روایتی از نمایشگاه «پیشگامان پیشرفت» که در حسینیه امامخمینی(ره) میزبان جمعی از مسئولین، نخبگان و نمایندگان اقشار مختلف بود.

شاید قبل از آنکه روز سهشنبه دوم بهمنماه رهبر انقلاب از نمایشگاه «پیشگامان پیشرفت» بازدید کنند هنوز ابعاد اهمیت این نمایشگاه چندان روشن نبود. بعد از این بازدید و سپس سخنرانی آیتالله خامنهای در جمع فعالان بخش خصوصی اما خیلیها فهمیدند که این نمایشگاه، گذشته از ارائهی گزارش عملکرد فعالین بخش خصوصی به شخص اول مملکت، از جنبههای متعدد و مختلفی تماشاییست. روی همین حساب بود که پنجشنبه چهارم بهمنماه به یکی از روزهای شلوغ حسینیه امامخمینی(ره) تبدیل شد و گروههایی پرتعداد، از ورزشکاران و جمعی از دانشآموزان گرفته تا دبیران تشکلهای دانشجویی و مدیران رسانهای و فعالین فرهنگی برای شنیدن روایت «پیشگامان پیشرفت» راهی انتهای خیابان فلسطین شدند تا چیزهایی که جسته و گریخته دربارهی توانمندیهای بخش خصوصی میشنیدند را از نزدیک ببینند.
اولین گام بازدید، حضور در ساختمانی در نزدیکی حسینیه امامخمینی(ره) برای هماهنگیهای اولیه است. در آن چندقدمی که تا رسیدن به نمایشگاه راه داریم کلی چهرهی آشنا میبینیم. از دکتر خوشچشم که این روزها با تحلیلهای همهفهمش از مسائل منطقه مشهورتر از قبل شدهاست تا محمد قوچانی که حضورش در چنین نمایشگاهی جالب است. موقع بازدید از نمایشگاه هم چهرههای شناختهشدهی زیادی میبینیم. دکتر عارف و وزیر ارتباطات حسابی مشغول گفتگو با غرفهداراناند و کمی بعدتر از ما، مدیران برخی شبکههای تلویزیون هم وارد نمایشگاه میشوند. آمدهایم به طبقه دوم حسینیه. جایی که با صدای همهمهی غرفهدارها و تراکم رفتوآمدها، حالوهوایی متفاوت با همیشهاش پیدا کرده. حضور صنعتگران و فناوران و فعالان بخش خصوصی در غرفههایی متراکم در دو راهروی طولانیِ متقاطع، نمایشگاه «پیشگامان پیشرفت» را سروشکل دادهاست؛ نمایشگاهی با محوریت فعالین بخش خصوصی که دستاوردهایشان را روی پیشخوان آوردهاند.
*آغاز با فصل میانی
محور نمایشگاه، روایت ابعاد متنوع تحقق «رشد هشت درصدی» اقتصاد کشور است. هر غرفه میزبان فعالین بخش خصوصی از عرصههای مختلف صنعتیست که هرکدام با ارائهی نمونههایی از محصولات خود و نیز گزارشهای مکتوبی از آمارهای اقتصادی، الزامات تحقق رشد هشت درصد را به بازدیدکنندگان ارائه میکنند. ما از اولین غرفهی راهروی سمت چپِ نمایشگاه آغاز میکنیم؛ غرفهی صنعت فرش دستباف. خانم کارشناس از ظرفیتهای بزرگ صنعت فرش صحبت میکند و اینکه جایگاه صنعت فرش ایران در سالهای اخیر به طرز محسوسی افت داشته؛ طوری که از 2 میلیارد دلار صادرات سالانهی فرش دستباف رسیدهایم به 30 میلیون دلار و بعد از کشورهایی مثل چین، هند و افغانستان، امروز ششمین کشور صادرکنندهی فرش دستباف جهان هستیم. به یکی از همراهان میگویم بازدیدِ نمایشگاه برای ما به جای روایت پیشرفت با روایت پسرفت آغاز شد! البته شاید درستش هم همین باشد؛ پشت هر موفقیت، هزاران شکست هست؛ شکستها و ناکامیهایی بزرگ که هر صنعتگری را تا مرز ناامیدی مطلق پیش میبرد و تنها با پذیرش همین شکستها و تلاش برای تبدیلکردنشان به پیروزیست که میشود به خلق پیشرفت واقعی امیدوار بود. بنابراین نمیشود حرف از «روایت پیشرفت» در میان باشد و راوی، سراغ شکستها و ناکامیها نرود. با خودم نمونههای موفق روایت پیشرفت در هنر مملکت را مرور میکنم؛ از فیلم «منصور» و کتاب «عملیات احیا» تا کتاب «تندتر از عقربهها حرکت کن» و همین فیلم «اسفند» که در جشنواره فجر رونمایی خواهدشد، در همهی این روایتها نمونههای متعددی از ناکامی و شکست و عدم توفیق داریم. به قول معروف کار به مو میرسد، اما پاره نمیشود. آن روایت پیشرفتی هم میتواند موفق باشد که همهی این شکستهای پیش از موفقیت را خوب روایت کند. اصلاً وجود این ناکامیهاست که این عرصه را پر از «درام» میکند و آماده برای خلق آثار هنری درجهیک. برای همین است که فکر میکنم آنچه در غرفهی صنعت فرش شنیدیم میتواند فصل میانی یک روایت مفصل از احیای صنعت فرش ایران باشد؛ روایتی که سالها بعد نوشته یا ساخته خواهدشد و ما پردههای میانیاش را امروز و در این نمایشگاه تماشا کردیم. جلوتر اما پردههای پایانیِ قصههای پیشرفت در عرصههایی دیگر، انتظارمان را میکشید.
