سپهرغرب، گروه خانواده: این روزها در حالی رسانه‌های بیگانه و غربی از افزایش خشونت‌های خانگی در ایران به بهانه چند مورد خاص دم می‌زنند که آمار خشونت خانگی به‌ویژه در دوره کرونا در غرب بیش از هر جای دیگری دنیاست.

نزدیک به دو هفته از قتل بابک خرمدین و افشای قتل داماد و خواهر این کارگردان سینما به دست والدین او می‌گذرد. این خبر موج عصبانیت، ناراحتی و استرس را بین خانواده‌های ایرانی پخش کرده است. این در حالی است که عده‌ای از رسانه‌های بیگانه فارسی‌زبان نیز از این آب گل‌آلود ماهی گرفته و دست به تقدس‌زدایی از بنیان خانواده ایرانی زده‌اند. به این صورت که آیا واقعاً والدین و خانواده ایرانی مقدس هستند؟

موج‌سواری رسانه‌های فارسی‌زبان، فضای اینستاگرام، تلگرام و توییتر را در برگرفته و به اضطراب خانواده‌های ایرانی افزوده است. همین‌طور این فاجعه را به فضای طنز، لطیفه و تمسخر خانواده ایرانی کشیده است؛ اما ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود و در همین روزها، یکی، دو مورد دیگر قتل خانوادگی نیز در ایران در فضای مجازی پخش می‌شود.

حالا به این چند لطیفه توییتری و اینستاگرامی توجه کنید که در این چند روز فضای مجازی را داغ کرده و باعث شوخی و خنده بچه‌ها در سنین مختلف شده است: «فعلاً از دست پدر و مادرت چیزی نخور تا ببینیم چه خاکی تو سرمون بریزیم»، «دیگه دست زدن به کنترل و کولر خطرناکه به ریسکش نمی‌ارزه»، «تا اطلاع ثانوی هرچی والدینت می‌گن، بگو چشم» و موارد دیگر که ظاهراً شاید شوخی به نظر برسد اما مکانیزمی برای ارزش‌گذاری منفی مقام پدر و مادر محسوب و از سوی عده‌ای در فضای مجازی هم هدایت می‌شود.

  آیا در ایران آمار خشونت خانگی بالاست؟

درست است که در ایران آمار رسمی درباره خشونت‌های خانگی تقریباً وجود ندارد؛ اما به نسبت کشورهای غربی که در دوره کرونا آمار خشونت‌های خانگی‌شان را اعلام کرده‌اند، این آمار در ایران کمتر بوده است. فریده غیرت، وکیل پایه‌یک دادگستری در این زمینه می‌گوید که براساس اطلاعات کلی، آمار خشونت‌های خانگی در ایران کمتر شده و آنچه باعث تغییر نسبت به گذشته شده است، آگاهی نسبی مردم به‌ویژه زنان نسبت به این موضوع است.

چندی پیش معصومه ابتکار نیز درباره خشونت خانگی بدون اعلام آمار رسمی گفته بود که در جامعه ما خشونت خانگی و اجتماعی آمار بالایی ندارد و در مقایسه با سایر کشورها وضعیت بهتر است، اما حتی یک مورد هم مذموم است.

  خشونت خانگی چیست؟

خشونت خانگی شامل نوعی الگوی رفتاری آزار جسمی و جنسی، عاطفی، کلامی و معنوی تا به قتل رساندن دیگران است که البته قربانیان آن بیشتر زنان و کودکان هستند. شیوع ویروس کرونا در دنیا و قرنطینه باعث رشد قربانیان خشونت خانگی در سطح دنیا به‌ویژه کشورهای غربی شد.

سازمان ملل در گزارش ماه ژوئن درباره خشونت خانگی در زمان شیوع کرونا، اعلام کرده بود که این بحران رشد 20 درصدی در سطح دنیا داشته است. این مشکل زنان، کودکان و پناه‌جویان را در سراسر اروپا و آمریکا هدف قرار داده است.

