شهرها در سراسر جهان با چالش‌های مدیریت پسماند روبه‌رو هستند، اما راهکارهای مؤثری برای بهبود مدیریت وجود دارد که می‌تواند منافع اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی را به همراه داشته باشد. این راهکارها برای همه شهرها قابل اجرا است؛ از شهرهایی که در حال راه‌اندازی نخستین فرایندهای مدیریت پسماند خود هستند تا شهرهایی که به سمت رویکرد بدون پسماند حرکت کرده‌اند.
شهرها باید جمع‌آوری سراسری و دفع ایمن پسماند را به‌عنوان پایه و اساس یک سیستم مدیریت پسماند پایدار توسعه دهند. مسئولان شهری می‌توانند زیرساخت‌های جمع‌آوری، سیستم‌های انتقال و تنظیمات عملیاتی را در سراسر شهر گسترش دهند. استفاده از خودروهای کوچک، اجتناب از مسیرهای تکراری جمع‌آوری و کاهش فاصله تا محل دفع پسماند از جمله موارد قابل‌توجهی است که می‌تواند بسیار مؤثر واقع شود.
همکاری با بخش غیررسمی پسماند برای رسمی کردن راهبردها و بهبود شرایط کاری جمع‌آوری‌کنندگان پسماند یکی از راهکارهای مفید برای بهبود مدیریت پسماند شهری است. شهرها باید الزامات تفکیک پسماند در مبدأ را برای تولیدکنندگان بزرگ پسماند همچون بازارها یا مراکز صنعتی برقرار کنند تا حداقل اطمینان حاصل شود که پسماند به یک محل دفن بهداشتی دفع می‌شود و در صورت امکان، گاز محل دفن برای تولید انرژی استفاده شود.
*جلوگیری از سوزاندن پسماند جامد
سوزاندن پسماند اغلب به‌عنوان راه‌حلی سریع برای مدیریت پسماند و تولید انرژی کم‌کربن معرفی می‌شود، اما در واقع چنین نیست. این روش دارای چالش‌های جدی است که باید مورد توجه قرار گیرد؛ سوزاندن پسماند روشی گران است و در مقایسه با منابع انرژی پاک همچون خورشیدی و بادی ناکارآمد است، همچنین نیازمند کنترل‌های زیست‌محیطی قوی است تا از انتشار گازهای گلخانه‌ای جلوگیری کند.
مشکل دیگر این است که سوزاندن پسماند شهرها را به تولید حجم بالای پسماند برای تغذیه کوره‌ها محدود می‌کند. این امر موجب کاهش انگیزه مردم برای بازیافت و سایر تلاش‌های کاهش و تفکیک پسماند خواهد شد. بنابراین، سوزاندن پسماند نه‌تنها راه‌حل مناسبی نیست، بلکه می‌تواند موجب ایجاد مشکلات زیست‌محیطی و کاهش انگیزه‌های مردم برای مدیریت پسماند به‌صورت پایدارتر شود. شهرها باید به‌دنبال راهکارهای دیگری باشند که هزینه و اثرات محیطی کمتری داشته باشد.
*تمرکز بر کاهش و مدیریت پسماند غذایی
شهرها باید مقدار پسماند غذایی تولیدشده در شهر، منابع و مشخصات آن را تعیین کنند و پروژه‌های آزمایشی را برای توسعه راهبردی جمع‌آوری جداگانه پسماند غذایی و آلی اجرا کنند. تمرکز در گام‌های ابتدایی باید بر بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پسماند غذایی باشد و سپس برای جمع‌آوری جداگانه عمومی در سطح خانوار اقدام شود. مسئولان شهری می‌توانند از طرح‌های تشویقی همچون در نظر گرفتن پاداش‌های مالیاتی برای جمع‌آوری بیشتر پسماند غذایی به‌منظور تشویق مشارکت عمومی در این فرایند استفاده کنند.
شهرها می‌توانند از کمپوست‌سازی و دفع بی‌هوازی برای تولید کمپوست، بیوگاز، منابع حرارتی، کودهای آلی و سایر محصولات استفاده کنند. شهرهایی که با منابع محدود روبه‌رو هستند باید بر کمپوست‌سازی تمرکز کنند زیرا این فرایند ساده‌تر و ارزان‌تر است.
*افزایش نرخ بازیافت
اولویت‌های بازیافت در هر شهر باید با جمع‌آوری و تحلیل داده‌های پسماند یا جست‌وجو و تحلیل داده‌های شهرهای مشابه تعیین شود. خدمات بازیافت را می‌توان با اجرای طرح‌های جمع‌آوری از منازل و دفاتر، راه‌اندازی مکان‌های تخلیه، استفاده از سطل‌های مناسب پسماند مختلف و حداکثر کردن تعداد مواد تفکیکی تسهیل کرد.
