پاسخگویی به ارباب رجوع یکی از چالش‌هایی است که دولت‌ها امروزه با آن مواجه هستند. امروزه دولت‌ها بایستی نسبت به خط مشی‌ها و اقداماتشان پاسخگو باشند؛ هر دولتی نیازمند یک سیستم پاسخگو بوده و لازمه حکمرانی مطلوب، داشتن یک سیستم پاسخگویی مناسب است. سازمان‌های دولتی به‌وسیله مردم و برای مردم ایجاد می‌شوند و می‌بایست در برابر آن‌ها، پاسخگو باشند. رابطه بین دولت و شهروندان، سیستم پاسخگویی را شکل می‌دهد که به موجب آن سازمان‌های دولتی وظایف مربوطه را انجام می‌دهند.
خداوند متعال در قرآن کریم به مسئولیت‌های انسان و ابعاد گوناگون آن در حیطه زندگی بشر پرداخته است و انسان را ازلحاظ فردی و اجتماعی، موجودی مسئولیت‌پذیر تلقی می‌کند؛ این مسئله موجب آن شد که بشر همواره به سمت وظیفه‌شناسی و مسئولیت‌پذیری گرایش پیدا کند.
از منظر اسلام خداوند متعال در برابر هر نعمتی، مسئولیتی را برعهده انسان قرار داده و به میزان مسئولیت نیز از انسان بازخواست خواهد کرد؛ مهم آن است که مسئولیت‌ها را به‌خوبی بشناسیم و به وظیفه خود عمل کنیم.
مسئولیت، به معنای پاسخگو بودن و مورد بازخواست قرار گرفتن است؛ مسئولیت را مرادف با موظف بودن و یا متعهد بودن به انجام امری می‌دانند. این واژه با واژه‌هایی مانند وظیفه، تکلیف، تعهد و حق، تلازم دارد، زیرا تا وظیفه‌ای بر دوش کسی نباشد، مسئولیتی در قِبال انجام یا ترک آن نخواهد داشت و هرگاه سخن از حق به میان می‌آید، تکلیف و مسئولیتی هم در پی آن خواهد بود و با اثبات حق برای یک طرف، تکلیف و مسئولیتی متوجه طرف دیگر خواهد شد.
بهترین تعریف از مسئولیت را می‌توان از فرمایشات امیر مؤمنان حضرت علی (ع) دریافت که مسئولیت را بار گرانی روی دوش فردی می‌داند که آن را می‌پذیرد و این امانتی است که باید در برابرش پاسخگو باشد.
دامنه مسئولیت‌پذیری در اسلام حوزه وسیعی را شامل می‌شود؛ اسلام، دینی تکلیف‌گرا است و اصولاً دین‌داری بدون مسئولیت‌پذیری و تعهد، معنایی ندارد. در مبانی دینی مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی، گستره وسیعی دارد. از آنجا که انسان چهار گونه ارتباط دارد؛ ارتباط با خویشتن، ارتباط با خداوند، ارتباط با جهان هستی و ارتباط با انسان‌های دیگر، طبیعی است که در این چهار بخش مسئولیت‌هایی را داشته باشد.
موضوع «مسئولیت‌پذیرى» و «پاسخگویى» در ساختار مدیریتى نظام اسلامى و حاکمیت دینى نیز بر مبناى آموزه‌هاى دینى تفسیر و تحلیل مى‌شود.
مسئولیت‌پذیری در فرهنگ دینی یعنی اینکه انسان رها نشده است، بلکه باید مراقب تک‌تک اعمال و رفتار خود بوده و در مقابل آن‌ها پاسخگو باشد. خداوند انسان را به‌گونه‌ای خلق کرده که باید در برابر اعمال و رفتار خود مسئول باشد؛ رسول اکرم (ص) در رابطه به این مسئله مهم می‌فرماید: «ألا کُلُّکُم راعٍ و کُلُّکُم مَسؤولٌ عَن رَعِیَّتِه؛ بدانید که همه شما مسئولید و همه شما نسبت به زیردستانتان بازخواست می‌شوید.» بار این مسئولیت برای مدیران سنگین‌تر است.
مسئولیت‌پذیری از پنج عنصر اساسی صداقت، شفقت، احترام، انصاف، پاسخگویی و شجاعت تشکیل شده است؛ مسئولیت‌پذیری باعث اقتدار، قدرت و ترقی در زندگی می‌شود و عدم مسئولیت‌پذیری، فرد را دچار شرم و سرزنش از جانب دیگران می‌کند و قدرت و نفوذ افراد را از بین می‌برد.
مردمی بودن دولت‌مردان اقتضا می‌کند افراد جامعه با آنان ارتباطی مستقیم داشته باشند تا مشکلاتشان را حس کنند. در صدر اسلام، کارگزاران به‌هیچ‌وجه از مردم فاصله نمی‌گرفتند، اما از زمان حکومت معاویه، تشریفات فراهم شد؛ یعقوبی می‌نویسد: نخستین کسی که در اسلام نگهبان، پاسبان و دربان گماشت، معاویه بود.
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله میان اصحابش چنان قرار می‌گرفت که گویی یکی از ایشان است؛ تا جایی که وقتی فردی وارد مجلس می‌شد، نمی‌دانست پیامبر (ص) کدام‌یک از آن‌ها است.
امام علی علیه‌السلام نیز از مالک اشتر می‌خواهد خودش را از مردم پنهان نکند، زیرا دور بودن زمام‌داران از چشم مردم، موجب نوعی محدودیت و بی‌اطلاعی از امور است. (نهج‌البلاغه، نامه 53) حتی در منابع و متون دانشمندان غربی مثل کیمبل وایلز به رفع موانع بین مسئول و مردم و مواجهه مستقیم متولیان امور با ارباب رجوع، اشاره شده است.
طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع در نظام اداری که فروردین‌ماه سال 1381 به تصویب شورای عالی اداری کشور رسید، در همین راستا تعریف و ابلاغ شده است.