در بحبوحه جدال بشر با بحران کرونا، موضوع داغی میان برنامه‌ریزان شهری شکل گرفت و آن اهمیت افزایش مقاومت شهرها و ساکنان آن در مقابل بحران‌ها بود که بهبود کیفیت زندگی برای نجات مردم را به تصویر کشید. در این راستا، مدیران شهری تلاش کردند از طریق پیاده‌سازی خلاقیت‌های مختلف، تغییراتی کوتاه و درازمدت در شهرها به وجود آوردند که نه تنها به مهار بیماری کووید -19 کمک زیادی کرد بلکه استمرار آن‌ها می‌تواند در پایدارسازی مناطق و افزایش مقاومت ساکنان آن‌ها مقابل بحران‌های احتمالی مشابه در آینده سهیم باشد. در ادامه به معرفی مهم‌ترین این اقدامات در شهرهای مختلف جهان پرداخته می‌شود.

  طراحی سبز فضاهای عمومی

شهرها باید برای مردم طراحی شود که در این راستا، افزایش خیابان‌های سبز، پیاده‌راه‌های جدید و فضاهای عمومی می‌تواند اثربخش باشد. شواهد نشان می‌دهد که همواره شهرهایی با بیشترین زیرساخت سبز نسبت به سایر نقاط دنیا از زیست‌پذیری بیشتری برخوردار است، در حالی که قلمروهای خشک و بتنی بیشترین میزان وقوع سیل را تجربه می‌کند.

مناطق شهری اغلب فضاهایی با تراکم بالای جمعیت را دربرمی‌گیرد که به‌واسطه همین ویژگی، زیرساخت‌های بسیاری را در خود جای داده است تا نیازهای بشر را به بهترین شکل ممکن فراهم آورد. این روزها، بحران جمعیت چالش‌های بسیاری را پیش روی بشر و مدیران شهری قرار داده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کاهش منابع و افزایش اثرات ناشی از تغییرات اقلیمی اشاره کرد. یکی از شاخص‌هایی که در تعیین اهداف توسعه پایدار یک منطقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شود وجود فضاهای سبز و عمومی در آن است چراکه نبود چنین مکان‌هایی به کاهش سلامت بشر و محیط زیست منجر می‌شود.

از سوی دیگر، مدیران شهری باید دستورالعمل‌هایی به‌کار گیرند تا انتشار کربن را به حداقل و حتی صفر برسانند تا از این طریق به پایداری اکوسیستم‌ها نیز کمک کنند. سبزسازی شهرها می‌تواند به شیوه‌های مختلف نظیر افزایش کاشت درختان، توسعه پارک‌های شهری دوستدار محیط زیست و افزایش قابلیت پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری محقق شود.

  گسترش جوامع بهداشتی هوشمند در شهرها

برنامه‌ریزان شهری در حال توسعه اکوسیستم‌هایی برای مراقبت سلامت هستند که در آن‌ها تنها تشخیص و درمان بیماری مورد توجه قرار نمی‌گیرد بلکه تأمین رفاه شهروندی از طریق مداخلات و پیشگیری‌های زودهنگام به‌وسیله فناوری‌های دیجیتالی نیز حائز اهمیت است. بحران سلامت طی دوران کرونا پرده از این واقعیت برداشت که شهرنشینان نقش مهمی در بهبود وضعیت محیط زیست ایفا می‌کنند و این در حالی است که مدیران شهری نیز می‌تواند با اتخاذ راهکارهای بهتر، رفاه هرچه بیشتر را برای ساکنان به ارمغان آورند.

گزارش‌ها حاکی است از هر 10 نفری که در سراسر جهان جان خود را از دست می‌دهند، پنج مورد به علت اتخاذ سبک زندگی ناسالم قربانی مرگ می‌شوند. البته مؤلفه‌های مختلفی در رفتار نادرست مردم و در نتیجه تجربه تبعات منفی آن سهیم است که همین امر، ضرورت مشارکت پیشگیرانه جوامع را برای به حداقل رساندن چنین پیامدهایی به تصویر می‌کشد. گسترش هوشمند جوامع بهداشتی که به‌واسطه توسعه فناوری امکان‌پذیر است نیز می‌تواند به سهم خود در پیشگیری از گسترش بیماری‌ها و نیاز به درمان فرد به فرد جمعیت جهان نقش بسزایی ایفا کند.

  ایجاد شهرهای 15 دقیقه‌ای

شهرهای 15 دقیقه‌ای جنبشی است که طی دوران کرونا شکل گرفت و به محبوبیت ویژه‌ای در میان مدیران شهرهای مختلف جهان دست یافت. در این ایده که توسط آنه ایلداگو، شهردار پاریس پایتخت فرانسه مطرح شد، مناطق شهری باید به گونه‌ای بازطراحی شود که در آن‌ها ساکنان بتوانند در فاصله حداکثر 15 دقیقه‌ای محل زندگی خود از طریق پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری، تمام نیازهای خود را برطرف نمایند. هدف اصلی این جنبش، کاهش انتشار کربن از طریق به حداقل رساندن عبور و مرور وسایل نقلیه موتوری در مناطق شهری است که به واسطه دسترسی مردم به تمام امکانات در نزدیکی محل سکونت خود محقق می‌شود. اگرچه این ایده با موافقت و مخالفت زیادی از سوی منتقدان و شهرنشینان مختلف مواجه شده است با این حال، بسیاری از مردم و مدیران شهری به این باور واقعی رسیده‌اند که وجود شهرک‌های خودکفا می‌تواند کیفیت هوای شهرهای آن‌ها را به طور قابل توجهی بهبود ببخشد. در شهرک‌های خودکفا یا 15 دقیقه‌ای، متفاوت با شهرهای امروزی هر منطقه به طور ویژه برای یک هدف (به عنوان مثال تجارت، کار یا سکونت) طراحی نخواهد شد بلکه مناطق به شکل چندمنظوره ایجاد می‌شود که در آن‌ها مردم می‌توانند تمام نیازهای خود نظیر خرید، کار، تحصیل، تفریح و غیره را برآورده کنند.

  گسترش پویایی هوشمند و پایدار

امروزه پویایی هوشمند، سبز، دیجیتالی و خودکار به محبوبیت زیادی بین مدیران شهرهای هوشمند جهان دست یافته و این در حالی است که ایجاد فضاهای بیشتر برای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری نیز برای آنان بسیار حائز اهمیت محسوب می‌شود. اگرچه هم‌اینک نیز تغییرات زیادی در شیوه حمل‌و‌نقل نقاط مختلف جهان در حال وقوع است با این حال، پیش‌بینی می‌شود که شهرها در این زمینه طی یک دهه آینده تحولات شگرفی را تجربه کند که در این راستا، افزایش خودروهای الکتریکی، گسترش وسایل نقلیه بدون سرنشین و توسعه زیرساخت‌های هوشمند به پویایی پایدار شهرها کمک شایانی خواهد کرد.