طرح جهش تولید در سطح دیمزارهای کشور یکی از برنامه‌های کلیدی در راستای ارتقای بهره‌وری کشاورزی و تأمین امنیت غذایی در کشور است. با توجه به اهمیت کشاورزی در اقتصاد کشور و وابستگی به منابع طبیعی، به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک، این طرح به‌دنبال افزایش تولید در دیمزارها، بهینه‌سازی استفاده از منابع آب و خاک، و ارتقای سطح درآمد کشاورزان است.
دیمزارها بخش زیادی از اراضی کشاورزی ایران را تشکیل می‌دهند و بسیاری از آن‌ها به‌دلیل مشکلات محیطی و محدودیت‌های منابع آبی، نیازمند توجه ویژه هستند، فرسایش خاک و پایین بودن بهره‌برداری در دیمزارها باعث شد تا طرح جهش تولید در اراضی دیم کشور در سال 1399 به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) واگذار شود و در این شرایط کشت محصولات راهبردی در اراضی دیم به یکی از دغدغه‌های وزارت جهاد کشاورزی به‌عنوان مجری و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) تبدیل شد.
افزایش تولید کشاورزی، بهبود بهره‌وری در اراضی دیم برای افزایش تولید محصولات راهبردی مانند گندم، جو، عدس و نخود، توسعه پایدار کشاورزی، استفاده بهینه از منابع طبیعی و کاهش فشار بر منابع آب کشور از طریق افزایش سطح تولید در دیمزارها، تحقق امنیت غذایی و افزایش خودکفایی در تولید محصولات غذایی و کاهش وابستگی به واردات و ارتقای کیفیت محصولات با استفاده از روش‌های نوین کشت و به‌کارگیری گونه‌های مقاوم‌تر به شرایط اقلیمی سخت ازجمله اهداف اجرای طرح جهش تولید در سطح دیمزارهای کشور است.
مسئول اجرای طرح‌های جهش تولید در دیمزارهای استان ایلام اظهار کرد: طرح جهش تولید در دیمزارها در سطح حدود 6 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی کشور اجرا می‌شود که سهم استان ایلام از این میزان 100 هزار هکتار است.
خدابخش داوودی نصر ابراز کرد: این طرح با همت، تلاش‌ها و پیگیری‌های 86 نفر کارشناس حوزه‌های مختلف کشاورزی و 180 نفر از مجموعه کارگزاران حوزه مدیریتی در استان در حال اجراست.
وی بیان کرد: بیمه محصولات کشاورزی، ارائه خدمات یارانه‌ای و پرداخت تسهیلات ارزان قیمت برای خرید ادوات کشاورزی مدرن ازجمله اقدامات حمایتی طرح جهش تولید در سطح دیمزارهای استان است.
کشاورز ایلامی اظهار کرد: قبل از اجرای این طرح، تولید گندم ما در سطح هر هکتار حدود 700 کیلو بود که با اجرای این طرح، برداشت گندم ما در سطح هکتار به به یک تن و 700 کیلو افزایش یافته است.
علی محمدی با اشاره به اینکه در اجرای این طرح، کارشناسان جهاد کشاورزی به‌خوبی به کشاورزان در تولید محصولات مشاوره می‌دهند، افزود: با رعایت اصول و بهره گیری از دانش این کارشناسان، خوشبختانه عملکرد تولید در سطح افزایش یافته است.
کشاورز دیگر ایلامی با اشاره به اینکه امسال پنج هکتار گندم به صورت دیم کاشته‌ام، ابراز کرد: امسال با توجه به عملکرد خوب برداشت در زمین دیم، سطح زیر کشت را افزایش دادم و امیدوارم که امسال هم برداشت بسیار خوبی داشته باشم.
