بیش از سه‌چهارم گازهای آلاینده جهان در شهرها منتشر می‌شود که افزایش روزانه جمعیت در آن‌ها امکان تولید آلاینده‌های بیشتر را به یک تهدید جدی و احتمالی برای شهرهای سراسر دنیا و ساکنان آن‌ها تبدیل کرده است. البته مدیران در اغلب شهرهای جهان رویکردهای متفاوتی را برای کاهش تولید گازهای آلاینده اجرا کرده و حتی بسیاری از آن‌ها تحقق اهداف صفر انتشار کربن را تا سال‌های مشخصی در سر پرورانده‌اند. یکی از مهم‌ترین تدابیری که امروزه محبوبیت بسیار بالایی میان مدیران سراسر دنیا برای کاهش انتشار کربن دارد، جایگزینی نیروی شهری با انرژی تجدیدپذیر بوده که در شهرهای مختلف به روش‌های متفاوت در حال تحقق است.

در واقع امروزه بسیاری از مردم جهان در شهرهایی سکونت دارند که مدیران آن‌ها اهداف مختلفی را برای تأمین انرژی تجدیدپذیر در سر پرورانده‌اند، با این حال تنها تعداد محدودی از آن‌ها تاکنون توانسته‌اند رویکردهایی اثربخش را برای تحقق این اهداف اعمال کنند. در ادامه به معرفی موفق‌ترین شهرهای متعهد به تأمین صددرصدی انرژی از نیروی تجدیدپذیر می‌پردازیم و رویکردهای هر یک را نیز مورد تمرکز قرار می‌دهیم.

آدلاید، تأمین انرژی تجدیدپذیر از خورشید و باد

اعمال بسیاری از اقدامات مدیران آدلاید در استرالیا از جولای سال 2020 به‌طور کامل از طریق نیروی تجدیدپذیر امکان‌پذیر شده، در حالی که قرار است هدف کربن صفر شهر تا سال 2025 نیز به واسطه توسعه گسترده مزارع خورشیدی و بادی محقق شود. از مهم‌ترین اقداماتی که تاکنون مدیران آدلاید برای تحقق تعهد خود به تأمین صددرصدی انرژی تجدیدپذیر اعمال کرده‌اند، می‌توان به توسعه سازه‌هایی با انرژی کاملاً کارآمد اشاره کرد، ضمن این‌که تلاش برای ترویج دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی، همچنین اجرای برنامه‌هایی به‌منظور حمایت از مردم برای خرید خودروهای هیبریدی و الکتریکی در رأس اولویت‌های برنامه‌ریزان شهر قرار دارد.

آدلاید یکی از پیشگامان بهره‌گیری از تکنولوژی در انرژی به‌شمار می‌رود که یکی از بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین نیروگاه‌های بادی جهان را در خود جا داده و امکان استفاده از منابع مختلف انرژی تجدیدپذیر را برای شهروندان خود فراهم آورده است. علاوه بر این، مدیران شهر در تلاش برای یافتن فرصتی هستند تا بتوانند پساب‌های شهری را به زیست‌گاز (یکی از مهم‌ترین منابع تولید انرژی تجدیدپذیر) تبدیل کنند و از این طریق، منابع تولید نیروی پاک شهری را گسترش دهند.

سئول، اتخاذ رویکردی پنج‌بخشی برای کاهش تحقق هدف صفر کربن

برنامه‌ریزان سئول، پایتخت کره جنوبی، رویکردی پنج‌بخشی را برای کاهش انتشار کربن در پنج حوزه شهری یعنی سازه‌ها، حمل‌ونقل، فضای سبز، انرژی پاک و مدیریت پسماندها در پیش گرفته‌اند و در نظر دارند تا سال 2050 تولید گازهای آلاینده را در سراسر شهر به صفر برسانند. البته تحقق این هدف بلندپروازانه نیز دو هدف موقت دیگر را در بر گرفته است؛ در مرحله اول شهر اقداماتی را برای کاهش 40 درصدی انتشار کربن تا سال 2030 انجام خواهد داد و سپس رویکردهایی برای کاهش 70 درصدی کربن تا سال 2040 (در هر دو هدف، تولید کربن نسبت به سال 2005 در نظر گرفته شده است) اعمال خواهد شد تا در نهایت تولید گازهای آلاینده در سال 2050 به صفر برسد.

برنامه‌ریزان پایتخت کره جنوبی همچنین در نظر دارند اقداماتی را نظیر افزایش ظرفیت تولید انرژی تجدیدپذیر از طریق خورشید برای کاهش وابستگی شهر به سایر نقاط دنیا از نظر انرژی هسته‌ای اعمال کنند که این امر به سهم خود شهر را در تحقق هدف نهایی خود (کربن صفر) یاری خواهد کرد. البته این مرحله از اقدامات چالش‌های ویژه‌ای نظیر کمبود فضا برای نصب پنل‌های خورشیدی را در بر می‌گیرد که البته مدیران در نظر دارند برای حل این بحران به توسعه پنل‌های خورشیدی در زیرساخت‌های شهری و ساختمان‌های سراسر شهر بپردازند.

