سپهرغرب، گروه - شهره کرمی:

صنعت گردشگری در ایران گسترده است و زیرمجموعه‌های بسیاری دارد که می‌تواند منجر به ایجاد فرصت‌های شغلی زیادی در این حوزه شود، عموم جامعه می‌توانند در کنار دیگر حرفه خود، در این زمینه نیز فعالیت کنند. همه مردم ایران می‌توانند بنابر تخصص و توانمندی خود در این حوزه فعالیت داشته باشند. سرمایه‌گذاری در امور زیربنایی گردشگری ازسوی مردم می‌تواند یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای کسب سود تضمینی باشد.

ایران به‌دلیل برخوردارى از جاذبه‌هاى متعدد گردشگری، بالقوه جزو 10 کشور نخست دنیا به‌حساب می‌آید که اخیراً برای سرمایه‌گذاری با هدف توسعه گردشگری کشور، 636 بسته توسط وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تدوین شده که به گفته مدیرکل سرمایه‌گذاری، زیرساخت و مناطق نمونه گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی این امر با همکاری دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی و در راستای جذب حداکثری سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی تدوین شده است.

با توجه به آنچه پیشتر بیان شد و اهمیت سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری، خبرنگار سپهرغرب با کارشناس ارشد اقتصاد گردشگری و استاد دانشگاه به گفت‌و‌گو پرداخته که در ادامه می‌خوانید:

مرتضی خاکسار با بیان اینکه اساساً هر برنامه‌ریزی دارای مراحلی است، گفت: تدوین بسته‌های گردشگری اتفاق خوبی است اما باید دید در توزیع، معرفی آن‌ها و نظارت چه کاری می‌خواهیم انجام دهیم.

وی اظهار کرد: بیشتر متخصصان گردشگری و اهالی فن این حوزه به ارتباطات و رانت‌ها مسلط نیستند و به همین دلیل طرح‌های نیمه‌تمام گردشگری ما در استان‌ها به افرادی سپرده می‌شود که در این حوزه تخصص و تعهد لازم را ندارند.

صرفاً سرمایه‌گذار بودن شرط ورود افراد به هر طرح نیست

این استاد حوزه گردشگری افزود: طرح‌های نیمه‌تمام گردشگری ما عمدتاً در استان‎ها به دست افراد غیرمتخصص سپرده شده و صرفاً سرمایه‌گذار بودن شرط ورود افراد به هر طرح نیست. درحال حاضر نیز اگر به سیر تحولی افراد شکست‌خورده در سیستم تولید اعم از خدمات، کالا، بازرگانی نگاه کنید درمی‌یابید که عمدتاً به‌دلیل خبره نبودن در آن حرفه موفق نشده‌اند؛ یعنی مثلاً سرمایه‌گذار خود مدیرعامل طرح شده و سایر وظایف را نیز به نزدیکان غیرمتخصص سپرده است.

خاکسار تأکید کرد: ما در تدوین بسته‌های گردشگری و آماده کردن بستر هیچ مشکلی نداریم و وقتی این تصمیم از سوی مدیرکل سرمایه‌گذاری، زیرساخت و مناطق نمونه گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بیان می‌شود یعنی این مهم از مصوبات این وزارتخانه است.

وی یادآور شد: من در بررسی این آمار مشاهده کردم که این امر برای همه قسمت‌ها درنظر گرفته شده و قانون‌گذار در بسته لوایح پیشنهادی خود در همه قسمت‌ها از طرح‌های پیشنهادی حمایت می‌کند که این موضوع خوبی است، اظهار کرد: عمدتاً ما از جایی شکست می‌خوریم که طرح‌های ما در تمامی جوانب محاسبه‌شده نیستند و همین مانع از پیشرفتشان خواهد شد.

این استاد حوزه گردشگری در واکنش به اینکه احداث تله‌کابین در محدوده کتیبه‌های گنجنامه یک سرمایه‌گذاری نادرست بود که باعث شد کتیبه‌های گنجنامه در فهرست ثبت جهانی قرار نگیرد، تصریح کرد: متأسفانه این نمونه‌ از سرمایه‌گذاری مانع یک اقدام مثبت جهت توسعه گردشگری استان شد و ممکن است سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) این محل را به‌عنوان یک نقطه گردشگری قبول نکند، چراکه سرمایه‌گذاری به‌درستی انجام نشده است.

خاکسار با عنوان اینکه همه عناصر رویدادهای گردشگری باید در حد مطلوب بوده و بسته‌های حمایتی برای دادن تسهیلات و آغاز کار باید با استعلامات انجام‌شده آن هماهنگ‌شده باشد، افزود: چه اشکالی دارد اداره کل میراث فرهنگی با همسویی اداره صمت یا دیگر ادارات مثل جهاد کشاورزی برای صدور مجوزهای این‌چنینی توسط یک سیستم به هم متصل باشند تا مثلاً فردی که مجوز تأسیس تله‌کابین گنجنامه را صادر می‌کند به قوانین سازمان گردشگری جهانی آگاه باشد و ادارات در راستای هم باشند تا چنین اتفاقاتی را شاهد نباشیم.

