سیدمجتبی خیام‌نکویی پنجشنبه 19 آبان‌ماه در آیین رونمایی از سند ملی الگوی کشت محصولات کشاورزی در سازمان جهاد کشاورزی استان همدان که با حضور مسئولین کشوری و استانی برگزار شد، ابراز کرد: این سند به‌منظور کشت محصولات کشاورزی و حفظ امنیت غذایی استان همراه با حفظ منابع آبی تنظیم شده است؛ اجرای این طرح در فضاهایی مانند گلخانه‌ها ضمن افزایش عملکرد، حفظ منابع آبی را نیز به دنبال خواهد داشت.

خیام‌نکویی اظهار کرد: این طرح در راستای تحقق فرمایشات رهبری و شعار سال انجام شده که ازجمله اقدامات در این حوزه ایجاد 10 دهکده فناوری و نوآوری برای استقرار یک‌هزار شرکت در 10 استان کشور و راه‌اندازی نخستین پارک علم و فناوری است.

وی امنیت غذایی را مسئله نخست کشور برشمرد و ابراز کرد: در اوایل پیروزی انقلاب در کشور 25 میلیون تُن محصول کشاورزی تولید می‌شد، درحالی که هم‌اکنون این میزان به 125 میلیون تُن افزایش یافته که بخش اعظمی از این افزایش محصولات کشاورزی تنها با افزایش بهره‌وری محقق شده است.

خیام‌نکویی با بیان اینکه 20 درصد از ارز خارج‌شده از کشور مربوط به مواد غذایی است و سالانه 10 تا 15 میلیارد دلار برای این منظور هزینه می‌شود، گفت: ضریب خودکفایی محصولات کشاورزی در کشور درحال حاضر حدود 80 درصد است که قابلیت تأمین 20 درصد باقی‌مانده را نیز داریم.

   خودکفایی صددرصدی تأمین غذا در گرو همکاری همه دستگاه‌ها و ارگان‌های متولی

خیام‌نکویی تأکید کرد: شرط خودکفایی صددرصدی تأمین غذا در گرو همکاری همه دستگاه‌ها و ارگان‌های متولی است و درصورتی که نظام نوآوری در بخش کشاورزی اجرا شود، تحقق خواهد یافت.

وی با اشاره به اینکه سفره مردم طبق گفته رئیس‌جمهور خط قرمز ما است، افزود: تاکنون همه بار بر دوش وزارت جهاد کشاورزی بوده است. اما هم‌اکنون همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های متولی باعث استقلال غذایی کشور خواهد شد؛ چراکه سفره مردم نباید به خارج از کشور گره بخورد.

رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی اذعان کرد: پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا سال 1430 جمعیت کشور به 103 میلیون نفر برسد که این میزان جمعیت 175 تا 180 میلیون تُن غذا نیاز دارند. یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که محصولات کشاورزی باید 55 میلیون تُن افزایش یابد و این افزایش بهره‌وری تنها از طریق کشاورزی مدرن و از طریق علم و فناوری محقق می‌شود.

وی تأکید کرد: اجرای الگوی کشت و افزایش بهره‌وری درصورتی موفق خواهد شد که اولویت نخست استان‌ها باشد؛ هدف از الگوی کشت دستیابی به امنیت غذایی پایدار است، به این معنا که در تأمین محصولات اساسی به نقطه‌ای برسیم که با وجود محدودیت‌ها، مشکلی نداشته باشیم.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه اقتدار غذایی هدف والاتر کشور است، تصریح کرد: اجرای الگوی کشت صرفه‌جویی میلیارد متر مکعبی آب، حفظ و ارتقای تولید با الگوی مصرف فعلی، افزایش ضریب نفوذ دانش‌بنیان با ارتقای عملکرد در هکتار و کاهش ضایعات و افزایش کشت گلخانه‌ای و دانه‌های روغنی را در پی دارد.

رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی تأکید کرد: درصورتی که این طرح به‌خوبی اجرا شود، 27 میلیون تُن افزایش تولید و ضریب نفوذ دانش‌بنیان 100 درصدی ظرف چهار سال را شاهد خواهیم بود.

