غرفه‌های خیابانی و آینده‌ پایدار برای شهرهای پساکرونا

اگرچه تبعات پاندمی کووید -۱۹ به بدترین شکل ممکن شهرها و مردم را تحت تأثیر قرار داده، با این حال نتایج مثبت زیادی در تغییر نگرش طراحان شهری از خود بر جای گذاشته است.

لی که چیانگ نخست‌وزیر جمهوری خلق چین در یک گفتگوی تلویزیونی اعلام کرد که طرح‌های زیادی برای بهبود زندگی شهری پساکرونا در نظر گرفته است و ایجاد ۹ میلیون شغل و کاهش بیکاری شهری به میزان ۵. ۵ درصد را در اولویت برنامه‌های خود داده است. که چیانگ بیش از هر چیز دیگر، در سخنان خود بر افزایش غرفه‌های خیابانی و دستفروشی‌ها در شهر اشاره کرده و این رویکرد را به عنوان بهترین استراتژی برای کاهش نرخ بیکاری در کشور اعلام کرد. جالب است بدانید که تا پیش از این، دولت چین به مدت چند دهه پی در پی تلاش می‌کرد تا خیابان‌های شهرهای سراسر کشور را از وجود هر گونه دستفروش پاک کند اما ظهور کرونا یک بار دیگر مقامات را به ترویج دستفروشی به عنوان منبع جدیدی از اشتغال و رشد اقتصادی سوق داد.

در حال حاضر، بیش از دو میلیارد نفر از مردم جهان یعنی بیش از ۵۰ درصد جمعیت مشغول به کار، خصوصاً در کشورهای در حال توسعه در اقتصاد غیررسمی فعالیت می‌کنند. بسیاری از مردم، به علت ناتوانی جسمی یا مالی قادر به فعالیت در محیط‌های کاری یا کارآفرینی برای خود نیستند. غرفه‌ها یا دستفروشی‌های خیابانی به دلایل مختلف یکی از بهترین استراتژی‌ها جهت کارآفرینی برای این گروه‌های اجتماعی آسیب‌پذیر است که در ادامه به شرح هر علت پرداخته می‌شود:

دستفروشی، سنتی دیرینه

فروشنده‌های دوره گرد معمولاً به فروش همه اقلام نظیر غذا، کتاب، وسایل خانه، لباس و حتی اسباب‌بازی می‌پردازند. دستفروشی یک سنت بسیار دیرینه در زندگی شهری ایالات متحده آمریکا بشمار می‌رود و تاریخ پیدایش آن به سال ۱۸۸۶ باز می‌گردد یعنی زمانی که برای اولین بار ارابه‌ای حاوی اقلام مصرفی مردم در خیابان‌های سراسر کلانشهر نیویورک را به خود جذب کرد. در سال ۱۹۰۰تعداد دستفروشان خیابانی شهر به ۲۵ هزار نفر رسید که این افراد از عینک آفتابی گرفته تا سبزیجات و غذاهای آماده، تمام اقلام مورد نیاز شهروندان را در گاری‌های خود به نقاط مختلف شهر حمل می‌کردند.

دستفروشی خیابانی از زمان‌های قدیم، شغلی با نیاز به سرمایه کم و درآمد نسبتاً خوب برای فقرا و مهاجران آمریکایی بوده است که در طول تاریخ، زمینه موفقیت بسیاری از مردم تهیدست آمریکایی را فراهم آورده است. این شغل همچنان در بسیاری از نقاط این کشور رایج است اما متأسفانه بسیاری از مقامات رسمی نیز از هیچ تلاشی برای جمع‌آوری دستفروشان از خیابان‌ها  دریغ نکرده‌اند. بسیاری از این افراد دستفروشی را عاملی برای ایجاد مزاحمت و کاهش بهداشت عمومی پنداشته و فعالیت در غرفه‌های خیابانی را ممنوع کرده یا آن‌ها را به حاشیه‌های شهر انتقال داده‌اند. از سوی دیگر بسیاری از مغازه‌داران نیز وجود دستفروشان در شهر را عاملی برای کاهش فروش خود دانسته و در این خصوص نزد مقامات رسمی شهر خود شکایت کرده‌اند.

دستفروشی و اقتصاد غیررسمی شهری

اگرچه چالش‌های بسیاری بر سر راه دستفروشان شهری در نقاط مختلف جهان وجود دارد با این حال، همچنان در بسیاری از شهرهای جهان، مردم از این طریق کسب درآمد می‌کنند. به عنوان مثال گروهی از محققان در سال ۲۰۱۷ به مطالعه دستفروشی‌های خیابانی در شهر کالی، واقع در کلمبیا، پرداختند و به نتایج جالبی دست یافتند. دستفروشان این شهر وضعیت‌های بسیار متفاوتی را تجربه می‌کردند؛ کسانی که در مراکز شهر مشغول فعالیت بودند، از نظر اقتصادی جزء افراد ثروتمند شهر به حساب می‌آمدند، حال آن‌ که دوره‌گردهایی که در مناطق فقیرنشین یا حاشیه‌های شهر، اقلام خود را به فروش می‌گذاشتند، تنها قادر به تهیه مایحتاج ضروری خود و خانواده‌هایشان بودند.

از سال ۱۹۵۰ تا ۲۰۰۰ بسیاری از کشورهای کم‌درآمد تلاش کردند دستفروشی خیابانی را به طور کامل از بین ببرند و اغلب آن‌ها با افراد دوره‌گرد بسیار خشمگینانه برخورد می‌کردند. این در حالی است که در چند سال اخیر یک بار دیگر دستفروشی به عنوان رویکردی بسیار کارآمد در پایداری اقتصاد و کاهش فقر در بسیاری از نقاط دنیا ترویج یافته است. به عنوان مثال از سال ۲۰۰۳ به بعد جمع‌آوری افراد دستفروش از خیابان‌های کلمبیا، بدون فراهم آوردن شغل جایگزین برای آنان، امری غیرقانونی به حساب آمده است و عاملان آن با برخورد مأموران امنیتی مواجه می‌شوند.

دستفروشی در دوران پاندمی

بسیاری از منتقدان بر این باورند که ترویج دستفروشی و غرفه‌های خیابانی از جنبه‌های مختلف، رویکردی بسیار مناسب برای دوران کرونا به حساب می‌آید؛ از یک سو افرادی که شغل خود را بر اثر پاندمی کووید -۱۹ از دست داده‌اند می‌توانند با کمترین سرمایه، کار خود را در این بخش آغاز کنند، از سوی دیگر غرفه‌های خیابانی بیشتر از فروشگاه‌ها امکان رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی را بین مردم به وجود می‌آورد و از همه مهم‌تر اینکه در پی تغییراتی نظیر پیاده‌راه‌سازی خیابان‌ها و پهن‌تر شدن پیاده‌روها، که در طراحی شهری دوران کرونا صورت گرفته، فرصت‌های بیشتری برای تجارت‌های خیابانی فراهم آمده است. دستفروشی خیابانی به طور چشمگیری پویایی شهر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و امنیت عمومی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.

منبع: ایمنا