سرمایه‌گذاران از کارشناسان گردشگری مشورت بگیرند

وی افزود: فعالیت‌های در 10 تا 12 بستر مشخص‌ و معرفی شده‌اند که بخش خصوصی، شهرداری و حتی وزرات نیرو می‌تواند در حوزه آب‌درمانی‌ها نیز ورود کند، گفت: تدوین بسترهای گردشگری برای دریافت تسهیلات باید در چهارچوب و استانداردهای وزارت میراث فرهنگی بوده و سرمایه‌گذار موظف به مشورت و استفاده از نظر کارشناس‌های گردشگری باشد.

این استاد حوزه گردشگری تأکید کرد: حضور کارشناس کمک خواهد کرد تا پیمانکار سر سرمایه‌گذاران کلاه نگذارد، البته حتماً لازم نیست فعالان این حوزه تحصیلات مربوطه داشته باشند اما باید از ظرفیت کارشناسان خبره به‌عنوان مشاور ارشد خود کمک بگیرد.

بسته‌های گردشگری بیمه شوند

خاکسار با بیان اینکه این مشاور می‌تواند مشاور مالی طرح نیز باشد و نکات مهم مورد نیاز را عنوان کند، تصریح کرد: این صنعت، فراگیر و گسترده است و باید گذشته از بستر تدوین و تصویب چنین موضوعاتی در وزارتخانه جزئیات نیز مورد توجه قرار گیرد، بسته حمایتی باید درصد سود پایین داشته، در درازمدت پرداخت شود، این تسهیلات بیمه سرمایه‌گذاری و مسئولیت قانونی داشته باشد تا اگر طرح دچار مشکلی شد بستر بیمه بتواند از پروژه حمایت کند.

وی پیشنهاد کرد: لازم است سازمان‌های بیمه با وزارت گردشگری در قالب یک تفاهم‌نامه بسته‌های گردشگری را بیمه مسئولیت و بدنه کنند تا اگر مشکلی پیش آمد یک حامی مالی از این بستر حمایت کند.

این استاد حوزه گردشگری دلیل شکست و عدم اطمینان برای سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری را دو موضوع برشمرد و گفت: نخست آنکه بسته‌های حمایتی فاقد هماهنگی با صندوق بیمه کشور است که بیمه‌های مختلف تحت نظر آن هستند، لازم است این شرکت‌های بیمه با وزارت گردشگری هماهنگ باشند و از طرح‌ها حمایت کنند. دوم آنکه افرادی که قرار است در حوزه گردشگری فعالیت داشته باشند یک کارشناس گردشگری به‌نام و مورد تأیید اداره کل میراث فرهنگی برای مشاوره در نظر بگیرند.

خاکسار افزود: در حال حاضر گستره بومگردی‌های استانی در حال افزایش است و بیشتر خانه‌های روستایی در کشور تبدیل به خانه بوم‌گردی شده که اتفاق خوبی بوده و بناهای غیر مفیدی که در شهر وجود داشته را احیا کرده، همچنین باری از دوش سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها برداشته و رونق ایجاد کرده اما پروژه‌های بزرگ که دارای تعریف است باید با مشورت کارشناس این حوزه اجرا شود.

جای خالی چشم نظارتی در اجرای طرح‌های گردشگری

وی با بیان اینکه سرمایه‌هایی که برای این حوزه در نظر گرفته شده را عمدتاً در دیگر فضاها صرف کرده‌اند و این سؤال پیش می‌آید که چرا نظارت و سازماندهی وجود ندارد؟ ابراز کرد: بسیاری از افراد وام‌های کلانی دریافت و خارج از فضای گردشگری سرمایه‌گذاری کرده و پس از چندین سال با بهره‌گیری از سود حاصل از آن تازه کار را در این حوزه آغاز می‌کنند، دلیل این امر عدم نظارت و وجود رانت در برخی ادارات است، وجود یک چشم نظارتی و کنترل برای دفاع از بسته‌های حمایتی در حوزه میراث فرهنگی بسیار ضروری است.

همدان یک کشور گردشگری

این استاد دانشگاه در ادامه خاطرنشان کرد: می‌توان از همدان به‌عنوان یک کشور گردشگری با زیرساخت‌های بسیار یاد کرد که در زمینه گردشگری شهری، تاریخی، تجاری و دیگر جزئیات، آثار و اماکنی را در خود جای داده است.