کوکودی، افزایش فضاهای سبز شهری و روشنایی‌های خورشیدی

برنامه‌ریزان کوکودی در ساحل عاج در سال 2017 ادعا کردند که تا سال 2030 میزان انتشار گازهای آلاینده هوا را تا 70 درصد کاهش خواهند داد، با این حال تحقق این هدف تاکنون با چالشی جدی یعنی بالارفتن تقاضای انرژی به دنبال افزایش چشمگیر جمعیت و رشد اقتصادی مواجه شده است. مدیران کوکودی توسعه فضاهای سبز و کاشت درختان را به عنوان بهترین رویکرد برای حل این چالش دانسته‌اند و از افزایش چشمگیر پارک‌ها، پوشش‌های گیاهی و حتی کاشت درختان حرا خبر داده‌اند. سایر تدابیر شهر برای تحقق هدف نهایی خود شامل بهره‌گیری از انرژی خورشیدی برای تأمین نیروی مورد نیاز ساختمان‌های عمومی بزرگ، نصب سیستم‌های روشنایی و چراغ‌های راهنمایی و رانندگی شهری مجهز به پنل‌های خورشیدی و تأمین انرژی تجدیدپذیر برای خانه‌ها از طریق نیروی خورشیدی است. علاوه بر این، برنامه‌ریزان کوکودی ادعا کرده‌اند که خودروهای قدیمی را به‌تدریج از شهر بیرون خواهند راند و سایر وسایل نقلیه را با کمترین میزان انتشار کربن به شهر وارد خواهند کرد.

مالمو، توسعه نیروگاه گرمازمینی

مالمو در سوئد جایگاه بسیار مهمی را در میان شهرهای پایدار جهان به خود اختصاص داده زیرا تاکنون در زمینه کاهش انتشار کربن بسیار موفق عمل کرده است. برنامه‌ریزان مالمو از سال 2012 تلاش کرده‌اند تدابیری را برای توسعه بهره‌گیری از انرژی تجدیدپذیر ارائه دهند، ضمن این‌که نصب گسترده پنل‌های خورشیدی در منطقه صنعتی مهم شهر و پیوند آن به سیستم گرمایشی مرکز شهر از مهم‌ترین دستاوردهای آن‌ها در این زمینه بوده است.

برنامه‌ریزان مالمو ادعا کرده‌اند که تا سال 2030 صددرصد انرژی مورد نیاز شهر را از نیروی تجدیدپذیر تأمین خواهند کرد و جالب این‌که تا سال 2020 حدود 43 درصد از این هدف تحقق پیدا خواهد کرد.

علاوه بر این، توسعه یک نیروگاه زمین‌گرمایی از دیگر اهداف برنامه‌ریزان مالمو بود که در سال 2022 به آن جامه عمل پوشاندند و این مرکز از همان زمان افتتاح خود، تولید انبوه انرژی پاک را به دنبال داشت. در نهایت این‌که مدیران شهر ادعا کرده‌اند تا سال 2028 تعداد این نیروگاه‌ها به پنج مورد خواهد رسید و تحقق تولید صددرصدی انرژی تجدیدپذیر با سرعت بالاتری ممکن خواهد شد.

کیپ‌تاون، ترویج تردد سبز و توسعه پنل‌های خورشیدی

زغال‌سنگ منبع اصلی تولید انرژی خورشیدی در آفریقای جنوبی به‌شمار می‌رود و این در حالی است که دولت در نظر دارد بهره‌گیری از انرژی تجدیدپذیر را به 40 درصد در سال 2030 (در مقایسه حدود هشت درصد در سال 2016) افزایش دهد.

حمل‌ونقل از دیگر منابع مهم تولید کربن در آفریقای جنوبی، به‌ویژه کیپ‌تاون، به‌حساب می‌آید که دولت در نظر دارد از طریق جایگزینی سوخت فسیلی با زیست‌سوخت در خودروها انتشار کربن ناشی از حمل‌ونقل را در شهر به حداقل برساند، ضمن این‌که خرید اتوبوس‌های عمومی الکتریکی برای ناوگان کیپ‌تاون در رأس اهداف آن قرار دارد. نصب پنل‌های خورشیدی بر بام سازه‌های شهری و توسعه سیستم‌های گرمایشی آب مجهز به منابع خورشیدی در مناطق محروم از دیگر اقدامات مدیران کیپ‌تاون برای تأمین صددرصدی انرژی تجدیدپذیر خواهد بود که در بهبود کیفیت زندگی شهروندان نقش مهمی ایفا خواهد کرد.