از جمله سیاست‌های مؤثر در تشویق و پشتیبانی از بازیافت می‌توان به سیاست‌های پرداخت به‌ازای مقدار پسماند تولیدی که مردم را موظف به پرداخت متناسب با پسماند تولیدی خود می‌کند، طرح‌های سپرده که طی آن افراد هنگام خرید محصولاتی با بسته‌بندی فلزی، پلاستیکی و شیشه‌ای مبلغی را به‌عنوان سپرده پرداخت می‌کنند و پس از بازگردان بسته‌بندی آن را دریافت می‌کنند و ممنوعیت محلی برای تولیدکنندگان به‌منظور کاهش تولید اقلام غیرقابل بازیافت اشاره کرد.
راه‌اندازی کمپین‌های ارتباطی هدفمند برای اطمینان از دسترسی آسان عموم شهروندان به اطلاعاتی در مورد اینکه چه چیزهایی را می‌توان بازیافت کرد، یکی از راهکارهای افزایش نرخ بازیافت است و برای افزایش کارایی آن می‌توان از پیام‌های مثبت و جذاب استفاده کرد که با غرور شهروندی، صرفه‌جویی در هزینه، پایداری و ایجاد شغل مرتبط است. آسان کردن فرایند جمع‌آوری و تحویل پسماند و به‌کارگیری مکانیزم‌هایی همچون تسهیم درآمد، حمایت از کارگران جمع‌آوری و اپراتورهای مدیریت پسماند و ایجاد چرخه‌هایی برای بازگرداندن مواد بازیافت‌شده به کسب و کارهای محلی، نرخ بازیافت را افزایش می‌دهد.
*ترویج اقتصاد دایره‌ای
برقراری سیاست‌های عوارض پرداخت به‌ازای مقدار پسماند تولیدی، تفکیک پسماند در مبدأ و طرح‌های تشویقی برای مشارکت در مدیریت پسماند، کاربران را تشویق به تولید کمتر پسماند می‌کند. شهرها باید در کنار این سیاست‌ها، مقرراتی برای حذف تدریجی پلاستیک‌های یک‌بار مصرف و سایر مواد غیرقابل بازیافت را توسعه دهند و در این مسیر از سیاست‌های دولت ملی یا منطقه‌ای در مورد مقررات مسئولیت گسترده تولیدکننده و طرح‌های سپرده کمک بگیرند تا تولیدکنندگان را به بازپذیرش مواد و ساخت محصولات قابل بازیافت بیشتر تشویق کنند.
پشتیبانی از فروشگاه‌های بازیافت و تعمیر، طرح‌های اجاره و به اشتراک‌گذاری محصولات و برگزاری نمایشگاه‌های تبادل، استفاده مجدد، کاهش مصرف و کاهش تولید پسماند از جمله راهکارهای مؤثر در ترویج اقتصاد دایره‌ای در شهرها است. آن‌ها باید سیاست‌هایی را برای بازطراحی ساختمان‌ها برای کاربری‌های جدید و بازیافت مصالح برای استفاده مجدد اعمال کنند.
*تعیین اهداف پسماند صفر برای کسب جوایز اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی
شهرها باید به‌منظور بهبود مدیریت پسماند و درنتیجه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، اهداف پیشرونده‌ای را برای کاهش دفع پسماند تنظیم کنند. هدف جهانی این است که حداقل 70 درصد از دفع پسماند تا سال 2030 کاهش پیدا کند و تا 2050 دفع پسماند به‌طور کامل حذف شود. پیشرفت در دستیابی به این اهداف باید به‌طور مداوم توسط مسئولان مربوط اندازه‌گیری و گزارش شود. شهرها باید اهداف مشخصی برای کاهش ضایعات غذایی و مواد آلی را در چهارچوب هدف پسماند صفر قرار دهند، زیرا کاهش ضایعات غذایی و مواد آلی نقش مهمی در دستیابی به این هدف ایفا می‌کند.
این مجموعه اقدامات با یکدیگر همپوشانی دارند؛ به‌عنوان مثال، تفکیک پسماند در مبدأ برای مدیریت پسماندهای آلی، کاهش آلودگی مواد قابل بازیافت و همچنین کاهش تولید مواد غیرقابل بازیافت بسیار حیاتی است. این اقدامات مکمل یکدیگر هستند و در کنار یکدیگر به کاهش چشمگیر دفع پسماند کمک می‌کنند. نظارت مستمر بر پیشرفت و تنظیم مجدد برنامه‌ها امری ضروری است تا اطمینان حاصل شود که اهداف به‌درستی و در زمان مقرر محقق می‌شوند.