براساس گزارش چند ماه گذشته وزارت دادگستری آمریکا، بیش از 500 مورد خشونت‌ خانگی ثبت شده در آمریکا در دوران قرنطینه، شامل استفاده از سلاح گرم بوده است. براساس اخبار منابع انگلیسی افزایش خشونت و سوءاستفاده خانگی از مهاجران و پناه‌جویان در دوران قرنطینه به رشد 700 درصدی تماس‌های اضطراری منجر شده است. ضمن اینکه تماس‌های اضطراری درباره خشونت خانگی مردان علیه زنان در این کشور حدود 16.6 درصد رشد داشته است. پلیس سوئیس اعلام کرده که موارد خشونت خانگی در این کشور در مقایسه با سال گذشته 6.2 درصد رشد داشته است.

براساس اعلام اداره فدرال آمار سوئیس در سال 2019، 29 زن سوئیسی جان خود را بر اثر خشونت خانگی از دست دادند، اما هنوز آماری مربوط به سال 2020 منتشر نشده است.

  تلاش رسانه‌های فارسی‌زبان برای ماهیگیری از آب گل‌آلود

درحالی‌که رسانه‌های فارسی‌زبان در غرب به چند مورد خاص قتل‌های خانوادگی در ایران می‌پردازند؛ هیچ آماری از وضعیت غرب و خشونت‌های خانگی در ایام کرونا مطرح نمی‌شود. براساس آمار تلویزیون CNN شمار موارد قتل در شیکاگوی آمریکا در سه‌ماهه نخست سال کنونی نسبت به سال قبل، 33 درصد افزایش یافته است. این در حالی است که تعداد حوادث تیراندازی نسبت به سال قبل حدود 40 درصد افزایش یافته است. اطلاعات پلیس نیویورک نشان می‌دهد آمار قتل تا 28 مارس حدود 14 درصد بیشتر شده و آمار موارد تیراندازی هم حدود 50 درصد افزایش نشان می‌دهد. در لس‌آنجلس، قتل حدود 36 درصد بیشتر شده و تا 30 مارس از 67 قتل به 91 مورد رسیده است.

اصل بنیان خانواده ایرانی بر محبت و عشق بین پدر و مادر و فرزندان بنا شده است و تمام موارد خشونت‌های خانگی موارد اندکی در انبار خانواده پرمحبت ایرانی محسوب می‌شود که نمی‌تواند از قداست خانواده بکاهد.

  چند نمونه از خشونت‌های خانگی در غرب

طبق آمار اسفندماه سال گذشته‌ی ستاد حقوق بشر، کشته شدن «سارا اورارد»، زن 33 ساله انگلیسی موجب به راه افتادن موج گسترده اعتراضات علیه پلیس این کشور شده است. براساس آمار رسانه‌های انگلیسی ماه مارس 2020، در انگلستان 207 زن کشته شده‌اند که براین اساس از هر پنج قتل یک نفر از آن‌ها زن بوده است.

براساس آمار مرکز شمارش خودکشی انگلستان در زمینه خشونت مردان علیه زنان در 10 سال منتهی به سال 2018، یک هزار و 425 زن در انگلستان کشته شده‌اند. همچنین در طول یک دهه گذشته، چهار هزار و 493 مرد و یک هزار و 75 زن در انگلیس به قتل رسیده‌اند. بررسی‌ها نشان داده که 57 درصد از زنان مقتول، از سوی یک فرد آشنا به قتل رسیده‌اند، باقی موارد قتل‌ها از سوی ناشناسان بوده است. همچنین 70 درصد از زنان مقتول در خانه خود به قتل رسیدند. آزار جنسی در میان زنان جوان در انگلیس بسیار شایع‌ است؛ از هر 10 دانش‌آموز و دانشجو در انگلیس طی سال 2020 آزار جنسی را تجربه کرده‌اند. از هر پنج زن در انگلیس یک نفر از سن 16 سالگی هدف آزار‌های جنسی مکرر قرار گرفته که این رقم دو برابر مرد‌ها است.

طبق نظرسنجی «مؤسسه یوگاو» برای سازمان ملل از هر 10 زن در انگلیس هفت نفر مورد آزار جنسی در مکان‌های عمومی قرار گرفته‌اند و آمار سال 2020 حدود 1.6 میلیون زن در انگلیس و ولز هدف خشونت‌های خانگی هستند و این رقم برای قربانیان مرد 757 هزار مورد بوده است.