مسئول اجرای طرح‌های جهش تولید در دیمزارهای استان ایلام گفت: مبارزه با عوامل زیان‌رسان به محصولات کشاورزی ازجمله بیماری‌ها، آفات و علف‌های هرز نیز در این طرح در نظر گرفته شده که بر این اساس به ازای هر هکتار در حوزه جو و سایر اقلام به‌جز دانه‌های روغنی 6 میلیون ریال یارانه اختصاص خواهد یافت.
مهدی رحمتی نماینده ستاد اجرایی حضرت امام (ره) در استان ایلام در این خصوص اظهار کرد: در طرح جهش تولید در دیمزارها از تولید محصولات راهبردی و در کشور مانند غلات، حبوبات، دانه‌های روغنی، گیاهان دارویی و گیاهان علوفه‌ای حمایت‌ می‌شود که هم به اقتصاد کشاورزی کشور و هم به تولید محصولات راهبردی کمک شود.
در این میان شهرستان دره‌شهر با اجرای 64 درصد برنامه ابلاغی رتبه نخست را در زمینه اجرای طرح جهش تولید در سطح دیمزارهای استان ایلام را به خود اختصاص داده است.
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان دره‌شهر با بیان اینکه این شهرستان دارای بیش از 15 هزار هکتار اراضی آبی و دیم است، ابراز کرد: سطح زیر کشت دیم اراضی کشاورزی این شهرستان حدود هشت هزار هکتار است که از این میزان نیز پنج هزار و 100 هکتار هکتار به کشت گندم دیم، یک هزار هکتار کلزا و مابقی آن به سایر محصولات اختصاص یافته است.
علیرضا سلاحورزی بیان کرد: در سال زراعی گذشته سطح زیر کشت گندم شهرستان دره‌شهر حدود 12 هزار هکتار بوده که از این میزان چهار هزار و 500 هکتار آبی و هفت هزار و 500 هکتار دیم بوده که امسال پیش‌بینی می‌شود این میزان نسبت به سال گذشته 10 درصد افزایش داشته باشد.
کشور ایران با بحران‌های اقلیمی مختلفی مواجه است که تأثیرات منفی زیادی بر کشاورزی دارد، طرح جهش تولید با توجه به تنوع اقلیمی و متفاوت بودن شرایط مناطق مختلف، این امکان را فراهم می‌آورد تا کشت‌های دیم مقاوم به خشکی و کم‌آبی افزایش یابد، این امر به کشاورزان کمک می‌کند تا در برابر شرایط نامساعد آب‌وهوایی مقاوم‌تر شوند.
در گذشته دیمزارها معمولاً به‌دلیل مشکلات کمبود منابع آبی و محدودیت‌های فناوری از بهره‌وری کمتری برخوردار بودند اما با اجرای طرح جهش تولید، استفاده از فناوری‌های جدید، نظیر بذرهای مقاوم به خشکی، کودهای با کیفیت و روش‌های نوین آبیاری، باعث افزایش تولید در این اراضی می‌شود.
یکی از فواید مهم طرح جهش تولید در دیمزارها، کاهش فشار بر منابع آبی و خاکی است، کشت‌های دیم به‌دلیل نیاز کم به آب و استفاده کمتر از خاک‌های کشاورزی، فشار کمتری بر محیط‌زیست وارد می‌کنند و از تخریب منابع طبیعی جلوگیری می‌شود، این امر می‌تواند به حفظ پوشش گیاهی و تقویت تنوع زیستی در مناطق کشاورزی کمک کند.
اجرای طرح جهش تولید موجب افزایش سطح تولید و درآمد کشاورزان می‌شود، بهبود وضعیت تولید در دیمزارها باعث افزایش اشتغال و درآمد کشاورزان شده و به رونق اقتصادی روستاها کمک کرده و باعث کاهش مهاجرت روستاییان به شهرها و حفظ جمعیت روستایی شود.
اجرای این طرح در دیمزارهای استان ایلام علاوه بر افزایش 20 درصدی تولید در محصولات راهبردی باعث بهبود معیشت کشاورزان دیم کار هم می‌شود.