*اینجا خبری از سوپرمن نیست!
غرفهی صنعت لوازم خانگی، غرفهی مناقشهبرانگیزی میشود. همراهان بحث مفصلی را با متصدی غرفه آغاز میکنند. آقای متصدی هم دل پری دارد از ذهنیتهای غلطی که در میان برخی فروشندگان لوازم خانگی جریان دارد و منجر به فریب مردم میشود. ارائهدهندهی این غرفه میگوید زیاد پیش آمده که مردم برای خرید لوازم خانگی خارجی سراغ قاچاقفروشان مرزی میروند و فکر میکنند محصولِ اورجینالِ خارجی خریدهاند، اما وقتی لوازم خانگیشان خراب میشود و سراغ تعمیرکار میروند، کاشف به عمل میآید که محصول ایرانی خریدهاند؛ محصولی که قاچاقچیان فقط یکی-دو قطعهاش را به انضمام لوگوی سازنده تغییر دادهاند تا مشتری ایرانی باور کند دارد جنس خارجی میخرد! فعالان این صنعت، نقصها و کاستیهای محصولاتشان را سرجمع میپذیرند و قبول دارند که راه درازی پیش رویشان است تا رضایت مشتری ایرانی را کاملاً جلب کنند. همین پذیرش ضعفها و تلاش برای برطرفکردنشان هم بخش دیگری از یک «روایت پیشرفت» درستودرمان است. داستان پیشرفت، قصهی فانتزی نیست که یک قهرمانِ بلامنازع داشته باشد و او هم «سوپرمنوار» بر همهی موانع غلبه کند. نه، قهرمانان این قصه مثل همهی آدمها ضعف دارند، محصولاتشان اشکالاتی دارد، بهترینِ جهان هم نیستند؛ و با علم به همهی این موارد است که برای ارتقای کیفیتِ محصولاتشان تلاش میکنند و رفتهرفته محبوب میشوند.
*نجات با فناوری ایرانی
سراغ غرفهی صنعت تجهیزات پزشکی میرویم. یکی از فعالان موسفیدکردهی این صنعت با وجود خستگی از بازدیدهای فشردهی این چندروز، با حوصله میایستد و دستاوردهایشان را توضیح که نه، نمایش میدهد. این غرفه هیچ توضیح اضافهای نمیخواهد وقتی دستگاه نوارقلبِ کوچکی از تولیدات شرکتهای داخلی را میبینیم که در عرض سه دقیقه و با اتصال به تلفن همراه، یک نوار قلب دقیق از بیمارِ اورژانسی میدهد و با همین تمهید فناورانه، عامل نجات جان بسیاری از بیماران قلبی شدهاست. آقای متصدی این غرفه میگوید در حال حاضر این دستگاه جیبیِ کوچک در اورژانس کشور به شکل انبوه استفاده میشود و قصد دارند آن را به صورت تجاری و برای استفاده خانگی مردم هم تولید کنند؛ آن هم با قیمتی یکدهمِ نمونهی خارجی و خدماتی بهمراتب مسئولانهتر از آنها. کنار دستگاه نوار قلب کوچک، یک دستگاه شوک الکتریکیِ اتوماتیک هم هست که با ابعاد کوچک و توانمندی بزرگش، میتواند عامل نجات جان بسیاری از مردم در اماکن استرسخیز و شلوغ باشد. آنچه در روایت صنعت تجهیزات پزشکی میشنویم، یک «روایت پیشرفت» کامل است؛ روایتی از بهنتیجهرسیدن یک دستاورد واقعی، ملموس و کاربردی به دست متخصصان و فناوران ایرانی، برای مشتریان ایرانی.