خیام‌نکویی با اشاره به اینکه طرح اصلاح الگوی کشت در سال آینده همه اراضی باغی را زیر پوشش قرار خواهد داد، گفت: درصورت تحقق این مهم چهره شهر دگرگون خواهد شد و انقلابی در بهره‌وری ایجاد می‌شود.

* الگوی کشت بر سه پایه طراحی شده است

معاون امور زارعت وزارت جهاد کشاورزی نیز تصریح کرد: الگوی کشت بر سه پایه طراحی شده است؛ این طرح نخست بر مبنای نیاز کشور، دوم بر مبنای اقلیم که باید مشخص شود محصول مورد نظر در چه اقلیمی کاشته شود و سوم ایجاد درآمد پایدار برای کشاورزان نهاده شده است.

علیرضا مهاجر ضمن تأکید بر حفظ اراضی کشاورزی در کشور و تشکیل بانک زمین، افزود: یکی از موضوعاتی که درحال حاضر نگران‌کننده بوده، تقسیم و کاهش وسعت زمین‌های کشاورزی است که در کشور این تقسیمات باعث کاهش بهره‌وری بوده و باید در این خصوص تلاش شود تا زمین‌های کشاورزی با تقسیم شدن بهره‌وری خود را از دست ندهند.

وی در پایان با بیان اینکه الگوی کشت از سال 1350 روی زمین مانده بود، ابراز کرد: در این خصوص آیندگان عملکرد ما را قضاوت خواهند کرد.

   اصلاح الگوی کشت فراموش‌شده‌ای که در دولت سیزدهم پیگیری شد

استاندار همدان نیز با بیان اینکه امنیت غذایی یکی از موضوعات حائز اهمیت امروز است، گفت: اصلاح الگوی کشت که فراموش‌ شده و اجرا‌ نشده بوده، در دولت سیزدهم درحال پیگیری است.

علیرضا قاسمی‌فرزاد با اشاره به اینکه اصلاح الگوی کشت ازجمله موارد مورد تأکید ما است، اظهار کرد: این طرح در سطح شهرستان‌ها نیز وجود داشته باشد، زیرا در شرایط بسیار بحرانی به‌لحاظ آب قرار داریم و در یک کلمه آب نیست و باید روش شیوه و نحوه کشت خود را تغییر دهیم.

وی در پایان افزود: در همین راستا برخی از کشت‌های پُرآب‌بر ممنوع شد تا بتوان منابع آبی را بهتر حفظ کرد که ازجمله اقدامات مهم و نیاز امروز است. الگوی کشت یک امر اجتناب‌ناپذیر بوده که با حضور همه ارگان‌های ذی‌ربط محقق خواهد شد.

   اصلاح الگوی کشت یک برنامه فراقوه‌ای است

رئیس‌ سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با بیان اینکه اصلاح الگوی کشت با توجه به بحران آب بسیار حائز اهمیت است، گفت: این طرح به اصلاح الگوی مصرف را منجر خواهد شد.

رضا بهراملو ضمن اشاره به اینکه قبل از اعلام ملی طرح اصلاح الگوی کشت به درخواست استاندار همدان این موضوع در همدان اجرا شده است، اظهار کرد: این طرح برای کاهش 20 درصدی محصولات پُرآب‌بر در همدان اجرا شد که نتیجه مطلوبی داشته است.

وی با بیان اینکه یک میلیون هکتار از مساحت استان همدان به زراعت اختصاص یافته است، گفت: از این مقدار 700 هزار هکتار سطح زیر کشت است که 260 هزار هکتار به کشت آبی و 440 هزار هکتار به کشت دیم و 300 هکتار به آیش اختصاص می‌یابد.

بهراملو متوسط تولیدات مساحت زیر کشت در سال‌های خشک‌سالی را بین 4.4 تا 4.8 تُن برشمرد و افزود: با توجه به شاخص‌های جهانی افزایش محصولات کشاورزی به‌منظور حفظ امنیت غذایی انتظار داریم تا سال 1404 این میزان به 5.5 تُن برسد.