طبق آمار اخیر «روزنامه گاردین» که توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان ملل به دست آمده است، براساس بزرگ‌ترین مطالعه میزان خشونت علیه زنان، از هر چهار زن در سراسر جهان یک نفر توسط همسرش مورد حمله فیزیکی یا جنسی قرار گرفته است. سازمان بهداشت جهانی تخمین زده که حدود یک‌سوم زنان 15 ساله یا بالاتر، بین 736 میلیون تا 852 میلیون نفر، در زندگی خود نوعی خشونت جنسی یا جسمی را تجربه خواهند کرد.

سال گذشته، سازمان ملل افزایش حداقل بیش از 15 میلیون مورد خشونت خانگی را در سراسر جهان به دلیل محدودیت‌های ویروس کرونا پیش‌بینی کرده که البته قطعاً آمار رسمی بیش از آن است. در آسیای جنوبی و جنوب صحرای آفریقا بالاترین میزان خشونت توسط همسر در میان زنان و دختران 15 تا 49 ساله وجود دارد. کمترین میزان خشونت در جنوب و شرق اروپا و آسیای مرکزی و شرقی مشاهده شده است.

در انگلیس 24 درصد از افراد 15 تا 49 سال توسط شریک زندگی خود مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند. آمار خشونت‌های مختلف در سال‌های گذشته در غرب آن‌قدر بالا بوده که از سوی کشورهای غربی میلیون‌ها دلار برای این امر هزینه شده است هرچند که خودشان هم این رقم را ناچیز می‌دانند که زن و فرزندان زیادی را نجات دهد.

  با سیاه‌نمایی رسانه‌های ضد ایران چه کنیم؟

حال مسئله اصلی این است که مردم به‌عنوان مخاطبان رسانه‌های مختلف چطور سره از ناسره را تشخیص دهند؟ درحالی‌که آمارهای ضدونقیض زیادی وجود دارد و رسانه‌های غربی فارسی‌زبان چون بی‌بی‌سی فارسی، ایران اینترنشنال، رادیو فردا، صدای آمریکا، من و تو و... با هزینه‌های زیاد ضد جمهوری اسلامی ایران، برای تقدس‌زدایی از خانواده ایرانی تلاش می‌کنند و از آن‌ور آب‌ها علیه خانواده ایرانی دسیسه می‌کند.

اما علت اینکه این اخبار توسط مردم به‌صورت مداوم پیگیری می‌شود، ارزش خبری شهرت و برخورداری است. علت هیجانی بودن مردم در قبال این ماجراها هم این است که این مسائل زیاد در ایران اتفاق نمی‌افتد و برای همه مردم عجیب و غیرقابل باور است و همین نشان از محدود بودن این نوع فجایع در کشور ما دارد. مردم در این زمینه می‌بایست آگاه باشند که بودجه رسانه‌های خارج‌نشین که به ابعاد این ماجرا دامن می‌زنند، همه از کشورهایی چون انگلستان و عربستان، خاندان پهلوی و دیگرانی تأمین می‌شود که در راستای از بین بردن خانواده ایرانی در تلاش هستند و می‌کوشند که اخبار منفی را به طرق مختلف پررنگ و به‌طور مکرر به گوش مخاطب برسانند تا مخاطب مجالی برای فرار از این اخبار نداشته باشد.

حال که ما در داخل کشور به‌عنوان مردم شرایطی برای برخورد با این رسانه‌ها نداریم، باید تلاش کنیم تا اخبار صحیح را از رسانه‌های داخل کشور خودمان دریافت کنیم. البته در این زمینه صداوسیما و رسانه‌های داخلی ما نیز می‌بایست قوی‌تر عمل کنند، چراکه در دهکده جهانی هر کانال خبری و فضای مجازی یک رسانه خاص برای مردم محسوب می‌شود و دیگر مردم معطل خبر از کانال‌های دیگر نمی‌مانند.

هرچند که یک مورد فجایع از جنس قتل بابک خرمدین، مذموم است و باید با عوامل آن برخورد جدی بشود، اما در مقابل آن نیز نباید دست‌به‌دست رسانه‌های معاند در راستای تقدس‌زدایی از والدین ایرانی برداشت. در این راستا والدین نیز وظیفه دارند که از بازنشر چنین اخباری در کنار فرزندانشان یا اجازه پروبال دادن بدان از سوی بچه‌ها جلوگیری کرده و حرمت خانواده را حفظ کنند.

*زهره سعیدی