثبت و صفاتی مانند از خودگذشتگی، ایثار و فداکاری را تداعی می‌کند و عشق مادری یادآور محبت و همدلی است، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: مادر شدن، نقطه عطفی در زندگی یک زن است و نقش جدیدی را به او هدیه می‌دهد.
وی می‌افزاید: نقش مادرانه، نقشی بسیار تأثیرگذار است و تأثیر آن در رفتار مادر نیز دیده می‌شود، در واقع نقش مادرانه، تحولی دو سویه به همراه خواهد داشت و مادر نیز با تولد فرزند متحول می‌شود، هورمون پرولاکتین با تولد فرزند در بدن مادر افزایش پیدا می‌کند و ترشح شدن این هورمون تأثیرات متعددی بر تقویت سیستم ایمنی مادر دارد.
روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه با تولد فرزند، توان مادر برای مقابله با عوامل آسیب‌زای بیرونی بیشتر می‌شود، تصریح می‌کند: برای اینکه افراد بتوانند مادران موفقی باشند باید اطلاعات و آگاهی خود را در زمینه مسائل تربیتی و به ویژه به‌روزرسانی امور پرورشی و نیازهای نسل جدید افزایش دهند.
ناجی ادامه می‌دهد: فرزندان امروز، از نسل جدیدتری هستند و در صورتی که والدین و به ویژه مادران خودمحوری داشته باشند و طبق دانش قبلی و خواسته‌های خود، فرزندان را تربیت کنند، به نوعی در حق آنها ظلم کرده‌اند و والدین موفق باید توجه داشته باشند که علایق و استعدادهای فرزند در چه زمینه‌ای است و برای رشد، تعالی و شکوفایی توانایی‌ها و استعدادهای درونی آنها بسترسازی کنند.
مادران موفق، نگرش مثبتی نسبت به مادر بودن دارند
وی با بیان اینکه مادر موفق مادری است که متناسب با استعدادها و علایق فرزندان به آنها کمک کند تا به خودشکوفایی برسند، می‌گوید: در سال نخست زندگی، کودک به امنیت و اعتماد نیاز دارد و مادر متناسب با سن کودک پاسخگوی نیازهای او خواهد بود.
روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه مادر موفق، مادری است که به نیازهای کودک خود پاسخ دهد و مسئولیت‌پذیر باشد، اضافه می‌کند: پاسخگویی به نیازهای نوزادان در لحظه از اهمیت بالایی برخوردار است، اما با رشد کودک، فوریت پاسخگویی به نیازهای او کاهش می‌یابد.
ناجی با بیان اینکه توصیه می‌شود نیازهای کودکان از چهار یا پنج سالگی به بعد مقداری با تأخیر صورت گیرد تا کودک صبوری و خویشتن‌داری را بیاموزد، می‌افزاید: نقش مادری در سنین کودکی بسیار عمیق‌تر و بنیادی‌تر است و مادری موفق است که به فرزند خود احساس ارزشمندی دهد.
وی با بیان اینکه گاهی اوقات مادران ناخواسته ممکن است جملاتی به زبان بیاورند که بر ذهن کودک تأثیر می‌گذارد و حتی گاهی اوقات کودک احساس می‌کند باعث رنجش مادر شده است، خاطرنشان می‌کند: مادران موفق، نگرش مثبتی نسبت به نقش مادری دارند، از مادر بودن خوشحال هستند و این شادمانی را به فرزند خود نیز نشان می‌دهند.
به گزارش ایمنا، حضور فعال مادران در جامعه می‌تواند به بهبود وضعیت اجتماعی کمک کند و مادران با شرکت در فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، می‌توانند نقش مثبتی در توسعه جامعه ایفا کنند، مشارکت مادران در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی و سیاسی نیز می‌تواند به تقویت دموکراسی و بهبود وضعیت زنان کمک کند.
یکی از نقش‌های اصلی مادران در تربیت فرزندان، انتقال ارزش‌ها و فرهنگ جامعه به نسل‌های بعدی است، این انتقال فرهنگی از طریق داستان‌ها، سنت‌ها، آئین‌ها و آداب و رسوم صورت می‌گیرد و حفظ و تداوم فرهنگ و هویت ملی از طریق نقش مادران امکان‌پذیر است.
مادران با ایجاد فضای گرم و محبت‌آمیز در خانواده، به تقویت پیوندهای خانوادگی کمک می‌کنند و روابط نزدیک و صمیمانه بین اعضای خانواده می‌تواند به ایجاد حس همبستگی و حمایت متقابل منجر شود که این پیوندها نه تنها در دوران کودکی، بلکه در طول زندگی به فرزندان کمک می‌کند تا روابط سالم و پایداری را ایجاد و حفظ کنند.