*از بذر سفارشی تا تحول در دامپروری
غرفه صنایع غذایی و کشاورزی در انتهای نمایشگاه برپا شده و جذابیتهای خاص خودش را دارد. وقتی صحبت از بذرهای فرآوریشده میشود، چند دقیقه رفت و برگشت مفصل با خانمِ متصدی لازم است تا بفهمیم این تکنولوژی جذاب و کاربردیِ شرکتهای دانشبنیان داخلی چطور میتواند «بذر سفارشی» تولید کند و بنا به درخواست سفارشدهندهی داخلی و خارجی، یک یا چند ویژگی خاص را در گیاهی تقویت یا تضعیف کند تا بنا به کشش بازار، محصول کشاورزیِ بهروزشده تولید شود. کمی جلوتر یک شرکت دیگر از دستاوردش در افزایش تولید دام حرف میزند؛ دستاوردی که میتواند نرخ زادوولد دام را به طرز چشمگیری ارتقا دهد و رفتهرفته در حال توسعه بازار خود است.
*بهسوی هوش مصنوعیِ قویِ ایرانی
یک سوی دیگر نمایشگاه، غرفهی صنایع مرتبط فناوری اطلاعات و ارتباطات را میبینیم. دستاوردهای صنایع هوافضا و ماهوارههای تولید داخل، این غرفه را برای هر بازدیدکنندهای جذاب میکند. بینیازی کشور از وابستگی به تصاویر ماهوارههای خارجی برای کاربردهای کشاورزی و هواشناسی، رویای بزرگی است که به همت نخبگان ایرانی در مسیر تحقق حرکت میکند. هوش مصنوعی، کلیدواژهی رایج این روزهای عرصهی علم و فناوری هم سهمی از نمایشگاه «پیشگامان پیشرفت» دارد. توسعهی هوش مصنوعیهای ایرانی بهسرعت و توسط چندین شرکت دانشبنیان درحال انجام است و آنچه در این نمایشگاه ارائه میشود، نشانهای امیدوارکننده از آیندهی روشنِ هوش مصنوعیِ ایرانی است.
*فضیلتِ هنر در میدان روایت
یک اصل مهم در نویسندگی هست که با عنوان اصل «نگو، نشان بده!» شناخته میشود. هنر و مهارت نویسنده وقتی آشکار میشود که او بهجای مستقیمگویی، آنچه میخواهد به مخاطب انتقال دهد را با بیانی تصویری به او نشان دهد و لذت تماشایِ تصاویری زنده و درک مضمون را به خوانندهی جملات خود هدیه کند. اگر موفقیت در «روایت پیشرفت» یک رمز داشتهباشد، همین است. این عرصه، عرصهی بیان مستقیم و صریح نیست. فضیلتی در «گفتن» از دستاوردهای علمی و فناورانهی کشور وجود ندارد و آنچه اهمیت دارد «نشان دادن» این دستاوردهاست؛ امری که مورد تاکید رهبر انقلاب هم هست و ایشان بارها از بر «روایت» این دستاوردها تاکید کردهاند. روایت پیشرفت از مسیر «هنر» محقق میشود و شاید پیش از رسانه، باید هنر را به این میدان فراخواند تا با بهرهگیری از روایتهای هنرپایه، رسانه بتواند میداندارِ روایت پیشرفت باشد. نمایشگاه «پیشگامان پیشرفت» یک نمونهی خوب از «نشاندادن» و نه «گفتن» از پیشرفت و مصادیق آن است؛ تلاشی برای عرضه و ارائهی دستاوردهای اهالی علم و اقتصاد، از فرش دستباف تا هوش مصنوعی؛ که نماد و نشانهای است از امکانپذیریِ تحققِ رشدِ معنادارِ اقتصادی در کشور. «پیشگامان پیشرفت» در همان فضای کوچک و محدودِ طبقهی دومِ حسینیهی امامخمینی(ره) به همهی بازدیدکنندگانش نشان میداد کشوری که چنین نخبگان و صنعتگران و فناورانی دارد، بنبست ندارد.
شناسه خبر 91629