خاکسار افزود: گردشگری یک فرارشته است که در همه شاخه‌ها نفوذ کرده و در کشورهایی مثل عربستان، آمریکا و چین از اقتصاد گردشگری تجاری حمایت می‌کنند، این موضوع حتی در کشوهای دارای منابع نفتی نیز وجود دارد و هیئت‌هایی که برای عقد قراردادهای نفتی در این کشورها حضور می‌یابند از بستر هتل و ظرفیت‌های گردشگری آن کشورها استفاده می‌کنند.

وی تصریح کرد: استان همدان با یک بازنگری و معرفی خود در سطح کشور می‌تواند حتی از سرمایه‌گذارها دعوت عمومی کند و متعهد شود که این سرمایه‌ها در بخش‌های مختلف مانند بومگردی، اقامتگاه‌ها و کاروانسراها و حوزه زیرساخت هزینه شده و همچنین از افرادی که برای این امر توجیه و برنامه دارند و از خانواده گردشگری هستند، حمایت کند.

کارشناس ارشد اقتصاد گردشگری با اشاره به اینکه استانداری، فرمانداری، شهرداری، میراث فرهنگی همدان و همه ادارات مرتبط با گردشگری می‌توانند پای کار بیایند، تأکید کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات در حوزه دریافت مجوزهای گردشگری، سختگیری بیش از حد اداره محیط زیست است که برای افرادی که به‌دنبال فعالیت در این حوزه هستند مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند؛ البته صحبت من به این معنا نیست که این موارد نباشد بلکه منظور این است که به این شدت نباشد، این اداره استعلامات زیادی از دیگر ادارات اخذ می‌کند که زمانبر است.

خاکسار در ادامه با عنوان اینکه اداره محیط زیست باید کنار گردشگری باشد و از آن حمایت کند نه اینکه در بروکراسی اداری و استعلامات غرق شود، تأکید کرد: این امر باعث دلسردی و عدم پیگیری از سوی افراد خواهد شد. دو نماینده گردشگری باید با منشی طرح در ادارات برای دریافت طرح وجود داشته باشد تا با اطلاعات قانونی از سختگیری در این حوزه جلوگیری کند.

وی با اشاره به اینکه حمایت‌های مالی یک بعد قضیه است و باید برنامه‌ریزی‌هایی کنار آن وجود داشته باشد، افزود: دفاع از طرح، حضور مشاوران متخصص گردشگری و بستر بیمه در بسته‌های گردشگری نیز باید وجود داشته باشد.

با تأسیس وزارت گردشگری پا در پلکان ترقی گذاشته‌ایم

این استاد حوزه گردشگری با عنوان اینکه ما با تأسیس وزارت گردشگری پا در پلکان ترقی گذاشته‌ایم گفت: استان همدان لایق این است که بتواند از بسترهای مختلف مانند تورهای ورودی و دیگر موضوعات به‌صورت استاندارد برای توسعه گردشگری استفاده کند.

خاکسار در ادامه تصریح کرد: توصیه می‌کنم که همه نمایندگان شهرها و استان‌ها از کارشناسان متخصص این حوزه بهره گیرند چراکه شهری آباد خواهد شد که در آن بستر لازم برای آمد و شد گردشگر فراهم باشد.

وی در پایان گفت: در سرعین اردبیل، توسعه اقتصاد گردشگری این محل کوچک را به یک مقصد گردشگری جهانی بدل کرده، همدان نیز با برنامه‌ریزی مناسب، با توجه به قرار گرفتن در مسیر تمدن و فرهنگ و این موضوع که یکی از نقاط جاذب در کریدور غرب کشور است، می‌تواند در حوزه گردشگری سهم قابل توجهی را به خود اختصاص دهد.

همدان یکی از شهرهایی است که آثار تاریخی و گردشگری مختلف و منحصر به‌فردی را در خود جای داده‌ و می‌تواند در فصل‌های مختلف بسترهای متفاوت گردشگری را در اختیار گردشگران قرار دهد. حال آنکه قدمت دیرینه این شهر به گردشگران این امکان را می‌دهد تا آثار به‌جای مانده از دوره‌های مختلف تاریخ را در موزه‌ها و نقش بناهای به یادگار مانده مشاهده کنند.

برای توسعه گردشگری علاوه‌بر در نظر گرفتن بسته‌های مختلف گردشگری و توسعه زیرساخت‌ها باید مردم محلی را نیز آموزش داد تا بتوانند هر یک راهنمایی برای گردشگران باشند؛ مثلاً هر بازاری در کنار فروش محصولاتش بتواند به گردشگر خلاصه‌ای از قدمت بازار و سابقه حرفه‌ای خود ارائه دهد.

البته می‌توان برای بهبود وضعیت گردشگری در استان همدان در ورودی شهر اطلاعات و نقشه از طریق یک اپلیکیشن گویا مانند اپلیکیشن نشان به مسافران ارائه شود و یا راهنمایانی در نظر گرفته شوند تا بتوانند افراد را در ساعاتی خاص در فضاهایی مانند بازار همراهی و راهنمایی کنند.

شهره کرمی