وی تأکید کرد: افزایش تولید با تولید دانش‌بنیان و داشتن نقشه راه برای کشت تک‌تک محصولات امکان‌پذیر خواهد بود که نقشه راه‌های علمی برای کشت و فرآوری محصولات درحال بررسی این مهم هستند.

این مقام مسئول در ادامه گفت: میزان کشت محصولات متناسب با اقلیم و محیط که چه نوع محصولی کشت شود، منابع آب که چگونه تأمین شود و مسائل زیست‌محیطی، ازجمله عوامل مؤثر در کشت محصولات کشاورزی هستند که نیاز به توجه دارد؛ علاوه‌بر این با توجه به افزایش جمعیت و سایر مواردی که عنوان شد، باید برای الگوی کشت به همه این موارد توجه ویژه داشت تا نتیجه مطلوبی حاصل شود.

بهراملو ضمن تأکید بر اینکه تولید محصولات کشاورزی در استان بستگی زیادی به آب دارد، اذعان کرد: یک‌سوم تولیدات در استان آبی است و با توجه به کاهش منابع و آب‌های سطحی، اصلاح الگوی مصرف آب یکی از عوامل مهم در این موضوع بوده؛ به‌عبارتی محور اصلی این الگوی کشت تولید محصولات کم‌آب‌بر است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به اینکه یکی از اهداف طرح الگوی کشت یافتن محصول متناسب با هر منطقه است، اظهار کرد: این امر افزایش درآمد ناخالص، ایجاد اشتغال و تولید با حفظ منابع آبی را به دنبال خواهد داشت.

وی تصریح کرد: توسعه تولیدات کشت پاییزه مانند کشت دانه‌های روغنی همچون گلرنگ و کلزا و استفاده از گلخانه‌ها، ازجمله موارد الگوی کشت است.

بهراملو با بیان اینکه در گذشته هرساله 11 هزار هکتار به سطح گلخانه‌ها افزوده می‌شد، اظهار کرد: امسال تا پایان سال پیش‌بینی می‌شود 950 هکتار افزایش سطح گلخانه‌ای در استان را شاهد باشیم.

وی در پایان تصریح کرد: اگر سرانه مصرف و نیاز با اتکای به اطلاعات بالادستی درنظر گرفته شود، موجب پیدا کردن الگوی کشت مناسب و میزان متناسب صادرات خواهد شد.

این مقام مسئول اظهار کرد: در همین راستا از این به بعد محصولات دانش‌بنیان تولید خواهد شد، به‌طوری که افزایش تولید دانه‌های روغنی را شاهد خواهیم بود. افزایش کشت‌ گلخانه‌ای محصولات و کاهش 12 درصدی کشت محصولاتی چون سیب زمینی ازجمله گام‌های مؤثر است که مد نظر قرار گرفته‌اند؛ الگوی کشت یک برنامه فراقوه‌ای بوده و لازم است همه ادارات و بخش خصوصی در کنار هم در این خصوص حضور داشته باشد.

   الگوی کشت یکی از عناوین مصرف بهینه

مسئول حوزه نمایندگی ولی فقیه در سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز با بیان اینکه یک بُعد قدردانی از نعمت‌ها استفاده بهینه از منابع است، گفت: اصلاح الگوی کشت یکی از انواع این مصارف بهینه به حساب می‌آید که موجب استفاده بهینه از نعمت‌ها خواهد شد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین امین رضایی‌دولت با اشاره به اینکه الگوی کشت با توجه به امنیت غذایی که به‌عهده جهاد کشاورزی است می‌طلبد تا به آن ویژه نگاه شود، ابراز کرد: برنامه‌ریزی دقیقی درخصوص آن مد نظر باشد تا بتوان ضمن فرهنگ‌سازی این امر، اقتصاد کشاورزی را نیز حفظ کرد.

وی با اشاره به اینکه تغییر الگوی کشت نیاز امروز کشور است، افزود: کمبود منابع می‌طلبد تا تغییری در این خصوص ایجاد کنیم تا این مهم کاربردی شود.

مسئول حوزه نمایندگی ولی فقیه در سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در پایان افزود: باید در این خصوص برنامه‌ریزی لازم را داشته باشیم و از دعا نیز غافل نشویم.